Waarom spreekvaardigheid met luisteren begint!
We volgen duizenden trainingen gericht op communicatie, beïnvloeding en spreekvaardigheid. Maar ik zeg: spreekvaardigheid begint met luisteren. Daarom hebben we 2 oren en 1 mond. Hoe kom ik daarbij? Ik heb me laten onderwijzen allereerst in de taal van het hart: muziek. Sietze de Vries, een bekend orgelimprovisator zegt over improviseren: ‘Essentieel is daarbij dat het inwendige gehoor intensief gebruikt en ontwikkeld wordt. Pas als de inwendige klankvoorstelling geheel aanwezig is, kan er een eigen muzikale taal gesproken worden.’ In een ander artikel noemt hij het notenschrift en de muziektheorie ‘extrinsieke elementen’.
Vertaald naar taal
Ook spreken en taal begint met luisteren. De grammatica en vocabulaire noem ik extrinsiek. Onlangs deed ik een traject met een mevrouw die in Nederland woont maar in Italië geboren is. Ik vroeg: ‘Hoe kan het dat jij zo vloeiend Nederlands spreekt?’. Ze zei: dat begint met luisteren. Dus weer bij het inwendige gehoor om de termen van Sietze de Vries maar te gebruiken. Als baby hoorde jij je vader en moeder praten. Dat gaf jou een bepaalde woordenschat, een manier waarop jij je stem leerde gebruiken, hoe je woorden uitsprak en misschien zelfs wel een accent. In Limburg is dat een ander accent dan in Groningen. En in Drenthe is het accent anders dan in Amsterdam. Hoe dat komt? Door het inwendige gehoor.
Doe de communicatietest!
Bij De Steven kun je een communicatietest doen om inzicht te krijgen in jouw sterke punten en valkuilen, wanneer het over communicatie gaat.
Zo krijg je inzicht in jouw communicatie-ontwikkeldoelen!
Communicatietraining
Wil je een training volgen om jouw communicatievaardigheden te ontwikkelen?
- individuele communicatietraining
- teamtraining communicatie verbeteren
De kracht van luisteren
We praten over overtuigingskracht. Maar wanneer gaat het over ‘de kracht van luisteren’? Wat is dat?
- Door goed te luisteren, vergroot je je woordenschat en leer je nieuwe uitdrukkingen.
- Luisteren helpt je om het natuurlijke ritme en de cadans van de taal aan te voelen.
- Goed luisteren toont respect en creëert een betere verbinding met je gesprekspartner.
- Net als bij muziek, ontwikkelt intensief luisteren je vermogen om de juiste klanken en zinsstructuren intern te visualiseren.
- Luisteren in verschillende situaties helpt je om contexten beter te begrijpen en hierop te anticiperen in gesprekken.
- Begrijpen wat anderen zeggen, helpt je beter te reageren en je eigen ideeën te verwoorden.
- Luisteren naar native speakers helpt bij het ontwikkelen van de juiste accenten en intonaties.
Moedertaal en identiteit
Het begrip "moedertaal" (in het Engels "mother tongue" en in het Frans "langue maternelle") verwijst naar de eerste taal die iemand van zijn moeder of ouders leert. In mijn boekje ‘authentiek communiceren’ noem ik drie stellingen over communicatie. De eerste is: iedereen kan het. De tweede: iedereen zou het beter kunnen en de derde is: de eerste docent heten vader en moeder. Jouw moedertaal is superbelangrijk en als kind leer je thuis de eerste woorden, zinnen en taalstructuren.
Jouw moedertaal maakt het ook mogelijk om diepgaand te communiceren met familieleden en vrienden, wat essentieel is voor emotionele ondersteuning en sociale binding.
Identiteit en accent
De moedertaal legt ook een relatie naar de manier waarop de taal wordt uitgesproken. Het omvat de specifieke klanken, intonaties, en ritmes die kenmerkend zijn voor de moedertaal. Regionale variaties spelen daarbij een rol en als kind neem je vaak het accent over van ouders, verzorgers en leeftijdgenoten. Accent kan een belangrijk onderdeel zijn van jouw identiteit en kan sociale informatie overbrengen zoals de regio van herkomst. Overigens zijn er ook veel vooroordelen en oordelen over spreken met een accent, dus het kan ook in je nadeel werken. Helaas is dat zo! Het kan zelfs leiden tot uitsluiting of discriminatie.
Luistervaardigheid
Luistervaardigheid is geen vaardigheid. Het begint veel dieper. Luistervaardigheid begint met de ander oordeel-loos te ontmoeten in wie hij/zij is. Hoe kan het bestaan? Luisteren zonder oor-delen en luisteren zonder voor-oor-delen. Ja, maar ieder mens oordeelt toch? Ik zeg het anders. Ieder mens redeneert vanuit eigen perceptie. Wat is dan luisteren zonder oordeel? Dat is dat je de ander probeert te verstaan vanuit zijn/haar perceptie.
Wat niet gezegd is!
Het kenmerk van communicatie is dat het meeste niet gezegd wordt. Taal kent woorden enerzijds. Maar er is ook een gevoelswaarde bij taal die je meegeeft aan alles wat je zegt. Ik duid het met een voorbeeld. Als ik een Drent vraag: ‘Hoe vond je de training?’, dan krijg ik als antwoord: ‘Het viel me niks tegen’. In de randstad zal men dan zeggen: ‘Die is niet zo tevreden’. Maar wat bedoeld wordt, is: ‘Het was perfect’. Vraag ik in de randstad: ‘Hoe vond je de training?’, dan krijg ik als antwoord: ‘Het was echt supergaaf’. In Drenthe zal men dan zeggen: ‘Wat doen die mensen overdreven’. Maar wat ze bedoelen is hetzelfde als: ‘Het viel mij niks tegen’.
Verstaan
Luisteren begint met horen wat de ander zegt en begrijpen wat de ander bedoelt. Luisteren gaat verder: het is ook begrijpen wat de ander niet zegt en toch bedoelt.
Maar hoe versta je de ander dan? Het is de ander ontvangen in zijn/haar eigenheid. Het is horen wat de ander zegt (je ontvangt wat gesproken wordt), maar het is ook aanvoelen en empathie (je ontvangt de gevoelens van de ander) en je observeert (je ontvangt non-verbale signalen).
We praten teveel!
Ik zeg dat we teveel praten. Dat geldt in algemene zin maar ook voor leiders, bestuurders, verkopers en vertegenwoordigers. De afgelopen 35 jaar heb ik veel inschrijvingen gezien voor de training spreekvaardigheid maar ik heb nog nooit een inschrijving gezien voor de training luistervaardigheid.
Training communicatie en gesprekstechnieken
Wil je een training communicatie en gesprekstechnieken volgen?
- boek snel effect door onze training communicatie en gesprekstechnieken die zelfs individueel te volgen is
- bekijk de training effectief beïnvloeden
- wij hebben een training communicatie voor leidinggevenden voor het hoger en middenkader ontwikkeld
- bekijk de training communicatie voor technici
Testen, webinars en E-book
Bekijk onze webshop waar je tal van aanbiedingen treft zoals:
- Webinar over persoonlijke communicatie
- E-book over authentiek communiceren (in PDF)
- Communicatietest
