home / persoonlijke ontwikkeling / communicatie / inhoud betrekkingsniveau

Communicatie op inhoud en betrekkingsniveau

Inhoud van de boodschap

Gesprekken, discussies, meningsverschillen, conflicten en ruzies gaan vaak over de inhoud van de boodschap. De inhoud van de boodschap is dus de feitelijke weergave van de boodschap. Om het met een voorbeeld te duiden. Binnen een overheidsorganisatie waar ik een organisatietraject mocht begeleiden was al jarenlang een discussie gaande over de aanschaf van een nieuwe machine. De voorstanders hadden tal van argumenten op tafel gelegd waarmee men de ander wilde overtuigen om deze machine ter waarde van € 200.000,- aan te schaffen. De tegenstanders hadden evenveel argumenten op tafel gelegd om aan te tonen dat aanschaf van deze machine volkomen zinloos was.

Je voelt het al. In dit voorbeeld ging het niet over de inhoud van de boodschap. Het ging om het onderbuikgevoel wat men bij de boodschap had.

Betrekkingsniveau: de relatie

Communicatie op betrekkingsniveau gaat over de onderlinge relatie. Hoe iets gezegd wordt en wat de ander daarbij voelt of wat het bij de ander oproept, is in dit geval belangrijker dan de boodschap zelf. Betrekkingsniveau gaat vaak over: 'er boven'  of 'er onder'.  Ik heb dit reeds eerder verwoord in een artikel over de ouderrol en de kindrol bij communicatie. Om maar bij mijn voorbeeld te blijven: wat zat er nu achter de discussie over de aanschaf van die dure machine? In ieder geval was er angst voor het verlies van banen. Zou deze machine niet worden aangeschaft dan was de kans erg groot dat dit werk uitbesteed zou worden aan derden. Daardoor kwamen er banen op de tocht te staan binnen de organisatie. En daar heb je het punt: over de angst voor baanverlies werd geen woord gerept door de ene partij en over mogelijk uitbesteden werd niet gesproken door de andere partij.

Hoe iets gezegd wordt, is nog belangrijker dan wat er gezegd wordt

Bij communicatie is de wijze waarop de boodschap overkomt belangrijker dan de feitelijke inhoud. Je kunt tegen jouw kind zeggen: zou jij de fiets even in de schuur willen zetten? (vraag) maar je kunt ook zeggen 'je zet nu de fiets in de schuur, begrepen?'. Zie je: het is dezelfde fiets en dezelfde schuur. Maar de toon maakt de muziek in dit geval. Je kunt ook zeggen: 'iedere avond draaien je vader en moeder er voor op om jouw fiets binnen de schuur te zetten, maar nu mag je het zelf doen, wij vertikken het'. Of je kijkt fronsend vanuit de luie stoel en je vraagt: 'fiets al in de schuur?'. Zie je de verschillen van een zeer gewone vraag, een suggestie of een verzoek vanuit manipulatief gedrag.