Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Excuus gedrag

Excuus gedrag: weet je wat dat is? In dit artikel ga ik in op de vraag wat excuus gedrag is, in welke verschijningsvorm het voorkomt en wat de oorzaken zijn.

Wat is het?

Excuusgedrag heeft te maken met excuus en excuseren. En een excuus is een soort betuiging van spijt voor iets wat je gedaan hebt of voor wat je nagelaten hebt. Wanneer er niet al te veel lading op zit is dat niet zo erg overigens. Jouw buurman zegt: ‘even mijn excuus want ik zie dat ik de auto wat ruim geparkeerd heb’. Maar als die lading er wel is, wordt het een ander verhaal. Dan is excuus ontoereikend of nog sterker: dan zou een spijtbetuiging op zijn plaats zijn. Kenmerken van excuusgedrag zijn:

  • dat men wel doet alsof men er spijt van heeft maar dat men dit niet van harte meent
  • dat er een soort van sorry of verontschuldiging is juist als voorwendsel waaruit blijkt dat men zichzelf verschoont van verantwoordelijkheid
  • een smoesje of spijtbetuiging die als uitvlucht wordt gebruikt
  • een vorm van vrijspreken of goedpraten van jezelf
  • een soort fatsoensnorm bijvoorbeeld de opmerking ‘excuus voor het ongemak’

Excuus gedrag

Vormen

Welke vormen van excuusgedrag zijn er?

  • Jezelf verantwoorden

    Een vorm van excuseren is ‘jezelf verantwoorden’.  Rebecca vertelde: ‘als mijn moeder onverwachts komt en het is een troep in mijn huis dan baal ik en ga ik helemaal uitleggen waarom ik er nog niet aan toe gekomen ben om het huis op te ruimen’.

  • Denken voor een ander

    Een andere vorm is: ‘denken voor een ander’.  Stel je belt iemand op en je begint met ‘ja sorry dat ik je stoor’. Voel je wat er dan gebeurt? Je excuseert je voor iets terwijl dat niet nodig is. Je weet immers niet of je de ander stoort. En bovendien: als je daar bang voor bent, waarom bel je dan?

  • Verantwoordelijkheid ontlopen

    Gebrek aan verantwoordelijkheid kan ook leiden tot excuus-gedrag.  Een situatie die ik meemaakte ging over ochtendhumeur.  Een medewerker van een bedrijf had last van ochtendhumeur en kon nog weleens bot reageren op bepaalde zaken. Toen zij daarop werd aangesproken zei ze: ‘ja sorry, ik ben nu eenmaal zo’. 

  • Rechtvaardiging van eigen gedrag

    Wat mensen ook vaak doen is iets wat in hun leven gebeurd is, gebruiken als rechtvaardiging voor eigen gedrag.  Alwin vertelde het volgende: ‘mijn ouders zijn gescheiden toen ik 7 jaar was. Bij ons thuis was er altijd spanning en onvrede. Daardoor heb ik als kind geleerd om conflictvermijdend te zijn. Op latere leeftijd kreeg ik daar hinder van. Zodra ik spanning ervaar, ook in mijn relatie dan vermijd ik het gesprek. Ik nam niet de verantwoordelijkheid om aan mijn eigen ontwikkelpunt te gaan werken maar ik gebruikte de scheiding van mijn ouders altijd om eigen gedrag te rechtvaardigen'.

  • Indekken tegen

    Een andere vorm noem ik indekken tegen. Wie bang is om fouten te maken, kan zich het beste op voorhand indekken tegen. Excuus wordt dan een vorm van vermijding van nare consequenties.  Stel je moet verkeersexamen doen en je bent bang dat je zakt. Om dat te verbergen ga je van tevoren allerlei smoesjes en excuses bedenken waarom je zou kunnen zakken.  Wat daarin zit is: ‘het ligt niet aan mij als ik zak’.

Communicatie en excuus

In de communicatie en in de relationele sfeer is excuus belangrijk. Wie excuus aanbiedt in een situatie waarin een oprechte spijtbetuiging op zijn plaats zou zijn, slaat de plank radicaal mis.

Verantwoordelijkheidsgevoel

Dit artikel schreef ik een serie over verantwoordelijkheidsgevoel.

Verantwoordelijkheidsgevoel

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Bekijk alle e-books

e-books

  • Analysevaardigheden
  • Authentiek communiceren
  • Burn-out: een error in je lijf!
  • Conflicthantering
  • De kwaliteitenbibliotheek: 163 kwaliteiten uitgebreid beschreven
  • Delegeren en loslaten
  • Hoe ga je met je tijd om?
  • Hoogbegaafd: probleemgeval of gave?
  • Hoogsensitief: label of labiel?
  • Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden
  • Leiderschap in ontwikkeling
  • Luister en zie mij: het diagnostisch gesprek met hoogbegaafde kinderen!
  • Persoonlijike ontwikkeling dat doe jezelf
  • Talenten en kwaliteiten: jouw houvast en zekerheid!
  • Verbeterplan bij disfunctioneren
  • Willen is minder moeten
  • Word assertief: doorbreek de vicieuze cirkel!
  • Zelfdoding: van heilige huisjes naar veilige huisjes
  • Zelfvertrouwen: mag ik er twee kilo bij?

Bekijk alle e-books

Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Bekijk de podcastserie 'reis of bestemming'

Je kunt de volgende 4 podcast's al terugkijken.

  • Podcast 1: podcast met mijn kinderen: Opgroeien in een ondernemersgezin   
  • Podcast 2: podcast met Martin Dirks, de directeur die me 35 jaar geleden in dienst nam
  • Podcast 3: podcast met mijn kinderen: Acquisitie of inquisitie, vroeger en nu!   
  • Podcast 4: Groeien met de riemen die je hebt

Podcast beluisteren of bekijken?

Alfred Echten

Podcast: meegaan met de tijd of tegen de stroom in?

Donderdag a.s.  publiceren wij de vijfde podcast in de serie ‘Reis of bestemming’, die deze keer gaat over ‘meegaan met de tijd of tegen de stroom in’. Gast is Alfred Echten (algemeen directeur bij de Bork Groep (sloopwerken, sanering en duurzaamheid). We gaan in gesprek over de vraag: moet je nu meegaan met de tijd of moet je tegen de stroom ingaan? Ook hier zijn er sleutelwoorden: ondernemen en de noodzaak tot verandering, innovatie, vernieuwing.
Deze podcast gaat over leiderschap, organisatieontwikkeling, de harde en de zachte kant binnen  organisaties. 

Bekijk de podcast

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.