Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Afhankelijk zijn van anderen | jezelf afhankelijk maken

Afhankelijk zijn van anderen of afhankelijkheidsrelaties creëren en in stand houden ondermijnen een positief zelfbeeld, zelfvertrouwen. Maar hoe ontstaat afhankelijkheid en wat is eraan te doen?

Betekenis en definitie

Wanneer het over afhankelijkheid gaat, begin ik met de gezonde en normale variant.  Iedereen is in zekere zin afhankelijk van omstandigheden of personen. De agrariër is afhankelijk van het weer tot op zekere hoogte en wanneer je het vliegtuig binnenstapt ben je afhankelijk van de stuurmanskunst van de piloot. Niets op tegen toch? Je bent afhankelijk van jouw inkomen en ook in relatie is er niet alleen aanhankelijkheid maar ook een zekere mate van afhankelijkheid. Wanneer wordt het ongezond?

 

Afhankelijk

Training en coaching

Bekijk onze trainingen gericht op:

Training autonomie

Leerdoelen autonomie

Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?

Bekijk ze hier!

Leerdoelen autonomie

Ongezonde afhankelijkheid

Gezonde afhankelijkheid is iemand of iets nodig hebben en ongezonde afhankelijkheid omschrijf ik als ‘niet zonder iemand of iets kunnen’.  Uiteraard verschilt het van de omstandigheid waarin dit zich voordoet. De slechtziende kan een bril nodig hebben maar het kan ook een gradatie aannemen dat hij/zij niet meer zonder bril kan. Als dat het geval is, is de slechtziende afhankelijk van zijn/haar bril. Zodra je afhankelijk wordt van iets of iemand dan raak je een deel van jezelf kwijt of raak je een deel van jouw vrijheid kwijt. Je wordt hulpbehoevend, ondergeschikt aan anderen, onzelfstandig of in het ergste geval onderworpen aan anderen.

Jezelf ondergeschikt maken

Jezelf ondergeschikt maken is een vorm van afhankelijkheid.  Voorbeelden:

  • Je maakt jezelf kleiner dan de ander (terwijl dat niet nodig is)
  • Je maakt de ander groter en belangrijker dan hij/zij in werkelijkheid is door bijvoorbeeld overmatig op te kijken tegen de ander of de ander op te hemelen of overmatig te bewonderen.

Jezelf ondergeschikt maken betekent dat je te weinig ruimte inneemt en jezelf wegcijfert.

De ander groter maken of jezelf kleiner maken

Jezelf afhankelijk opstellen betekent dat je jouw gedrag en keuzes laat afhangen van wat de ander ervan vindt of nog erger: wat je denkt dat de ander ervan vindt. Een paar voorbeelden van valkuilen die hiermee te maken hebben:

  • Kritiek teveel op jezelf betrekken
  • Voortdurend bevestiging nodig hebben van anderen (goedkeuring)
  • Bij voortduur waardering van anderen nodig hebben (bang voor afwijzing)
  • Pleasegedrag
  • Te loyaal zijn aan anderen
  • Te gericht zijn op anderen of op de behoeften van de ander
  • De regie van jouw leven teveel aan anderen geven of overlaten
  • Geen keuzes maken op basis van eigen behoeften maar keuzes maken op basis van de behoeften van de ander

Een gevolg is dat de ander over jouw grens heen gaat. Je geeft anderen de kans om over jouw grens te gaan doordat je te weinig ruimte inneemt. Jouw zelfvertrouwen slinkt, je voelt je steeds onzekerder, jouw eigenwaarde daalt en je komt in een negatieve vicieuze cirkel.

Afhankelijkheidsrelaties

Een afhankelijkheidsrelatie is een relatie waarbij je een ondergeschikte en ongezond afhankelijke positie inneemt jegens de ander. In feite zijn afhankelijkheidsrelaties funest. Toch komen ze veel voor. Een afhankelijkheidsrelatie kan aanwezig zijn tussen ouders, kinderen, partner maar ook met jouw baas of werkgever. In een afhankelijkheidsrelatie kun je jezelf geheel en al kwijtraken. Wat je zelf wilt, weet je vaak niet meer omdat je zo gericht op de ander bent dat je je als het ware identificeert met de ander. Je cijfert jezelf weg, je haalt jezelf onderuit, je hebt geen oog meer voor jouw eigen behoeften en gevoelens.

Reddingsdriehoek en dramadriehoek

Een voorbeeld van een afhankelijkheidsrelatie is de reddingsdriehoek of de dramadriehoek.

Reddingsdriehoek of dramadriehoek

Afhankelijkheidsrelatie

Emotionele afhankelijkheid: wat is dat?

Wat is emotionele afhankelijkheid? In feite is het een vorm van verslaving. Het verschil tussen verslaving en voorzien in eigen behoeften is eenvoudig. Een behoefte duidt op datgene wat je nodig hebt terwijl een verslaving duidt op datgene waar je niet meer zonder kunt terwijl je het niet nodig hebt.

De knipoog en waardering van de ander

Een vorm van emotionele afhankelijkheid is er wanneer je afhankelijk bent van de goedkeuring, bevestiging, liefde, aandacht en waardering van de ander. Dat wil zeggen dat jouw goede gevoel afhangt van de knipoog en schouderklop die je van de ander ontvangt. jouw geluk, jouw welbevinden hangt dus af van wat de ander doet of nalaat.

Zolang je de aandacht maar krijgt, voel je je goed. Je bent zelfs bereid om je in alle bochten te wringen om die aandacht te krijgen. Vaak wordt dit als pleasegedrag aangeduid of als sociaal wenselijk gedrag.

Emotionele afhankelijkheid

  • Afhankelijk zijn van bewondering

    Een heftiger en intenser vorm van afhankelijkheid is er wanneer je voortdurend bewondering van anderen nodig hebt. In feite ben je zo afhankelijk van de kick die deze bewondering en adoratie teweeg brengen dat je er niet meer zonder kunt. En dat is tevens jouw drijfveer. Het zorgt ervoor dat je altijd de beste wilt zijn of dat je altijd wilt winnen. Maar het kan ook andere vormen aannemen zoals altijd wat nieuws nodig hebben om onder de aandacht te komen. Soms is het zelfs waardering halen over de rug van een ander.

  • Voorbeelden

    • je stuurt iemand een SMSje / APP en je krijgt geen bericht terug: je voelt je meteen afgewezen
    • je stuurt iemand een kaart rond de kerstdagen en omdat je geen kaart terug krijgt, ben je bang dat de relatie is geschaad
    • iemand verwijdert je als vriend op facebook en je voel je meteen aan de kant gezet
    • je wringt je in alle bochten om iedereen te vriend te houden
    • je doet dingen tegen jouw zin in waarbij je jezelf geheel wegcijfert
  • Verslaving

    Een ander voorbeeld van emotionele afhankelijkheid is verslaving.  Je kunt emotioneel afhankelijk zijn van een  sigaret, alcohol, eten, facebook, gokken, geld uitgeven, kleren kopen etc. Het kenmerk van verslaving is:  je kunt er niet zonder terwijl je het niet nodig hebt.  Om het verschil wat te duiden:  zuurstof kun je ook niet zonder maar je hebt het nodig om te leven. Dus is zuurstof een behoefte en geen verslaving. Een sigaret heb je niet nodig en wanneer je daar niet meer zonder kunt is het verslaving. Toch heeft verslaving vaak wel met jouw behoeften te maken. Daarover is nogal wat misverstand. Ik duid het opnieuw met een voorbeeld. De roker is dan wellicht verslaafd aan de sigaret maar de vraag is waarom dat zo is. Gaat het om de behoefte aan nicotine die vervuld moet worden? Ik denk van niet. Roken is een vorm van ontspanning en elimineert stress (tenminste dat ervaart de roker zo). Dus wil de roker van zijn/haar verslaving af komen dan moet de behoefte aan rust en ontspanning op een andere manier vervuld worden.

Hooggevoelig of HSP

Hooggevoelige mensen zijn doorgaans meer dan andere mensen gevoelig voor afhankelijkheidsrelaties en emotionele afhankelijkheid. Hun behoefte aan liefde, aan warmte en geborgenheid en hun sterk ontwikkelde antenne voor afwijzing of kritiek (die daardoor nog veel harder binnenkomt dan bij een ander mens) kan ervoor zorgen dat zij sneller in dergelijke situaties of relaties terechtkomen. 

Leerdoelen voor HSP-ers

Oorzaken

Hoe ontstaat emotionele afhankelijkheid? Ik noem een paar mogelijke oorzaken

  • Wellicht ben je onvoldoende weerbaar en voel je je niet opgewassen tegen bepaalde situaties. Misschien durf je de stap niet te maken om te stoppen met bepaalde afhankelijkheidsrelaties. Je ziet er tegenop om alleen verder te gaan.
  • Onvervulde behoeften zijn reden en oorzaak voor afhankelijkheid. Je hebt een leeg gevoel van binnen. jouw behoefte aan waardering is onvervuld. Daarom haal je waardering bij de ander en zonder de instemming, goedkeuring van de ander kun je niet leven.
  • Gebrek aan autonomie en persoonlijk leiderschap.

Kies voor eigen behoeften

Ons advies: maak de definitieve keuze voor jezelf en kies onvoorwaardelijk voor de invulling van jouw behoeften. Laat jouw gevoelens spreken en luister naar jouw eigen behoeften. Wanneer je geen keuzes maakt om te breken met de afhankelijkheidsrelatie blijf je in een vicieuze cirkel hangen en houd je de bestaande situatie in stand. Wil je leren om jouw eigen weg te gaan en je minder afhankelijk op te stellen van anderen? De Steven is specialist in persoonlijke ontwikkeling! We stellen voor je een maatwerktraining samen die precies bij jou aansluit.

Training en coaching

Bekijk onze trainingen gericht op autonomie of bestel het e-book: persoonlijke ontwikkeling dat doe jezelf!

Persoonlijke ontwikkeling ebook

Bekijk e-book

Bestel de online training: autonomie en persoonlijk leiderschap!

In onze webshop kun je de training autonomie en persoonlijk leiderschap aanschaffen!

Online training autonomie

Meer informatie

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaande!

Webinar burn-out

Schrijf je in voor de webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaand!

Meer informatie

Authentiek communiceren: dat kun je leren!

ebook communicatie

Je zendt wie je bent. Dat is authentiek communiceren. Dat betekent dat je communiceert zoals je van origine bent. Originaliteit dus en geen kopie of imitatie van anderen. Niet zoals de wereld om je heen verwacht dat het zou moeten. Maar gewoon: zoals jij bent!

Meer informatie

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.