home / persoonlijke ontwikkeling / autonomie / hoofd hart handen / coping / copingstijl

Copingstijl: welke stijl heb jij?

Welke copingstijl heb jij? Coping duidt op de mate waarin jij opgewassen bent tegen stress en ongewenste veranderingen. Lees ook mijn artikel over: ‘Wat is coping?’. Meestal worden een zevental copingstijlen genoemd die je kunt inzetten als reactie op stress.

Positieve copingstijl

Eerst werk ik de positieve copingstijlen uit.

Actief oplossen

Een eerste positieve copingstijl is die van de probleemoplossing. Je onderkent het probleem waar je stress van krijgt en je probeert het op te lossen. Of je gaat even sparren met iemand die met je meedenkt. Ben jij oplossingsgericht? Dan zou deze copingstijl wel bij jou kunnen passen! Ik zeg er meteen maar bij dat niet alles op te lossen is. Soms zijn er veranderingen in je leven die onomkeerbaar zijn. Dan is actief oplossen geen optie. Wat bij actief oplossen past is:

• Je grijpt direct in als dat kan
• Het daagt je uit en het verlamt je niet
• Je gaat er gelijk mee aan de slag
• Je bedenkt tal van mogelijke oplossingen
• Je zet alle zaken en mogelijkheden op de rij

Steun zoeken

Een tweede postieve copingstijl is die van het zoeken naar steun. Je praat eens goed van je af en dat lucht enorm op. Je zoekt je vriend of vriendin op of je vindt een zakelijk adviseur die met je meedenkt. Gedeelde smart is halve smart toch? Dus delen, steun zoeken, je gevoelens uitspreken, dat zal je verder helpen. Maar wellicht heb je daar helemaal geen behoefte aan. Je bent liever alleen op een eiland dan dat je iemand opzoekt. Dat kan ook! Wat bij steun zoeken past is:

• Je deelt het met iemand
• Je vraagt hulp
• Je zoekt troost en begrip
• Je deelt jouw gevoelens
• Je spreekt je uit over datgene waar je mee zit
• Je vraagt advies

Relativeren

Jezelf tot rust brengen door de zaken even in proportie te zien, dat is wat ik relativeren noem. Daar krijg je rust van. En ik weet niet hoe groot het probleem is waar je tegenaan loopt, maar relativeren is dat er nog steeds water door de Maas loopt en dat de Noordzee niet bevroren is. Het is anders naar hetzelfde kijken. Het brengt gedachten waar je rustiger van wordt. Dat is de derde copingstijl die positief is. In dit kader wil ik loslaten, aanvaarden en incasseren ook graag noemen als instrumenten onderweg.

Negatieve copingstijl

Dan kom ik bij een viertal negatieve copingstijlen.

Verdoving: verslaving en troost zoeken bij jezelf

Als eerste maar die van de verdoving. Je gaat roken, je pakt een borrel, je gaat emotie-eten, je triggert de workaholic in jezelf en je zoekt de verslaving op. Eigenlijk probeer je jezelf te troosten. Ach, en als dat een keer is of een poosje, dan is het nog niet zo erg. Maar op den duur kom je erachter dat deze troost niet werkt. Je krijgt er last van. Beter is dat je de sportschool opzoekt of dat je een warm bad neemt.

Vermijding

Een tweede copingstijl die negatief is, heet vermijding. Je kunt probleemvermijdend zijn, conflictvermijdend of contactvermijdend. In feite zit je in de ontkenning. Zoals Henk ooit deed toen hij financiële stress ervaarde in zijn leven. Hij vertelde: ‘Ik haalde de postbus niet leeg, ik wou het niet meer weten’. Begrijpelijk, want in die postbus zaten de aanmaningen en de brieven van de deurwaarder. Je kunt ook vermijden door op je bed te blijven liggen of door alleen maar te netflixen of op social media doelloos rond te struinen. Vermijding is ook weglopen voor het probleem. Ik zeg er weer bij: niet erg als dat een paar dagen is. Maar op den duur kom je er niet mee weg. Je ondergaat het maar het lost niks op.

Passief en gelaten

De derde copingstijl die negatief is, is passiviteit. Lijkt wel wat op vermijding, vind je niet? Je ontkent de situatie niet, maar je voelt je machteloos, je onderneemt geen actie. Je stopt je hoofd onder het kussen. Je ondergaat het allemaal maar voor de rest doe je er niets aan. Passief is ook wanneer je maar in je hoofd blijft malen. En maar piekeren over wat er zou kunnen gebeuren. Wat bij passief hoort is:

• Je geeft het op en je komt tot niets
• Je blijft maar piekeren over het verleden
• Je laat je geheel in beslag nemen door wat zich voordoet
• Je voelt je verlamd

Expressie van emoties

Een volgende negatieve copingstijl is de expressie van emoties. Wellicht uit je in jouw omgeving jouw teleurstelling op een manier waar de irritatie van afstraalt. Je gooit al jouw frustratie er maar weer uit op een boze, felle manier. Zeggen mensen in jouw omgeving dat je een kort lontje hebt? Dan is het oppassen geblazen. Beter is om professionele hulp te zoeken. Wat bij expressie van emoties hoort is:

• Je hebt de neiging om continu stoom af te blazen bij anderen
• Je doet boos en chagrijnig ook tegen mensen die er niets aan kunnen doen
• Je bent cynisch
• Je moppert, je klaagt, je zucht en je steunt
• Je bent boos op de veroorzaker van jouw pijn
• Je kruipt in de slachtofferrol

Emoties kunnen ook naar binnen slaan. Jezelf beschuldigen is daar een voorbeeld van. Hoe heb jij zo stom kunnen zijn? Waarom heb je niet eerder ingegrepen? Waarom overkomt jou dit? Waarom heb jij die stomme fout begaan?

Ik noem nog een derde aspect bij emoties en dat is: als ze naar binnen slaan, kun je ook depressief worden. Let dan op! Spreek van je af! Zoek sociale steun!