home / persoonlijke ontwikkeling / assertiviteit / faalangst

Last van faalangst? Bang om fouten te maken?

Faalangst: heb jij daar last van? In dit artikel ga ik in op wat faalangst is, wanneer het zich kan voordoen en wat je eraan kunt doen.

Wanneer heb je angst om te falen?

Wanneer heb je angst om te falen? Dat is voor iedereen verschillend weet ik. Maar ik noem een paar situaties.

• je hebt examen en je bent bang dat je er niks van terecht brengt
• je gaat solliciteren en je legt jezelf zo onwijs veel druk op dat het gesprek niet meer loop zodat je blokkeert en dichtklapt tijdens het gesprek
• je bent bang om af te gaan voor het publiek wanneer je een spreekbeurt moet houden en je ziet er al dagen van tevoren tegenop wanneer je een presentatie moet geven
• je begint aan een nieuwe baan en je bent bang dat het zal mislukken
• je moet een nieuw project opzetten en je bent steeds bezig met de vraag ‘als het maar goed gaat’
• je bent bang om een nieuwe uitdaging aan te gaan
• je hebt sociale faalangst en je vindt het moeilijk om je in groepen te bewegen, op mensen af te stappen of spontaan iemand tegemoet te treden. Je trekt je terug en je zondert je liever af.

Vormen van faalangst

Faalangst kun je verdelen in positieve of negatieve faalangst. Positieve faalangst kan leiden tot hogere prestaties en  hoeft niet belemmerend te zijn. Een bepaalde vorm van examenvrees kan ervoor zorgen dat je tot een betere prestatie komt. Negatieve faalangst zorgt er juist voor dat je  op het moment dat het erop aankomt tot een negatieve(re) prestatie komt. Je voelt koude handen en je  kunt zich minder goed presteren. Zie je het verschil?

Verder zijn er tal van vormen van faalangst. Je hebt last van motorische faalangst wanneer je bang bent te falen bij een sportieve reactie.

Er is ook cognitieve faalangst zoals angst voor examens, proefwerken en tentamens.

Sociale faalangst heeft betrekking op sociale activiteiten. Dat kan van alles zijn: een spreekbeurt, het aangaan van nieuwe contacten, het afstappen op nieuwe situaties etc.

Klachten

Heb je er last van?

Heb je last van faalangst? Ik noem een paar klachten maar die variëren enorm per persoon of per situatie.

• je slaapt slecht en je hangt tegen bepaalde zaken aan
• je wordt prikkelbaar en misschien wel agressief soms
• je gaat de grapjurk uithangen om jouw angst te verbloemen
• je trekt je terug en je gaat in de schulp wonen
• je zweet snel en je kleurt ook snel als mensen je wat vragen
• je moet vaker naar het toilet
• je voelt je niet fit: duizelig of hoofdpijn
• je nek of rug zit vast
• je schouder zit vast
• je voelt je moe en lusteloos
• je hyperventileert
• je gaat ongezond eten

Kenmerken

Hoe merk je dat je faalangstig bent?

• je voelt zich bang of ongemakkelijk bij alles wat nieuw en anders is
• je voelt stress en spanning in jouw lijf
• je hebt de neiging om voor bepaalde situaties te vluchten
• je voelt je verkrampt in sommige situaties
• je blijft snel in de comfortzone en je vermijdt moeilijke of nieuwe situaties
• je verzint smoesjes om iets niet te hoeven doen
• je hebt veel bevestiging nodig van anderen
• je vraagt jezelf steeds af: ‘doe ik het wel goed’?
• je legt de lat zo hoog en je bent zo veeleisend dat je wel moet falen
• je voelt je niet gelijkwaardig aan anderen: je vindt dat anderen beter zijn dan jij bent
• je verbloemt jouw angst door boos te worden op anderen of anderen de schuld te geven of belachelijk te maken
• je houdt jezelf voor de gek met gedachten als: “ach, ik hoef toch niet mee te doen” of “ik vind het toch niet zo leuk”
• je schoffelt jezelf regelmatig onderuit of je zegt van tevoren dat het toch niet goed zal zijn wat je gaat doen
• je stelt activiteiten uit en je vindt het lastig om tot actie over te gaan omdat je bang bent dat het niet goed afloopt of omdat anderen negatief zullen reageren

Vechten of vluchten

Ook bij faalangst zie je de reactie net als bij stress en veranderingen: vechten of vluchten. Actieve faalangst is een vorm van vechten. Je bijt je helemaal vast in jouw taak of opdracht. Je probeert controle te houden en grip. En het gevaar is dat je jezelf helemaal uitput.

Passieve faalangst is juist een vorm van vluchten. Je kijkt weg, je vermijdt, je stelt taken uit, je verzint smoezen, je draait ergens voor weg. Je zoekt vluchtwegen, uitvluchten om maar niet de verantwoordelijkheid voor een bepaalde taak te ervaren. Dan kun je het immers ook niet fout doen.

Oorzaken: hoe ontstaat het?

Oorzaken voor faalangst kunnen legio zijn. Teveel om op te noemen:

• de één ontwikkelt faalangst doordat er thuis vroeger zeer hoge prestaties werden verlangd die niet bereikt konden worden
• faalangst kan tal van omstandigheden kennen zoals: pesten op school, nare omstandigheden die eraan bijgedragen hebben
• je bent veeleisend en je legt de lat voor jezelf te hoog: je voldoet nooit aan de eigen norm
• je bent voortdurend bezig met wat mensen van je verwachten of wat je denkt dat mensen van jou verwachten
• je hebt een ongezonde bewijsrang ontwikkeld en je wilt jouw waardering uit jouw prestaties halen
• minderwaardigheidsgevoel
• je bent met de verkeerde dingen bezig: je loopt op de tenen om het allemaal waar te maken
• je creëert je eigen druk en pressiemiddelen
• je hebt reële faalangst op basis van negatieve ervaringen (bijvoorbeeld je durft niet auto te rijden op de autoweg omdat je een ongeluk hebt meegemaakt)
• je hebt negatieve ervaringen in jouw opvoeding opgedaan of op school

Helpt coaching?

Coaching kan je helpen. Maar een intakesituatie is van belang om samen vast te stellen hoe kansrijk het kan zijn. Faalangst is een breed begrip en kan diep gaan. Dus afstemming is noodzakelijk. We bieden jou pas een traject aan wanneer we inschatten dat het kansrijk is.