Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Objectief en eerlijk beoordelen van medewerkers

Objectiviteit en eerlijkheid bij de beoordeling van jouw medewerkers: daar hebben jouw medewerkers recht op. Het kan niet zo zijn dat een beoordeling van de medewerker plaatsvindt naar de willekeur of voorkeur van de leidinggevende. Maar objectief beoordelen: wat is dat eigenlijk? En bestaat objectiviteit wel?

Objectiviteit: feiten en geen meningen

Objectief betekent: gebaseerd op feiten en niet op een mening. Een beoordeling van het functioneren van de medewerker zou zich dus moeten beperken tot de feiten.  Wat bedoel ik daarmee?

  • De leidinggevende laat zich niet leiden door persoonlijke voorkeur of afkeur, ook niet door geruchten of meningen van derden
  • De leidinggevende heeft geen vooringenomen standpunt maar is onpartijdig en onbevangen
  • Voor iedere medewerker gelden dezelfde maatstaven en er wordt niet met twee maten gemeten

Echter: hoe goed het voornemen ook is, de vraag is en blijft of objectiviteit wel bestaat.

Objectief en eerlijk beoordelen medewerker

Onlinetraining: functioneren en beoordelen

Schaf via onze webshop de webinar aan over functioneren en beoordelen.

Webinar functioneren en beoordelen

Training beoordelingsgesprekken

Bekijk de training beoordelingsgesprekken voor leidinggevenden en managers. Wij verzorgen de training op maat.

Training beoordelingsgesprekken

Beoordeling van harde en zachte criteria

Bij een beoordeling spelen een aantal zaken een rol:

  • Beoordeling van de harde criteria
  • Beoordelen van de zachte criteria

Ik werk beide voor jou uit aan de hand van wat voorbeelden:

  • Harde criteria

    Een voorbeeld van een hard criterium kan een omzetdoelstelling zijn. Stel je je eens voor: de vertegenwoordiger of accountmanager moet een omzet behalen van bijvoorbeeld € 100.000,-. Dat is een hard criterium en in verhouding is objectief vast te stellen of deze target ook is behaald. Maar stel dat de omzetdoelstelling niet is behaald en er wordt gesproken over de oorzaken hiervan. Dan speelt interpretatie en oordeelvorming al snel een rol.

  • Zachte criteria

    Objectiviteit bij de beoordeling van zachte criteria is moeilijk en wellicht zelfs onmogelijk. Neem begrippen als samenwerken, nauwkeurigheid, proactief, kwaliteitsgerichtheid, klantgerichtheid, betrokkenheid: hoe objectief is vast te leggen of de medewerker hieraan voldoet? Het is nagenoeg onmogelijk om als leidinggevende een oordeel te geven zonder de eigen perceptie op deze termen een rol te laten spelen!

Wat heb je afgesproken?

Objectief beoordelen bestaat dus niet. Ook als leidinggevende neem je jouw normen- en waardenpatroon mee bij de beoordeling van het functioneren van de medewerker. Een betere omschrijving zou zijn: zo objectief en eerlijk mogelijk. Maar hoe kom je tot een zo objectief mogelijke waarneming over het functioneren van de medewerker? Dat heeft alles te maken met de afspraken die met de medewerker zijn gemaakt.

  • Wat voor afspraken zijn er gemaakt rondom de uitvoering van taken?
  • Wat voor afspraken maakte je over het nemen van verantwoordelijkheden door de medewerker?
  • Wat voor afspraken zijn er gemaakt over eventueel te behalen doelstellingen?
  • Wat voor afspraken zijn er gemaakt omtrent scholing en opleiding van de medewerker?
  • Wat voor afspraken zijn er gemaakt rond de gewenste attitude en beroepshouding van de medewerker?

Kernvraag is: als de afspraken helder zijn gemaakt, in hoeverre zijn ze door jouw medewerker nagekomen? En hoe beoordeel je dit als leidinggevende of manager? Voor leidinggevenden is het zaak om inzicht te krijgen in beoordelen. Wat is beoordelen en wat wordt er beoordeeld?

Beoordelen van medewerkers

Objectiviteit beoordelingsgesprek

Zelfreflectie is een must

Zelfreflectie is voor de beoordelaar een must bij het beoordelen van medewerkers. Alles wat de leidinggevende van een medewerker vindt, zegt ook iets over de leidinggevende zelf. Wanneer de leidinggevende zelf bijzonder accuraat, nauwkeurig en precies is, kan het al te snel gebeuren dat de eigen instelling en normen maatstaf worden voor de medewerker. Is de leidinggevende zelf bijzonder actief, proactief, grensverleggend en ambitieus dan is het niet ondenkbaar dat de medewerker sneller als passief wordt beoordeeld.

Oordeel niet: neem waar en beoordeel

Het gezegde 'eens een dief is altijd een dief' klopt ook bij de beoordeling van medewerkers. Op het moment dat de leidinggevende zich een oordeel heeft gevormd over de medewerker dan is het vaak moeilijk om dat beeld nog te wijzigen. Echter: er kunnen omstandigheden of ontwikkelingen zijn waardoor er daadwerkelijk verandering is. Oordelen is wat anders dan beoordelen.

Subjectief beoordelen: halo- en horenseffect

Al te gauw speelt het halo- en horenseffect een rol bij het beoordelen van de medewerker. Ik zal dit met een schoolvoorbeeld duiden. Stel iemand is bijzonder goed in Engels en scoort meestal een 8 of een 9. Maar bij het bekijken van het laatste tentamen staan er nogal wat fouten. Al gauw zal de beoordelaar van het proefwerk het idee hebben dat er een vergissing is gemaakt. Dat noem ik het halo-effect. Andersom kan het ook gebeuren dat iemand die slecht is in het vak Engels en regelmatig onvoldoende scoort opeens extra kritisch wordt bekeken wanneer alles op het tentamen goed is. De beoordelaar kan denken dat de student heeft afgekeken tijdens het tentamen. Dit voorbeeld kun je zo doortrekken naar de werkvloer.

Inzicht in functioneren

Eerlijk beoordelen vraagt inzicht van de leidinggevende in de vraag: wat is functioneren? Ik heb dat omschreven in een speciaal artikel. Leidinggevenden die onvoldoende inzicht hebben in wat 'goed functioneren' is, hebben ook geen inzicht in matig of onvoldoende functioneren.

Wat is functioneren?

Taak en verantwoordelijkheid leidinggevende

Het beoordelen van medewerkers kost tijd en is een verantwoordelijkheid van de leidinggevende. Zo ontmoette ik onlangs een leidinggevende die iedere twee weken een aantal indrukken van zijn medewerkers toevertrouwt aan het papier en dit ook deelt met de medewerker in de bilaterale gesprekken. In feite is dit nu precies waar een medewerker recht op heeft. Zorgvuldigheid is geboden. Dat is wat anders dan op het laatste moment constateren dat er een beoordelingsgesprek moet plaatsvinden en nog gauw even de indrukken van de laatste weken aan het papier toevertrouwen.

Eerlijk beoordelen

De professionele leidinggevende begrijpt dat de eigen subjectiviteit een rol speelt bij het beoordelen van medewerkers. Niemand zal eraan ontkomen. Objectiviteit omschrijf ik als: zo eerlijk mogelijk.

  • Verwachtingen verduidelijken

    Een eerste stap die gemaakt moet worden om een medewerker eerlijk te kunnen beoordelen is: verwachtingen verduidelijken. Op het moment dat de begrippen worden geïntroduceerd als bijvoorbeeld klantgerichtheid dan is het essentieel dat de medewerker begrijpt wat hiermee bedoeld wordt. Begrijpt de medewerker dit onvoldoende dan is het al bijzonder moeilijk om aan de criteria te voldoen. Beoordelen is dus communicatie.

  • Verifiëren

    • De leidinggevende heeft geverifieerd dat de medewerker begrijpt wat de verwachting is
    • De leidinggevende stelt zich open en probeert onbevangen het gedrag van de medewerker te beoordelen en dit te toetsen aan de organisatienorm
    • De leidinggevende kan reflecteren en probeert niet de eigen norm als maatstaf te laten gelden maar de organisatienorm

Leerdoel voor de training functioneren en beoordelen

Een leerdoel voor leidinggevenden en managers voor de training functioneren en beoordelen kan zijn om het inzicht en de vaardigheid in het objectief beoordelen van de medewerker te vergroten. Overigens is dit ook het beginpunt van de training beoordelingsgesprekken. Een beoordelingsgesprek kan alleen gevoerd worden wanneer de leidinggevende weet en begrijpt wat functioneren, beoordelen en objectief beoordelen is.

Functioneren en beoordelen

Dit artikel schreef ik in de serie over functioneren en beoordelen. Meer weten?

Functioneren en beoordelen

Leerdoelen voor de training

Ik heb nog meer leerdoelen voor de training beoordelen en beoordelingsgesprekken uitgewerkt.

Leerdoelen beoordelingsgesprekken

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaande!

Webinar burn-out

Schrijf je in voor de webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaand!

Meer informatie

Authentiek communiceren: dat kun je leren!

ebook communicatie

Je zendt wie je bent. Dat is authentiek communiceren. Dat betekent dat je communiceert zoals je van origine bent. Originaliteit dus en geen kopie of imitatie van anderen. Niet zoals de wereld om je heen verwacht dat het zou moeten. Maar gewoon: zoals jij bent!

Meer informatie

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.