Vermijding van emoties en gevoelens
Vermijd jij emoties en gevoelens en loop je met een grote boog om de hete brij heen? Tegenwoordig schrijven we over conflictvermijdend gedrag maar vaak ligt er een link naar emotievermijdend gedrag. Wanneer je emoties en gevoelens vermijdt, ontwijk je het diepe contact met anderen maar ook met jou zelf! In dit artikel ga ik in op de vraag: wat is emotievermijding, wat zijn de kenmerken maar ook de oorzaken en gevolgen?
Kenmerken
Ik noem wat kenmerken van iemand die emotiemijdend is. Wellicht herken je er wat in:
- Je toont zelden emoties zoals lachen, huilen of boosheid.
- Je redeneert gevoelens weg en je probeert alles logisch te verklaren.
- Conflicten, confrontaties en spanningen ga jij uit de weg.
- Je houdt anderen emotioneel op afstand en je laat zelden je kwetsbaarheid zien.
- Je hebt moeite met empathie en inlevingsvermogen. Je probeert alles rationeel te begrijpen en je kunt je moeilijk verplaatsen in de emotionele toestand van de ander.
- Je zoekt afleiding in werk of hobby om ook de emotionele confrontatie met jezelf te vermijden.
- Je bent bang voor emotionele pijn zoals afwijzing en verlating.
- Je hebt problemen met zelfreflectie wanneer het gaat om het erkennen van eigen gevoelens.
- Je bent vaak sarcastisch of cynisch of je hebt kritiek op alles en iedereen als strategie om jouw eigen gevoelens buiten de deur te houden.
- Je ontkent problemen door steeds de ander te beschuldigen van tekortschieten of door de ander te wijzen op onvolkomenheden.
- Je houdt van emotionele oppervlakkigheid en je zal geen gesprek voeren waarbij je laat zien dat jou iets raakt, ontroert of emotioneert.
- Je leeft in jouw eigen wereld.
Deze kenmerken kunnen wijzen op een onderliggende angst voor emoties.
Training en coaching
Bekijk onze trainingen gericht op:
- autonomie
- persoonlijk leiderschap
- persoonlijke ontwikkeling
Leerdoelen autonomie
Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?
Bekijk ze hier!
Oorzaken
Ik kan tal van oorzaken opnoemen die leiden tot emotiemijdend gedrag. Kijk maar wat jij er in herkent. Of vul aan hoe het bij jou is ontstaan.
- Bij jou thuis was geen plek voor emotie en gevoel. Verdriet werd niet besproken, boosheid werd niet uitgesproken, angst werd weggewuifd en in de omgangsvormen was je superbeleefd, maar blijdschap, verdriet, boosheid en angst heb je nooit doorleefd of beleefd.
- Je wou jezelf beschermen tegen pijn en door geen emotie te tonen hoopte je de kans op kwetsing te verkleinen.
- Je hebt traumatische ervaringen zoals mishandeling, misbruik of emotionele verwaarlozing.
- Je werd als kind gepest.
- Je hebt de overtuiging omarmd dat emoties tonen een teken van zwakte is.
- Je bent een perfectionist en je hebt een overmatige controlebehoefte: je vindt het moeilijk om kwetsbaarheid als kracht te zien en je vindt het lastig om imperfectie te omarmen.
- Je hebt vermijdingsdrang als copingmechanisme, wellicht uit angst, onzekerheid of gebrek aan zelfvertrouwen.
- Je bent soms depressief.
- Rationalisatie is voor jou een overlevingsmechanisme.
Mark leek de rust zelve maar emotievermijding veroorzaakte uitputting
Ik moet denken aan Mark. Uiterlijk was hij altijd de rust zelve. Hij was de man die nooit klaagde, nooit uit zijn slof schoot en altijd alles onder controle leek te hebben. Maar wat niemand wist, was dat Mark een meester was in het onderdrukken van zijn emoties. Boosheid, angst, verdriet – hij had geleerd om deze gevoelens diep weg te stoppen. In plaats daarvan richtte hij zich op zijn werk, waar hij lange uren maakte en altijd voor anderen klaarstond.
Maar op een gegeven moment begon Mark zich steeds vermoeider te voelen. Ondanks dat hij voldoende sliep, werd hij elke ochtend uitgeput wakker. Zijn lichaam gaf langzaam maar zeker signalen dat er iets mis was: chronische hoofdpijn, spierpijn en een algeheel gevoel van malaise. Mark begon te beseffen dat zijn constante vermijding van emoties een zware tol eiste. Door nooit ruimte te geven aan zijn gevoelens, had hij zichzelf mentaal en fysiek uitgeput. Hij besefte dat als hij niet snel iets zou veranderen, hij compleet zou instorten.
Leestips
- Wat is emotioneel onvolwassen?
- Wat is emotionele onbeschikbaarheid?
- Wat is emotionele zelfbescherming?
- Wat is emotionele uitputting?
- Wat is depersonalisatie?
Gevolgen
Het vermijden van emoties en gevoelens kan aanzienlijke negatieve gevolgen hebben, zowel op persoonlijk als op interpersoonlijk vlak. Hier zijn enkele van de belangrijkste gevolgen:
- De relatie tussen hoofd, hart en handen is bij jou niet in balans waardoor je het contact met jouw ZELF verliest. Je droogt als het ware op omdat je van de innerlijke bron bent afgesneden.
- Jouw relatie met anderen gaat niet de diepte in maar blijft aan de oppervlakte.
- Je mijdt intimiteit, ook in gesprekken.
- Je kropt jouw gevoelens op en ze stapelen zich op waardoor ze er op enig moment op een onverwachte manier uitkomen, bijvoorbeeld door woedeaanvallen.
- Je ontwikkelt depressie of angststoornissen.
- Je krijgt fysieke klachten doordat jouw lichaam spanningen vasthoudt.
- Je sluit je af voor de gevoelens van anderen, omdat je niet in contact staat met jouw eigen emoties.
- Jouw sarcasme of cynisme houdt anderen op afstand. Wellicht gaan anderen jou vermijden.
- Je maakt jezelf onbereikbaar voor anderen achter je rationele pantser.
Door emoties en gevoelens consequent te vermijden en te ontkennen, raak je uiteindelijk vervreemd van jezelf, maar ook van anderen. Je leeft alleen maar in je hoofd, daar zit je hoog en droog. Althans dat denk je. Maar niet alle problemen zijn rationeel op te lossen en het leven is meer dan rede en logica. Gevoelens en emoties hebben we niet voor niets. Ze wijzen ons de weg naar onze behoeften.
Anne werd gezien als een sterke vrouw maar ze vereenzaamde
Anne werd altijd al gezien als een sterke vrouw. Ze leek uiterst stressbestendig, had alles onder controle, glimlachte beleefd en maakte luchtige grapjes. Zodra ze een persoonlijke vraag kreeg, veranderde ze van onderwerp en leidde ze behendig de aandacht af.
Voor Anne was dit een normaal patroon. Vanuit haar opvoeding werd huilen gezien als een teken van zwakte en boosheid mocht je niet tonen. Dat werd zelfs als een gebrek aan zelfbeheersing beschouwd. In haar jeugd werd haar geleerd om emoties in te slikken. Deze patronen zette ze voort in haar volwassen leven. Ze vermeed diepgaande gesprekken, hield haar vrienden op een veilige afstand en dook in haar werk om afleiding te zoeken.
Het resultaat was dat Anne wel contacten had, maar die beperkten zich tot het uitwisselen van gedachten. Anne had nooit geleerd dat je ook gevoelens en emoties kunt delen om verbinding te creëren in relaties.
Na verloop van tijd begon Anne zich steeds eenzamer te voelen. De oppervlakkige contacten boden geen troost en ze miste de diepe verbindingen die anderen om haar heen leken te hebben. Haar sociale kring begon te krimpen omdat mensen zich steeds meer van haar terugtrokken. Ze werd zich pijnlijk bewust van het feit dat ze, door haar emoties te vermijden, ook zichzelf isoleerde. Anne voelde zich verloren en afgesloten, niet alleen van anderen, maar ook van zichzelf.
Leerdoel
Het klinkt zo makkelijk: leer je gevoelens en emoties herkennen en toe te laten. Maar als je dat jarenlang juist vermeden hebt, is dat een enorme stap. Misschien ben je ook wel bang dat er een dijkdoorbraak van emoties zal volgen als je eenmaal die deur openzet, dat je overspoeld zult worden. Controle is belangrijk voor jou. Begin dan met zelfreflectie: onderzoek jouw intenties en drijfveren. Wat wilde je bereiken met jouw gedrag in een bepaalde situatie? En: hoe eerlijk durf jij daarbij te zijn tegenover jezelf?
