Vermijdingsgedrag
Vermijdingsgedrag: heb jij daar last van? In dit artikel ga ik in op vermijdingsgedrag.
- Wat is vermijdingsgedrag?
- Hoe krijg je het?
- Hoe kom je ervan af?
Wat betekent het?
Wanneer je vermijdingsgedrag ervaart, ontwijk je iets of iemand. Je ontduikt iets, je ontloopt iemand, je stelt iets uit, je voorkomt dat je met iets of iemand in aanraking komt.
E-book en webinar - Burn-out: een error in je lijf
Het e-book "Burn-out: een error in je lijf" is geschreven door Jan Stevens en biedt samen met het webinar een diepgaande verkenning van burn-out, inclusief persoonlijke ervaringen, praktische tips voor herstel, en een kritische blik op de rol van maatschappij en organisaties bij het voorkomen en aanpakken van burn-out.
Voorbeelden van vermijdingsgedrag
Ik wil een aantal voorbeelden van vermijdingsgedrag duiden.
-
Iemand ontlopen
Je kunt proberen iemand te ontlopen. Dat kan ontwijkend gedrag zijn. Je wilt geen contact met de persoon in kwestie. Je vindt het een vervelend mens of je bent bang voor hem/haar. Je vindt dat hij/zij te confronterend is en je loopt er met een grote boog omheen. Of je bent je vertrouwen verloren in de persoon.
-
Conflicten en confrontaties vermijden
Een andere vorm van vermijdend gedrag is: conflictvermijding. Je voelt spanningen snel aan, maar je probeert ook als een haas weg te lopen voor spanningen. De oorzaak hiervoor kan verschillend zijn. Het kan met jouw karakter te maken hebben. Kwaliteiten die bij jou passen zijn wellicht: harmonieus, gemoedelijk, loyaal of bemiddelaar. Het kan ook zijn dat je niet hebt geleerd om met conflicten om te gaan. Je kreeg mee vanuit je opvoeding dat een conflict verkeerd was wellicht. Een derde oorzaak kan zijn: nare ervaringen die je hebt opgedaan met conflicten.
-
Probleemvermijdend
Je kunt ook probleemvermijdend zijn. Dat is nog wat anders dan conflictvermijdend. Je loopt weg voor:
- Moeilijke situaties
- Situaties waar niet direct een oplossing voor is
- Zorgen
- Narigheid
- Gevaren of risico’s
-
Gevoelens vermijden
Een andere vorm van vermijdingsdrang is dat je je gevoelens verstopt of veroordeelt. Stel, je voelt je onrustig, maar je vindt dat dat gevoel er niet mag zijn. Of je voelt je onzeker, maar je mag niet onzeker zijn van jezelf. Dan vermijd je de confrontatie met jouw gevoelens en mis je de les die jou wordt aangeboden. Want de vraag is: waarom ben je onrustig en waardoor voel jij je onzeker? Wat vertelt het jou en welke les is er voor jou?
Misschien heb je geleerd om niet te voelen. Je probeert er voor te vluchten of je gaat in de bevriesstand. -
Innerlijke pijn vermijden
Innerlijke pijn vermijden is ook vermijdingsgedrag. Er zit een diepe wond bij jou maar je wilt er niet over praten. Je drukt het weg. Het is te heftig voor je. Je wilt de werkelijkheid niet zien, die is te rauw voor jou. En je praat erbij langs, je ontwijkt, je gaat hard werken en wellicht word je nog een workaholic. Of je gaat verslaven aan drank, uitspattingen, losbandigheid, alleen maar om niet de pijn te voelen. Zo dwaal je weg bij jou zelf, bij de kern.
-
Verantwoordelijkheid ontlopen
Je verantwoordelijkheden ontlopen is ook een vorm van vermijden. Je pakt niet de verantwoordelijkheid voor jezelf, je eigen leven, je eigen pijn, jouw eigen keuzes en behoeften. Nee, je blijft in de slachtofferrol hangen. De ander deed jou wat aan, je bent niet goed genoeg opgevoed, jouw ouders deden je wat aan etc.
Ik wil graag hieraan toevoegen dat er situaties zijn waarbij ouders je iets hebben aangedaan (dan ben je slachtoffer en dat is wat anders dan in de slachtofferrol zitten). Zelfs als slachtoffer, hoef je niet in de slachtofferrol, om reden dat je dat niks brengt. -
Jezelf ontlopen
Zo kun je dus jezelf ontlopen, verliezen en vermijden:
- Door jouw gevoelens niet serieus te nemen
- Door voorbij te gaan aan jouw ware ik
- Door voorbij te gaan aan jouw zelf
-
Wegkijken
Wegkijken is ook een vorm van vermijden. Je ziet iets, je weet dat het niet klopt, maar je doet niets. Je zingt het lied: ‘mijn naam is Haas, en ik heb niets gezien’.
Zo moet ik denken aan een HR-manager in een groot productiebedrijf. De algemeen directeur zei tegen mij: ‘zij gaat het niet redden hier, dat weten we allemaal’. Maar iedereen keek weg. Niemand zei dat het niet goed ging, tot de dag dat het goed fout ging. Toen zeiden ze: ‘dit hadden we wel gedacht’. -
De ontkenningsfase verlengen
Vermijdingsdrang noem ik ook wanneer we de ontkenningsfase verlengen. Dat speelt een rol bij veranderingen of bij rouw. De eerste fase is: ontkenning. In taal uitgedrukt: het zal zo’n vaart niet lopen, het valt allemaal wel mee. Of: dat is bij een ander zo, dit overkomt mij niet.
Dat zijn normale reacties. Het heeft ook een functie. Maar je kunt er ook in blijven hangen. En dan kom je geen steek verder.
Gevolgen
Gevolgen van vermijdingsdrang:
- Het heeft invloed op de relaties die je hebt en op de communicatie met vrienden en collega’s
- Je mist het eigenlijke contact met je zelf waardoor je jezelf verliest en kwijtraakt
- Je krijgt fysieke klachten: spanningen en stress
- Je kunt in een burn-out terecht komen
Wat kun je eraan doen?
Maak het bespreekbaar, zie het eerlijk onder ogen! Schakel hulp in! Of bel ons voor een adviesgesprek.
Coaching bij burn-out
Bekijk de mogelijkheden voor coaching bij burn-out of bore-out.
Training gericht op stressreductie
Bekijk de leerdoelen gericht op stressreductie en stressmanagement.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.