home / persoonlijke ontwikkeling / persoonlijk ontwikkeltraject / zelfkennis zelfinzicht

Zelfkennis en zelfinzicht

Hoe leer je jezelf kennen?

Een mooie vraag: hoe leer je jezelf dan kennen? Vooropgesteld: je kent jezelf vast wel al een beetje. Misschien ken je jezelf ook wel aardig goed. In ieder geval: je leert jezelf niet kennen met een boek op de schoot waarbij je beschouwt over jouw identiteit. Dat mag wel een keer maar uiteindelijk leidt het tot niets! Er zijn andere manieren voor zoals:

• Feedback vragen aan anderen: hoe kom je over, wat vinden zij sterk aan je en wat vinden ze minder sterk?
• Doen en ervaren: door te ervaren, iets te beginnen en te bekijken hoe dat voelt
• Tegenslagen: door tegenslag kom je jezelf soms in scherpe vormen tegen maar leer je ook veel over jezelf
• Ziekte en rouw: wanneer je ziek wordt leer je jezelf ook vaak beter kennen, dat geldt ook wanneer er rouw in jouw leven komt
• Zelfreflectie

Relatie met zelfvertrouwen en zelfverzekerd

Er ligt een duidelijke relatie tussen zelfkennis, zelfvertrouwen en zelfverzekerd overkomen. Hoe kun je zelfvertrouwen krijgen zonder dat je jezelf kent? Hoe zou je je zelfverzekerd moeten voelen zonder dat je goed weet wie je bent? Kortom: gebrek aan zelfkennis bevordert onzekerheid.

• je doet dingen die niet bij je passen
• je overschat jouw mogelijkheden of je onderschat eigen kunnen
• je overvraagt jezelf of je stelt te weinig uitdagende doelen
• je solliciteert op functies die niet of amper bij je passen
• je krijgt geen waardering of onvoldoende waardering omdat je niet die dingen doet die bij je passen
• jouw functioneren staat soms onder druk omdat de zaken die je goed kunt zijn maar een gedeelte van jouw functie en de zaken die je niet zo goed kunt, moet je voortdurend uitvoeren
• je gaat de verkeerde relaties aan en iedere keer loopt het stuk
• je profileert je op een manier die niet bij je past en daardoor komt je niet over

Zelfaanvaarding en zelfacceptatie

Zelfkennis heeft een directe relatie met zelfaanvaarding en zelfacceptatie. Hoe zou je jezelf kunnen aanvaarden wanneer je onvoldoende weet wie je bent? Dat gaat immers niet! je zou zaken aanvaarden die er niet zijn. Bij zelfaanvaarding hoort ook: jezelf durven zijn! Wie zichzelf niet kan aanvaarden heeft sowieso moeite om zichzelf te zijn.

Zelfinzicht en zelfkennis: een must voor leidinggevenden

• Betekenis en definitie

  Zelfinzicht heeft alles te maken met zelfreflectie. Ik omschrijf een aantal factoren:

  • je kunt als leidinggevende kijken naar jezelf, jouw gedrag, jouw kwaliteiten en valkuilen
  • je weet wat voor type manager of leidinggevende je bent
  • je weet welke natuurlijke leiderschapsstijl het beste bij je past
  • je hebt een goed beeld hoe jouw medewerkers tegen je aan kijken
  • je weet waar jouw kwaliteiten liggen maar je kunt ook begrenzen omdat je weet waar jouw kwaliteiten niet liggen
  • je weet waar jouw kwaliteiten inzetbaar zijn en waar dat niet het geval is
  • je hebt zicht op jouw tekortkomingen en valkuilen oftewel: je kent ook jouw minder ontwikkelde competenties
  • je hebt een realistisch zelfbeeld: je overschat of onderschat jezelf niet
  • je staat open voor kritiek en feedback zonder dat je dit bedreigend vindt
  • je weet wat voor soort leidinggevende functie bij je past
  • je weet in welke omgeving je het beste zou passen
  • je begrijpt de impact van jouw gedrag op anderen
  • je kunt jouw eigen gedrag spiegelen
  • je hebt niet de neiging om fouten af te zwakken, te ontkennen of te bagatelliseren maar wanneer je iets verkeerd hebt ingeschat durft je het ruiterlijk toe te geven
  • je draait niet om eigen tekortkomingen heen

• Waarom is het belangrijk?

  Zelfinzicht is doorslaggevend bij een succesvolle interactie tussen jou en jouw omgeving. je weet wat je wel kunt en wat je goed kunt. je weet ook wat je minder goed kunt of wat je niet kunt. Waarom belangrijk?

  • je laat je niet verleiden tot uitdagingen, taken of projecten die niet bij je passen en je stapt niet in een leidinggevende functie die niet bij je past.
  • andersom is ook waar: je pakt die projecten, functies en taken aan die passen bij jouw kwaliteiten en competenties.
  • je hebt een beeld wat jouw gedrag kan oproepen bij medewerkers en je durft daar open over te zijn. Dit draagt bij aan vertrouwen op de werkvloer.

• Inzicht in de eigen kwaliteiten en valkuilen is een must

  Inzicht in de eigen leiderschapskwaliteiten is een must en inzicht in de eigen valkuilen is ook een voorwaarde om te slagen in een managementfunctie. Daarna kunt je werken aan een traject gericht op de persoonlijke ontwikkeling van de leidinggevende.  Juist ook in situaties bij disfunctioneren van de leidinggevende of manager komen wij zo vaak tegen dat men te weinig zicht heeft op de eigen ontwikkeling, kwaliteiten en valkuilen. Ook voor beginners en startende leidinggevenden hebben wij ontwikkeltrajecten. Essentieel is dat je dan jouw leerdoelen helder hebt geformuleerd waar wij je uiteraard bij helpen.

• De balk en de splinter

  Is zelfinzicht te ontwikkelen? De vraag stellen is gemakkelijker dan antwoord geven op deze vraag. Wie naar zichzelf durft te kijken, hoeft het niet te ontwikkelen. En wie weigert om naar zichzelf te kijken, zal het niet ontwikkelen. Kortom: je moet er open voor staan! Er zijn nogal wat blokkades wanneer er gebrek aan zelfinzicht is:

  • blinde vlekken: ontkennen, omzeilen, ontwijken, wegkijken van jezelf!
  • hullie en zullie: het ligt aan iedereen, anderen beschuldigen.
  • belemmerende overtuigingen: ze moeten mij maar nemen zoals ik ben of ik ben nu eenmaal zo
  • externe factoren: omstandigheden waardoor iets ontstaan is

• Methoden

  Als er gebrek aan zelfinzicht is: wat dan? Kort gezegd: dan hebben we een vraagstuk. Als situaties die zich voordoen alleen maar worden veroorzaakt door gedrag van anderen, gebrek aan inzicht van anderen, externe omstandigheden etc. dan krijgt de leidinggevende het bijzonder moeilijk en is de houdbaarheidsdatum beperkt. Zijn er dan methoden om de leiding tot andere inzichten te brengen?

  • Een vriendelijke manier is om een 360-graden feedbackvaardigheidsmeter te gebruiken. Wanneer de respondenten bereid zijn om deze eerlijk in te vullen en wanneer er een omgeving is waar dat mogelijk wordt gemaakt, dan kan dit nog wel eens helpen.
  • Uiteindelijk blijft er een weg over van confronteren en bespreekbaar maken. Hoe lastig het ook is!