Onbevooroordeeld of oordeelvrij: kernkwaliteit
Onbevooroordeeld of oordeelvrij noem ik een kernkwaliteit. In dit artikel ga ik verder op deze kwaliteit in, maar benoem ik ook de nodige valkuilen die daarbij horen.
Een vraag die iemand pas aan me stelde was: ‘kun je ook oordeel vrij zijn? Kun je ook onbevooroordeeld in het leven staan?’. Ik vind dat best een kernachtige vraag. Maar dan ga ik eerst maar eens in op de vraag wat een oordeel is.
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Wat is een oordeel?
Een oordeel leg ik als volgt uit. Het is:
- Wat jij ergens van vindt
- Jouw mening, gezichtspunt of zienswijze
- Jouw beoordeling van de situatie
- Jouw denkwijze
- Jouw lezing van het verhaal
- Jouw inzicht of interpretatie van het voorval
Voor de helderheid: ieder mens heeft oordelen. Misschien vind je boontjes lekkerder dan worteltjes of wellicht rijd je liever in een Toyota dan in een Franse auto. Een oordeel helpt dus bij het maken van keuzes. Stel je had nergens een oordeel over dan zou je geen keuzes meer kunnen maken.
Dan die vraag: kun je oordeelvrij zijn? Ik zeg: nee dat kan niet en dat zou je ook niet moeten willen.
Wat is dan onbevooroordeeld of oordeelvrij?
Vooropgesteld: ik vind het woord onbevooroordeeld een perfecte uitdrukking van wat ik beoog met de beschrijving van deze kernkwaliteit. Naar mijn mening sluit het beter aan dan oordeelvrij. Want zoals ik al zei: ‘je bent niet oordeelvrij’. Wat is dan onbevooroordeeld? Nou in ieder geval niet dat je oordeelvrij bent maar dat je vrij bent van het vooroordeel. Onbevooroordeeld betekent dat jij:
- Je niet laat leiden door vooringenomenheid
- Niet voorbarig bent met jouw mening
- Niet te snel oordeelt
- Geen vooropgezette mening hebt of een mening geeft op basis van een half verhaal
- Geen andere mensen labelt of ergens een karikatuur van maakt
- Je niet op de krantenkop baseert
- Neutraal en objectief een situatie tegemoet treedt
- Niet partijdig bent en je niet uitspreekt voor partijen of groepen
- Onbevangen bent en ongedwongen
Objectiviteit is ook subjectief
Laten we eens stoppen met het verkondigen dat we objectief moeten zijn terwijl je dat toch niet lukt. Vaak wordt verkondigd dat medewerkers een objectieve beoordeling krijgen van de leidinggevende: maar hoe serieus neem jij die objectiviteit? Of er wordt gesproken over objectieve berichtgeving via de krant of het journaal terwijl ik bij het weerbericht al hoor dat gezegd wordt dat we 3 dagen mooi weer krijgen, omdat de zon schijnt. Wie bepaalt wat ik mooi weer vind? Objectiviteit betekent voor mij dat je de zaak zoveel mogelijk naar de feiten terugbrengt. Dus niet: het wordt 3 dagen mooi weer maar de komende dagen is het droog en 25 graden.
De wereld om ons heen vraagt om oordelen en beoordelen
Iemand schreef me een mail naar aanleiding van dit artikel: 'Ik probeer altijd onbevooroordeeld te zijn, ik vind dat belangrijk. Door anderen wordt het wel eens gelabeld als naïef, maar dat is het beslist niet; ik heb heus wel wat geleerd in de loop van mijn leven en ben bedacht op tegenslagen. Maar vooroordelen vind ik oneerlijk tegenover de ander. Dan gaat het om een soort aannames en overtuigingen die voortkomen uit mijn eigen ervaringen in het verleden, die liggen bij mij, dat is mijn pakkie-an, die hebben niets met die ander te maken. Ook vind ik vooroordelen vaak belemmerend voor je eigen ervaring. Vooroordelen hebben de neiging om zichzelf te bevestigen, je staat niet meer open voor een ander gezichtspunt of voor verrassende nieuwe inzichten. Daarmee doe je jezelf en de ander tekort. Ik vind het niet altijd makkelijk om de (vooral negatieve) ervaringen uit het verleden naast me neer te leggen en een open houding na te streven, maar het helpt enorm als ik me ervan bewust ben dat een vooroordeel in de weg zit.
Maar de wereld maakt het niet altijd makkelijk om onbevooroordeeld te zijn. We worden hardhandig getraind om overal een oordeel over te hebben. Weet je wat ik erg vind? Die mails die je krijgt om een klantbeoordeling te geven. Zelfs als ik even bel met de klantenservice van een groot bedrijf voor een simpele vraag, willen ze al weten 'hoe ik het contact ervaren heb'. Ik bracht mijn auto naar de garage voor onderhoud en kreeg een voorgedrukte kaart mee: of ik s.v.p. een 9 of een 10 wilde geven bij de mail die ik binnenkort zou krijgen, want alles onder een 9 wordt beschouwd als een negatieve score. Wat zouden ze doen met de informatie van die klantbeoordelingen? Krijgt de monteur een reprimande bij zijn functioneringsgesprek als ik een 7 geef? Word ik als klant nog wel serieus genomen als ik later toch nog met een klacht kom, want 'onze klanten geven ons gemiddeld een 9,4'? Mag ik als klant niet vanzelfsprekend de allerbeste service verwachten? Ik heb geen verstand van auto's, dus als het ding weer rijdt en de rekening is niet al te hoog, wat moet ik er dan verder nog van vinden? Ik weet niet of de monteur zijn werk goed gedaan heeft; daar vertrouw ik blind op. Ik weet niet of ze me een duur onderdeel verkocht hebben terwijl dat niet echt nodig was geweest. Kortom: er wordt mij gevraagd naar een oordeel, maar waar baseer ik dat op? Mijn punt is: we leren niet meer om op een goede manier een beoordeling of een oordeel te geven, daardoor krijgen vooroordelen meer kans. En dat vind ik reuze jammer. Overigens: mails met klantbeoordelingen verwijder ik doorgaans zonder te antwoorden'.
Diepere betekenis
Ik vind onbevooroordeeld zijn een geweldige mooie kwaliteit. Maar dan in diepe zin. Als ik daar woorden aan geef, druk ik het zo uit. De kunst van het onbevooroordeeld zijn is dat jij niet door eigen perceptie naar de ander kijkt maar dat jij door de perceptie van de ander kijkt naar de situatie. Kort gezegd:
- Jij zet je eigen bril af en je kijkt door de bril van de ander.
- Jij beoordeelt de situatie niet, je luistert hoe de ander die situatie beoordeelt
- Jij beoordeelt niet hoe de ander het ervaart maar je hoort en verstaat hoe de ander die situatie ervaart.
In diepe zin bedoel ik met onbevooroordeeld zijn dat je je eigen oordeel, mening, zienswijze loslaat en luistert naar het oordeel, de mening en de zienswijze van de ander.
Past deze kwaliteit bij jou?
Herken jij je in de beschrijving van de kenmerken? Dan weet ik wat jouw allergie is. Ik zal een rijtje opsommen:
- Roeptoeters op social media die als een rund van alles in de ether loeien
- Mensen die overal wat van vinden
- Mensen met een zeer uitgesproken mening
- Mensen die erg oppervlakkig zijn en wiens onderzoek naar jurisprudentie zich beperkt tot de kop van de Telegraaf
- Mensen die bijzonder overtuigd of fanatiek zijn
Valkuil: meningloos
- Jouw valkuil is dat je meningloos bent
Training kwaliteiten
Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen?
Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Wat is talent?
De Steven verzorgt training en coaching gericht op talentontwikkeling. We zetten dit in bij o.a.
- talentgesprekken, individuele coaching gericht op loopbaan en outplacement
- binnen teams: trajecten gericht op teamontwikkeling.
