Emotionele onbeschikbaarheid als overlevingsstrategie
Emotionele onbereikbaarheid, ook wel emotionele onbeschikbaarheid genoemd, kan een overlevingsstrategie zijn. Je bent dan niet in staat om een emotionele verbinding met anderen aan te gaan. Je ervaart geen nabijheid met anderen, maar je ervaart ook geen verbinding met jezelf. Ik zeg wel eens: alsof de verbinding tussen hoofd en hart is doorgeknipt.
Kenmerken van emotionele afwezigheid
Wanneer je emotioneel afwezig bent, hou je andere mensen graag op afstand en je houdt jezelf op afstand van andere mensen. Je vermijdt diepgaande gesprekken, je laat weinig van jezelf zien. Bij confrontaties trek je je terug. Je bent oppervlakkig in je communicatie. Ik noem zo eens wat kenmerken op:
- Je doet je anders voor dan je bent en je bent moeilijk te peilen voor de omgeving.
- Je doet je stoïcijns voor terwijl dat eigenlijk niet bij je past.
- Je toont geen empathie voor andere mensen.
- Je leeft in je hoofd en je beredeneert alles, maar ervaren en doorleven vind je moeilijk.
- Je trekt je terug in je eigen schulp (zelfisolatie).
- Je houdt mensen op afstand door je koel op te stellen of door cynische opmerkingen te maken.
- Je deelt geen gevoelens met andere mensen.
- Je bent bang om verbinding aan te gaan.
Training en coaching
Bekijk onze trainingen gericht op:
- autonomie
- persoonlijk leiderschap
- persoonlijke ontwikkeling
Leerdoelen autonomie
Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?
Bekijk ze hier!
Oorzaken
De oorzaken van emotionele onbeschikbaarheid kunnen divers zijn. Ze variëren van persoonlijke ervaringen, opvoeding en trauma tot culturele normen of zelfs tijdelijke stress. Ik noem wat voorbeelden:
- Kindertijdtrauma: je hebt een moeilijke jeugd gehad. Wellicht was er sprake van gebrek aan emotionele steun. Of wellicht was er een onstabiele gezinssituatie zoals echtscheiding of overlijden van één van de ouders.
- Je bent depressief of je zit in een (naderende) burn-out.
- Je hebt last van voortdurende stress. Stress kan leiden tot terugtrekking, egocentrisme en moeite met het begrijpen en uiten van emoties. Deze stress en emotionele onbeschikbaarheid kunnen een vicieuze cirkel vormen, waarin ze elkaar in stand houden en versterken.
- Er is onverwerkte of uitgestelde rouw in jouw leven.
- Je hebt intense levensgebeurtenissen meegemaakt.
Waren jouw ouders emotioneel onbeschikbaar?
Een oorzaak kan zijn dat jouw ouders emotioneel onbeschikbaar waren of dat er sprake is van emotionele verwaarlozing waardoor je aangepast gedrag bent gaan ontwikkelen, zoals conflictvermijding, confrontatiemijding, perfectionisme of juist rebels gedrag.
Lees mijn artikel over het bevrijdende proces van het ontschuldigen van emotioneel onbereikbare ouders. Het benadrukt het verschil tussen vergeving en ontschuldiging, met voorbeelden die tonen hoe het loslaten van verwijten ruimte schept voor persoonlijke groei. Speciaal voor jou wanner je emotionele bagage wil loslaten en verantwoordelijkheid wil nemen voor jouw leven.
Gevolgen
De gevolgen van emotionele onbeschikbaarheid zijn legio. Ik noem er een paar:
- Wellicht is het voor jou moeilijk om in een relatie te delen of kom je terecht in oppervlakkige relaties.
- Je kunt in een sociaal isolement terechtkomen.
- Je kunt burn-out worden of depressief.
- De onvoorspelbaarheid maakt het moeilijk voor anderen om zich veilig te voelen in de relatie.
- Je kunt vervreemden van jezelf of jezelf kwijtraken.
- Je kunt vertrouwen verliezen, waardoor het opbouwen van vertrouwen in een wederzijdse relatie moeilijk wordt.
- Je kunt je leeg en eenzaam voelen.
- Je ervaart emotionele blokkades.
- Mocht je kinderen hebben of krijgen, dan kunnen die nadelige effecten ondervinden van jouw emotionele onbeschikbaarheid omdat je onvoldoende emotionele ondersteuning of begeleiding kunt geven.
Overlevingsstrategie
Door tal van oorzaken kun je een overlevingsstrategie ontwikkelen. Denk aan strategieën als bevriezen, vluchten of vechten. Ook emotionele onbeschikbaarheid kan een overlevingsstrategie voor je zijn. Het wil je beschermen tegen te intense en heftige indrukken. Maar de strategie die je nodig hebt om te overleven, keert zich vaak later tegen je. Dan werkt het in je nadeel.
Hoofd, hart en handen
Dit artikel schreef ik in de serie over hoofd, hart en handen.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching.
