Sociale faalangst: wat is het en hoe ga je ermee om?
Sociale faalangst is een vorm van faalangst die vooral impact heeft op je dagelijkse leven, relaties en wellicht ook je carrière. Misschien heb je weleens een uitnodiging voor een feestje afgeslagen omdat je bang was om iets verkeerds te zeggen? Of wellicht was je gespannen omdat je een toespraak moest houden voor jouw collega’s. Of je zag ertegenop om op nieuwe situaties af te stappen (en vooral ook op mensen af te stappen die je niet kent).
Wat is sociale faalangst?
Sociale faalangst is de angst om negatief beoordeeld te worden door anderen en dat gaat verder dan gewone nervositeit in sociale situaties. Misschien ben je altijd bezig om het voor iedereen goed te doen of met wat je denkt wat anderen van jou vinden. Of je gaat de ander behagen of pleasen omdat je doodsbang bent voor kritiek of afwijzing. Sociale faalangst kan zich uiten: op je werk, bij sociale bijeenkomsten of zelfs in je familiekring.
Oorzaken
Ik noem wat oorzaken van sociale faalangst. Wellicht is het bij jou diepgeworteld in eerdere ervaringen. Misschien werd je als kind vaak bekritiseerd of voelde je je niet geaccepteerd. Misschien had je te weinig aansluiting bij leeftijdgenoten. Of heb je nare dingen meegemaakt zoals een echtscheiding. Of wellicht werd je gepest op school. Je hebt hoe dan ook afwijzing gekend en gevoeld en dat wil je nooit meer meemaken. Daar ben je bang voor geworden. En daarom heb je de bodyguards ingezet die jou willen beschermen. Je hebt een copingstrategie ontwikkeld die jou wil behoeden voor de pijn van afwijzing.
Training assertiviteit
Wil je een training assertiviteit volgen? Aarzel niet en bel voor info!
Kenmerken van sociale faalangst
Ik noem wat kenmerken van sociale faalangst:
- Soms blokkeer je tijdens gesprekken of heb je te weinig inbreng tijdens het gesprek.
- Je durft vaak je mening niet te geven.
- Je vindt het moeilijk om een gesprek gaande te houden.
- Je vindt het lastig om sociale contacten aan te gaan en spontaan contact te leggen met andere mensen.
- Je hebt last van pleasegedrag, want je wilt de ander als het ware wel behagen als hij/zij maar positief over jou denkt.
- Je zoekt voortdurend bevestiging en goedkeuring bij anderen.
- Je kijkt te veel tegen andere mensen op omdat zij zo gemakkelijk babbelen.
- Je wilt door iedereen aardig en leuk gevonden worden.
- Je bent bang om in het middelpunt te staan.
- Je maakt je vaak onzichtbaar en de fawn-respons herken jij goed.
- Je maakt jezelf klein en je kijkt erg op tegen anderen.
- Je besteedt overdreven veel tijd aan de voorbereiding van een gesprek of presentatie.
- Je vermijdt sociale gelegenheden en je verzint smoesjes om die te ontlopen.
- Je krijgt lichamelijke klachten tijdens een gesprek: je blokkeert, je handen gaan trillen of je krijgt een droge mond.
- Je piekert en denkt lang na over wat je gezegd of gedaan hebt en bent bang dat je een slechte indruk hebt achtergelaten.
Een persoonlijk verhaal: Josje’s ervaring met sociale faalangst
Josje blikt terug op een ervaring die haar sociale faalangst duidelijk maakte. Als tiener zag ze enorm op tegen een geplande studiereis met haar klas. Terwijl haar klasgenoten enthousiast plannen maakten en zich verheugden op het avontuur, voelde Josje alleen maar spanning. “Ik had een knoop in mijn maag bij de gedachte aan alles wat mis kon gaan. Wat als ik iets stoms zou zeggen? Wat als ik niet mee wilde doen aan de dingen die anderen bedachten, zoals stiekem drank insmokkelen?”
Josje’s angst ging verder dan normale zenuwen. “Ik kon ’s nachts niet slapen. Ik piekerde over scenario’s waarin ik voor gek zou staan of zelfs naar huis gestuurd zou worden als ik me niet aan de regels hield. Mijn gedachten bleven maar rondcirkelen: wat zouden mijn klasgenoten van me denken? Zouden ze me een angsthaas noemen?”
Uiteindelijk werd de spanning te veel. Op de ochtend van vertrek voelde Josje zich lichamelijk ziek. “Ik had hoge koorts en een zere keel, en ergens voelde dat als een opluchting. Ik hoefde niet mee, maar ik voelde me ook een mislukkeling omdat ik de kans niet durfde te grijpen.”
Nu, jaren later, herkent Josje deze ervaring als een uiting van sociale faalangst. “Ik heb geleerd dat mijn angsten voortkwamen uit een diepgewortelde behoefte om goedgekeurd te worden door anderen. Met hulp van een coach ben ik gaan werken aan mijn zelfvertrouwen. Ik zie mijn ervaring nu niet meer als falen, maar als een kans om te groeien.”
Wat is de impact van sociale faalangst?
De gevolgen van sociale faalangst kunnen verstrekkend zijn. Het kan je belemmeren in je werk, bijvoorbeeld omdat je geen nieuwe uitdagingen durft aan te gaan. In sociale situaties kan het leiden tot isolatie en eenzaamheid. Je wilt misschien wel contact leggen, maar je angst houdt je tegen. Dit kan zelfs resulteren in een lager zelfbeeld en uiteindelijk depressieve gevoelens.
Waarom praten we er niet over?
Veel mensen schamen zich voor hun sociale faalangst. Ze zien het als een zwakte of denken dat het niet serieus genoeg is om hulp voor te zoeken. Bovendien wordt sociale faalangst vaak afgedaan als “gewoon een beetje verlegenheid”, terwijl het in werkelijkheid veel meer is.
Hoe kun je sociale faalangst overwinnen?
Gelukkig zijn er manieren om sociale faalangst aan te pakken. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen:
- Erken het probleem: De eerste stap is erkennen dat je last hebt van sociale faalangst. Dit betekent niet dat er iets mis is met je, maar dat je een uitdaging hebt die je kunt aangaan.
- Begrijp je angst: Probeer te achterhalen waar je angst vandaan komt. Zijn er specifieke situaties die je angst oproepen? Welke gedachten gaan er door je heen? Door je angst beter te begrijpen, kun je gerichter actie ondernemen.
- Stel haalbare doelen: Begin met kleine stappen. Ga bijvoorbeeld naar een sociale bijeenkomst en stel jezelf als doel om met één persoon een gesprek aan te knopen. Door positieve ervaringen op te bouwen, wordt de angst minder.
- Leer ontspannen.
Conclusie
Sociale faalangst is een serieus probleem dat niet onderschat moet worden. Het kan je leven op vele manieren beïnvloeden, maar met de juiste aanpak is het mogelijk om je angst te overwinnen. Zie het als een proces van persoonlijke ontwikkeling, waarin je leert om op een gezonde manier met je onzekerheden om te gaan. Durf hulp te vragen en gun jezelf de ruimte om te groeien. Je bent het waard!
Leerdoelen assertiviteitstraining
De Steven heeft nog andere leerdoelen ontwikkeld voor de training assertiviteit.
Ebook of webinar
Meer weten over assertiviteit?
- volg ons webinar over assertiviteit
- bestel ons ebook over assertiviteit
Of bekijk onze training assertiviteit!
