home / persoonlijke ontwikkeling / communicatie / verdediging / defensief communiceren

Defensief in je communicatie?

Ben jij defensief in je communicatie? En gebeurt dat met regelmaat? Dan is het goed om dit artikel te lezen. Het woord "defensie" komt van het Latijnse woord "defensio," dat "verdediging" betekent. Als je de oorsprong goed ontleedt kom je op de kern van defensieve communicatie namelijk ‘afstoten’ of ‘wegduwen’.  Soms is zelfbescherming nodig. Bijvoorbeeld wanneer jou onrecht is aangedaan of wanneer je onterecht van iets beschuldigd wordt.
De vraag is dan ook hoe je dat op een functionele manier doet.

Wanneer communiceer jij defensief?

Er kunnen diverse redenen zijn waarom jij defensief communiceert. Bij een individuele communicatietraining zoeken we dat samen uit. Enkele algemene oorzaken zijn:

• Er wordt een pijnpunt benoemd dat je zelf nog niet hebt verwerkt.
• Je voelt je afgewezen door bepaalde opmerkingen.
• Je hebt het gevoel dat je door de ander negatief beoordeeld wordt.
• Je merkt dat de ander dwingend is in zijn/haar communicatie.
• Je hebt het idee dat je in een bepaalde hoek wordt gemanoeuvreerd of zelfs dat je wordt gemanipuleerd.
• De ander vertoont hautain gedrag en doet alsof hij/zij jouw meerdere is of boven jou staat.
• De ander is erg overtuigd van zijn/haar eigen gelijk.
• Je hebt het gevoel dat je gecorrigeerd wordt of dat je even op de plaats gezet wordt door de ander.
• Je voelt je persoonlijk snel aangevallen in sommige situaties.
• Je vindt het heel belangrijk wat anderen van jou vinden.
• Jouw verdedigingsmechanisme kan te maken hebben met zaken als een negatief zelfbeeld, gebrek aan zelfvertrouwen en onzekerheid.

Voorbeelden van defensieve communicatie

Hier zijn enkele voorbeelden:

• Uitgebreid uitleggen: Je laat je verleiden om uitvoerig en wellicht te gedetailleerd uit te leggen hoe iets tot stand gekomen is en waarom het zo gegaan is. Of je gaat jezelf voortdurend verantwoorden.

  "Ik zal je vertellen hoe het zo gekomen is." En dan komt er een heel verhaal.

  "Ik leg je even uit waarom ik die keuze gemaakt heb."

  "Nee, zondagmiddag kan ik niet op jouw verjaardag komen. We gaan dit weekend weg met de kinderen vanwege ons 40-jarig huwelijksjubileum. Het was al jaren onze wens om dat te doen en nu kan het alleen op die ene dag wanneer jij jarig bent."

• "Ja maar!": "Ja dat zeg je nu wel, maar..." En dan volgt jouw betoog waaruit blijkt dat de ander helemaal ongelijk heeft.

• Pareren of interrumperen: Deze vorm lijkt wat agressiever maar is ook een manier om te verdedigen. "Zeg, nu moet je even stoppen met je verhaal, er klopt helemaal niets van." In feite is dit aanvallende communicatie (maar ook dat is een vorm van verdedigen).
• Terugslaan: Een stekende, cynische of sarcastische opmerking maken is een manier van terugslaan. Of communicatie in de trant van: "Kijk eens naar jezelf" (jij-bakken). Een reactie kan zijn dat je te direct wordt in jouw communicatie of dat je bot, kortaf en onbehouwen reageert.
• Blokkeren en negeren: Blokkeren of dichtklappen tijdens een gesprek is ook een manier van verdedigende communicatie.

Praktische voorbeelden

Ik noem nog een paar praktische voorbeelden:

• Jouw collega zegt: "Je bent weer te laat met het rapport." Defensief antwoord: "Ik ben niet de enige die deadlines mist, waarom val je altijd mij aan?"
• Jouw manager vraagt: "Waarom is dit project nog niet af?" Defensief antwoord: "Nou, als jij ons beter zou ondersteunen, zou het nu wel af zijn."
• Jouw partner zegt: "Je hebt de afwas weer niet gedaan." Defensief antwoord: "Ik ben de hele dag aan het werk geweest, waarom doe jij het niet een keer?"
• Jouw partner zegt: "Je kamer is een puinhoop." Defensief antwoord: "Jij maakt ook wel eens rommel en daar klaag ik niet over."
• Jouw partner vraagt: "Waarom ben je zo laat thuis?" Defensief antwoord: "Ik heb geen zin om elke keer mijn schema te verantwoorden."

Wat kun je eraan doen?

Je kunt er iets aan doen! Weet dit: de ander heeft je precies te pakken wanneer jij in de verdediging schiet. Hij/zij heeft jou geraakt in jouw emotie of gevoel. Je hebt je laten raken door de ander. En nu sta je klem in de hoek. Je kunt geen kant op. De ander oefent macht over jou uit en je hapt ook nog! Zolang jij dat maar doet, heeft de ander er schik in.

Leerdoelen

• Kwets niemand en laat je door niemand kwetsen.
• Laat je niet irriteren of frustreren door andere mensen (zo belangrijk zijn ze niet). Oftewel: laat je niet meeslepen in jouw emotie die getriggerd wordt.
• Ontwikkel meer zelfvertrouwen.
• Leer inzicht krijgen in eigen weerstanden (wanneer ontstaan ze) en inzicht in weerstanden bij de ander.
• Hou regie: ook als je aangevallen wordt.