Competenties en competentieontwikkeling
Competenties worden gebruikt binnen organisaties om te duiden over welke bekwaamheden de medewerker moet beschikken en ook om in kaart te brengen over welke bekwaamheden hij/zij beschikt. In dit artikel ga ik in op competenties en ook op competentieontwikkeling.
- wat is een competentie?
- competenties en bekwaamheid
- competentiemanagement en competentieontwikkeling
- voorbeelden van competenties
- nadelen competentiemanagement
Wat is een competentie?
Competenties kun je direct in verband brengen met het woord competent. Wanneer je competent bent voor een bepaalde functie, dan ben je terzake deskundig, vakkundig, zaakkundig of bekwaam. Wat maakt het nu of je bekwaam bent voor een bepaalde functie? In ieder geval is dat een optelsom van:
- Kennis en kunde waarover je moet beschikken
- Vaardigheden die je hebt ontwikkeld
- Inzichten waarover je beschikt
- Attitude of eigenschappen die je nodig hebt in een bepaalde functie
- Talent waarover je beschikt
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Voordelen competentiemanagement
Voor organisaties is het aantrekkelijk om met competenties te werken. Het grootste voordeel vind ik dat je dezelfde taal spreekt binnen een organisatie, wanneer je kiest voor competentiemanagement. Stel je spreekt over de competentie besluitvaardig dan is omschreven wat je daarmee bedoelt. Het draagt dus bij aan duidelijkheid.
Ook helpt het wanneer je gaat definiëren welke competenties belangrijk zijn in een bepaalde functie.
Er zijn dus echt voordelen aan het invoeren en hanteren van competentiemanagement. Anderzijds moeten we ons niet blindstaren op een systeem, ongeacht welke methodiek het ook is. Maar dat leg ik verderop uit bij de nadelen van competentiemanagement.
Bekwaamheid
Wie competent is, is dus bekwaam. Maar wat is bekwaamheid? Ik duid het met een viertal invalshoeken.
-
Weten = opleiding en kennis
Ten dele gaat het over WETEN en dat is kennis hebben van. Hetzij door opleiding, training of cursussen (met of zonder diploma)
-
Kunnen = vaardigheden en ervaring
Kunnen wordt verworven door het ontwikkelen van vaardigheden. Dat gebeurt vooral in de praktijk. Uiteraard verwerft iemand ook vaardigheden op school. Maar de leerschool voor vaardigheden is gevestigd in de praktijk. Ervaring en werkervaring spelen hierbij een grote rol.
-
Zijn = persoonskenmerken
Zijn heeft met persoonskenmerken te maken. Wat voor type mens ben je? Wat voor karaktereigenschappen of wat voor kernkwaliteiten heb jij in huis? Lees mijn artikel over kernkwaliteiten met een ruim aanbod aan voorbeelden. Zijn gaat ook over jouw talent, over jouw normen en waarden, overtuigingen die je hebt.
-
Willen: motivatie en drijfveren
Ook willen speelt een rol. Wat wil jij? Wat motiveert jou? Wat zet jou aan tot beweging? Waardoor kom jij in actie? Komt die actie van binnenuit of wordt er van buitenaf iets opgelegd en word je aangespoord door externe prikkels tot actie? Dat noem ik extrinsieke motivatie. Intrinsieke motivatie komt van binnenuit.
Competentieontwikkeling leidinggevenden
We hebben nog meer artikelen over competentieontwikkeling voor leidinggevenden en managers geschreven.
Leerdoelen
Bekijk het overzicht met alle leerdoelen voor training en coaching in het kader van competentieontwikkeling.
Competentiemanagement en competentieontwikkeling
Competentiemanagement is de koppeling tussen organisatiedoelen en de benodigde competenties binnen de organisatie. Wat voor competenties heb je nodig om de organisatiedoelstellingen te realiseren? Wat voor competenties heb je nodig in een bepaalde functie? Het voordeel van het werken met competenties is dat je binnen de organisatie dezelfde taal gaat spreken wanneer het over bekwaamheid gaat mits dit goed gecommuniceerd wordt.
Competentieontwikkeling is in feite zeer doelgericht aan de slag gaan met jouw individuele medewerker zodat hij/zij die bekwaamheden verwerft die noodzakelijk zijn voor de functie en uiteindelijk voor het realiseren van organisatiedoelstellingen.
- vaardigheden zijn te trainen en kan iemand in de praktijk opdoen door ervaring
- kennis is te verwerven via cursussen en opleiding
- persoonlijke eigenschappen zijn te ontwikkelen vooral door coaching en begeleiding
Voorbeelden
Voorbeelden van competenties zijn:
Management en leidinggeven
Persoonlijk gedrag
Ondernemerschap
Analyse en besluitvorming
- Probleemanalyse
- Oordeelsvorming
- Besluitvaardigheid
- Visie
- Organisatie sensitiviteit en organisatiebewustzijn
- Omgevingsbewustzijn
- Leervermogen
- Creativiteit
- Organiseren van eigen werk
Communicatie
- Mondelinge en schriftelijke communicatie
- Mondelinge presentatie
- Luisteren
- Inlevingsvermogen
- Overtuigingskracht
- Onderhandelen
- Impact
- Samenwerking
- Sociabiliteit
- Sensibiliseren
Motivatie
- Initiatief
- Inzet
- Ambitie en ambitieus
- Zelfontwikkeling
- Integriteit
- Discipline
- Organisatieloyaliteit
- Resultaatgerichtheid
- Kwaliteitsgerichtheid
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Nadelen: vergaarbak eigenschappen, vaardigheden en motivatie
Nadelen aan het systeem van competenties zijn er ook. Naar mijn idee worden vaardigheden en eigenschappen (en soms motivatie) van mensen te snel door elkaar gehusseld.
-
Komt het van binnen of van buiten?
Alles wat van buitenaf komt noem ik aangeleerd gedrag. Je kunt vaardigheden aanleren, kennis verwerven, ervaring opdoen. Maar wat van binnen komt, wat uit jouw innerlijk voortkomt zijn jouw kernkwaliteiten en talenten. Daar ben je mee geboren!
Alles wat van nature is, gaat vanzelf. Dat wil zeggen: Je hoeft er geen moeite voor te doen.
-
Voorbeeld
Een voorbeeld is daadkracht. Iemand kan daadkrachtig optreden maar de vraag is of hij/zij daadkrachtig is. Moet hij/zij zich er toe zetten om dit gedrag te laten zien? Of heeft hij/zij het op natuurlijke wijze in zich? Mij zou persoonlijk vooral boeien wat hij van nature is: is dat een daadkrachtig persoon (doortastend en slagvaardig) of is dat iemand van de langere aanloop (geduld)?
-
Het gevaar van systemen
Ik wil ook met nadruk wijzen op het gevaar van systemen (zeker wanneer het over mensen gaat). Mensen zijn namelijk niet in systemen te persen, ook niet al klopt alles volgens het boekje. We kunnen niet als een boekhouder met competenties omgaan (3 aan de debetkant en 2 aan de creditkant), dus goed of fout oftewel winst of verlies. Er spelen nogal wat factoren mee wanneer we over het functioneren van mensen praten. Is een afgestudeerde Registeraccountant (RA) per definitie een goede accountant? Is hij/zij een goede accountant wanneer hij /zij aan het gewenste competentieprofiel voldoet? Dat zou kunnen maar het hoeft niet.
Ook hier geldt dus: het gaat niet om het systeem maar zonder systeem gaat het vaak niet.
Persoonlijke effectiviteit
Wil je een training Persoonlijke Effectiviteit volgen?
Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training
- 2- daagse teamtraining
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
