Verantwoordelijkheidsbesef: heb je daar gebrek aan?
Heb je gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef? Of word je dat verweten? Dat zijn soms twee dingen: of je vindt zelf dat je te weinig verantwoordelijkheidsbesef hebt of anderen geven jou deze feedback.
In dit artikel ga ik in op verschillende vormen van onverantwoordelijkheid. Dat is misschien nog een beter woord. Te weinig verantwoordelijkheidsbesef is: niet je verantwoordelijkheden invullen en oppakken.
Verantwoordelijkheidsbesef
Bewustwording van je verantwoordelijkheid is belangrijk. Maar wat is verantwoordelijkheidsbesef?
Waarover gaat het?
Gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef kan over veel aspecten gaan. Ik noem er een aantal:
- Je bent verantwoordelijk voor bepaalde taken, maar je maakt je er vooral niet te druk om
- Je gaat onverantwoord met bepaalde taken om
- Hoewel er een bepaald taakgebied aan jou is toegewezen, word je er niet warm of koud van als het niet goed loopt
- Wat er ook gebeurt: je zult geen stap harder lopen
- Je hebt overal kritiek op maar de verantwoordelijkheid om een verbetervoorstel te maken, pak je niet!
- Je laat al te gauw de regie over aan een ander
- Je laat het er snel op aankomen of je bent reactief ingesteld
- Je bent onzorgvuldig
- Je bent gemakzuchtig
- Anderen kunnen niet op jou aan
- Je zult je voor een ding zeker inspannen: voorkomen dat je te hard moet lopen
- Je gaat lichtzinnig of lichtvaardig met situaties om
- Je bent soms roekeloos of overmoedig
- Je stelt situaties rooskleuriger voor dan ze zijn
- Je bent passief, afwachtend en je laat zaken op zijn beloop
- Je gaat achteloos aan zaken voorbij
- Je bent verkwistend
Vormen
Ik noem wat vormen om je verantwoordelijkheid af te schuiven.
Vingerwijzen en anderen beschuldigen
Een methode om de eigen verantwoordelijkheid te ontlopen is: de ander de schuld geven, met de vinger naar de ander wijzen. O.a. Jij frustreert me, jij maakt me boos. Zelfs: jij maakt me gelukkig. Op dat moment leg je de verantwoordelijkheid van je gevoelens bij de ander neer. Jij bent slachtoffer, de ander is dader of veroorzaker van jouw positieve of negatieve gevoelens. Maar jij zit in de dode hoek waar je niet verder komt.
Het veroorzaakt dat je passief op de stoel kunt blijven zitten. Kortom: anderen beschuldigen is destructief. Lees verder: de rol van aanklager.
Onwetend: dat hebben ze me nooit verteld
Een andere methode van iemand de zwarte piet toeschuiven is: jij hebt het niet geweten of jij had niet de bevoegdheid om maatregelen te nemen. Met andere woorden: jij kunt er niets aan doen. Voor de gevolgen van jouw onwetendheid, moeten we niet bij jou zijn.
Jezelf de schuld geven: hoe kon ik zo stom zijn?
Een andere manier is om jezelf tot dader te benoemen. Hoe heb ik het zover laten komen? Wat stom dat ik erin getrapt ben. Kenmerk van deze houding is dat je als schuldige benoemd wordt door jezelf en jouw omgeving stond erbij en keer ernaar.
Kenmerkend bij het aspect: verantwoordelijkheid nemen is dus ook dat je fouten mag maken en ook zal maken. Overigens wat is fout? En: wanneer gaat het niet goed? Ik heb de definitie inmiddels: FOUT is dat het anders gaat dan ikzelf had gedacht. Het gaat anders dan het beeld dat ik erover had. Het gaat niet volgens mijn eigen verwachtingspatroon.
Excuus gedrag
Excuus gedrag is ook een manier om eigen verantwoordelijkheid te ontlopen. Lees verder: excuusgedrag!
Verontschuldigen
Ook jezelf verontschuldigen is een indirecte vorm van communicatie en een manier om verantwoordelijkheid te ontlopen.
Verantwoordelijkheidsgevoel
Dit artikel schreef ik een serie over verantwoordelijkheidsgevoel.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching.
