home / persoonlijke ontwikkeling / persoonlijk ontwikkeltraject / voelen gevoelens / trots

Trots: ben je weleens trots op jezelf?

Ben jij weleens trots op jezelf? Ben je weleens trots op wat je bereikt hebt, of op wat je gepresteerd en verworven hebt? Dit artikel gaat over de zonnige kant van trots, maar ook over de schaduwzijde.

Is er wat mis mee?

Is trots verkeerd? Deze vraag stelde me pas iemand. Nu ben ik niet de rechter die oordeelt over goed en kwaad. Dat laat ik graag aan jezelf over. Ik draai het om. Wat is het positieve van trots? Wat mij betreft is trots de boosterprik om jouw identiteit te versterken. Dus als iemand zegt: ‘je mag ook weleens trots zijn op jezelf’, dan bedoelt hij/zij waarschijnlijk ‘dat je jezelf te klein maakt’.
Trots heeft een hoge mate van weerspiegeling en reflectie op wat jij hebt gedaan, op wat je hebt verworven en op wie je bent. Je kunt ook trots zijn op de weg die je gegaan bent, hoe diep de weg ook was. Maar het zal altijd gaan over iets wat bij jou past. Trots is dus wat anders dan pochen, bluffen, overbluffen of opscheppen. Wanneer daar sprake van is, doe je je groter voor dan je bent. Daar hoef je niet trots op te zijn.

Trots: eergevoel en waardering

Waardering, zelfwaardering en eergevoel hebben alles te maken met trots. Trots is een compliment aan jezelf. En het is een vervulling van jouw behoefte aan waardering. Wat opvalt is toch de link ook naar jouw talenten. Ik noem wat voorbeelden.

• Een creatieve maker is trots op wat hij/zij gemaakt heeft. Op het moment dat dit wordt opgemerkt door anderen voelt hij zich gewaardeerd.
• Een behulpzaam persoon is trots als zijn/haar hulp wordt gevraagd. Hij/zij voelt zich dan zinvol en dus ligt er een relatie met behoefte aan waardering en zingeving.
• Trots kan je dus de weg wijzen naar jouw behoeften en naar jouw kwaliteiten. Kun jij aangeven waar je trots op bent?

Gekrenkte trots

Gekrenkte trots kan ontstaan bij tegenslagen en gaat vaak samen met een mengeling van andere gevoelens zoals teleurstelling, boosheid. Ten diepste heeft gekrenkte trots te maken met een krenking van jouw eergevoel. Dat betekent dat je je in jouw eer aangetast voelt of dat je je beledigd voelt. Zie je de relatie weer met jouw behoeften? Aangetast in jouw eer heeft een relatie met jouw behoeften. Jouw behoefte aan waardering wordt aangetast of bedreigd of je hebt het gevoel dat dit gebeurt. Gekrenkte trots kan je overigens behoorlijk dwarszitten bijvoorbeeld in de relatie met andere mensen. Maar ook kun je er zelf heel veel last van krijgen. Belangrijk is in dit geval om:

• te leren incasseren en om te gaan met tegenslagen
• leren relativeren
• leren loslaten en begrenzen: o.a. leren aanvaarden of toegeven aan
• leren erkennen dat je fout was of de situatie verkeerd hebt ingeschat

Wanneer is het negatief?

Wanneer trots doorslaat ontstaat er een overmatig ‘zie mij eens gehalte’. Dat heeft een tweetal ontsporingen namelijk:

• Hoogmoed of arrogantie (jezelf overschatten)
• Hautain of verwaand (op een ander neerkijken)

Hoogmoed is dus de negatieve vorm van trots. Van oorsprong is het één van de zeven hoofdzonden. Het gevoel van trots slaat dan door naar een ongezonde vorm:

• Aantrekkelijker willen zijn dan anderen
• Beter willen zijn dan de ander
• Meer willen weten dan de ander
• Meer willen bereiken dan de ander
• Een succesvollere carrière willen hebben dan anderen

Hardnekkig

Trots in de doorgeslagen variant is ook hardnekkig en kan je ook behoorlijk in de weg zitten. Iemand die trots is kan iedere realiteitszin verliezen en zichzelf in de waan aanbidden menend dat hij/zij de juiste kijk op de zaak heeft of menend dat zijn/haar zienswijze er alleen maar toe doet. Het contact met anderen mist. Zelfreflectie is ondenkbaar. En wie te trots is om eerlijk in de spiegel te kijken kan bedrogen uitkomen. Kortom: ook een vorm van zelfbedrog.