home / persoonlijke ontwikkeling / stress / werkdruk werkstress / hulpbronnen stress

Hulpbronnen bij stress: werk en persoonlijk

Hulpbronnen bij stress zijn bepalend en doorslaggevend in het omgaan met stress en stressoren. Stressoren zelf veroorzaken dus niet altijd ziekte, maar het onvermogen om de stressoren te begrijpen, er vat op te krijgen en ze te beheersen alsmede om gemotiveerd te blijven om deze stressoren te overwinnen kan wel een negatieve impact hebben op gezondheid.Het gaat dus om stressoren en hulpmiddelen om met stress om te gaan.Mensen die veel hulpmiddelen ter beschikking hebben zijn in staat om flexibel en creatief te reageren op uitdagingen en bedreigingen. De hulpmiddelen stellen hun in staat om te begrijpen wat hen overkomt, geven een gevoel de situatie te kunnen beheersen en geven motivatie om door te gaan.

Hulpbronnen in het werk

Onder werkhulpbronnen worden aspecten van het werk verstaan waaruit geput kan worden wanneer men geconfronteerd wordt met stressoren, wanneer werkdoelen gehaald moeten worden, of wanneer men zichzelf wil verbeteren of ontwikkelen.

'Hulpbronnen kun je vinden:

• op het niveau van de organisatie (o.a. ontwikkeling- en loopbaanmogelijkheden),
• binnen het team (o.a. steun van collega’s en waardering vanuit de leidinggevende),
• in de organisatie van het werk (o.a. participatie in de besluitvorming en een duidelijke werkrol)
• bij de taakuitvoering zelf (o.a. autonomie en feedback).

Persoonlijke hulpbronnen

Persoonlijke hulpbronnen zijn energiebronnen die als het ware binnen de persoon zelf aanwezig zijn . Daarbij kan gedacht worden aan:

• emotionele stabiliteit (stressbestendigheid)
• daadkracht en assertiviteit
• waargenomen eigen effectiviteit
• autonomie
• optimisme
• zelfvertrouwen

Hoe pak je stress op het werk nu aan?

Ten eerste is het zaak om inzicht te krijgen in de stressoren en hulpbronnen. Dat kan door middel van een vragenlijst/onderzoek maar een goed gesprek met een coach kan ook. De uitkomsten geven aan of er ‘veel of weinig’ stressoren zijn en of er  ‘veel of weinig’  hulpbronnen beschikbaar zijn. De combinatie tussen de hoeveelheid stressoren en hulpbronnen bepaalt de kans op stressreacties en burn-out. Ik schets een viertal situaties.

• Veel werkstressoren en weinig hulpbronnen (situatie 2)

  De slechtste combinatie is: Veel werkstressoren en weinig hulpbronnen. Bij deze combinatie is de kans op overbelasting en burn-out het grootst. Je hebt erg veel te doen, wordt vaak gestoord tijdens je werk, taken zijn niet duidelijk, je krijgt nauwelijks feedback en kunt ook niet terugvallen op hulp. Dit is de hoogste alarmfase. De beste oplossing is hulpbronnen toevoegen en werkstressoren aanpakken.

• Weinig stressoren en veel hulpbronnen (situatie 3)

  Een op het eerste gezicht interessante combinatie is: weinig stressoren en veel hulpbronnen. Je hebt niet zoveel te doen,  je hebt niet al te veel taken en ook niet al te moeilijke taken en ook nog eens veel hulp. Je mag zelf bepalen wat je doet en wanneer. Ideale combinatie zou je zeggen. Toch is ook dit niet wenselijk. Medewerkers belanden dan al gauw in een ‘comfortzone’ en komen in de weerstand en zijn niet voorbereid als er veranderingen nodig zijn (veranderingen komen er altijd).

• Veel goede stressoren en veel hulpbronnen (situatie 4)

  De beste combinatie is: Veel goede stressoren en veel hulpbronnen. Optimale productiviteit en werkplezier ontstaat als je voldoende uitdaging hebt in het werk, makkelijke en moeilijke taken hebt, indien nodig terug kunt vallen op hulp, sociale steun ervaart, waardering krijgt voor je werk, betrokken bent bij besluitvorming en zelf mag bepalen hoe je de taken uitvoert en wanneer.

Is stress nu goed of slecht voor je?

Niet alle stressoren zijn slecht en een beetje stress is goed mits je voldoende hulpbronnen hebt om met de stressoren om te gaan. Als je geen hulpbronnen ter beschikking hebt en er zijn veel stressoren in je werk, is de kans op een burn-out groot en dat is heel slecht voor je gezondheid. Stressoren volledig uitbannen is echter geen goede optie. Ziekte voorkom je er niet mee en werkplezier wordt ondermijnd.