Luisteren is een kwaliteit
Luisteren noem ik een kernkwaliteit. Het komt van horen en zelfs van aandachtig horen. Want dat hoort bij elkaar: luisteren, opmerkzaam zijn en met aandacht horen.
Betekenis
Het oor is een van de vijf zintuigen waarmee jij waarneemt. In communicatie speelt luisteren dus een grote rol. Het is een manier om jouw medemens te ontvangen in wat hij/zij door middel van spraak of een betoog wil overbrengen. Maar het gaat verder omdat de ander niet alleen woorden overbrengt. Hij/zij brengt ook gevoelens en emoties over en door non-verbale signalen wordt ook wat overgebracht.
Luisteren is dus met aandacht horen en waarnemen:
- wat de ander zegt door wat hij/zij vertelt
- wat de ander zegt door niet te spreken (het kenmerk van communicatie is immers dat het meeste niet wordt gezegd)
- wat de ander zegt door wat hij/zij overbrengt aan gevoelens
- wat de ander zegt door het overbrengen van non-verbale signalen
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Horen en verstaan
Luisteren heeft dus alles te maken met horen. Maar het vraagt zo veel meer dan alleen maar horen. Ik zal het uitleggen. Luisteren begint met horen wat de ander zegt en begrijpen wat de ander bedoelt. Luisteren gaat verder door te horen wat de ander niet zegt en begrijpen wat hij toch bedoelt. Het gaat dus over horen en verstaan. En dat gaat diep. Het is dus ook dat je de ander verstaat in zijn/haar emotie en gevoelens, in zijn/haar gedachten of in zijn/haar bewegingen in zijn/haar waarden en normen. Ik zeg wel eens: verstaan wie de ander is oftewel de ander in zijn eigenheid ontmoeten.
Perceptie
Maar hoe je het wendt of keert: perceptie is het verschil tussen wat je hoort en wat je verstaat. Voor je het weet hoor je alleen wat je zelf wilt horen of kijk je door de bril van jouw referentiekader naar wat de ander jou vertelt. Terwijl luisteren dus vooral is dat je leert om de perceptie van de ander te begrijpen. En dat is wat ik onbevooroordeeld luisteren noem. Je kent vast de uitspraak dat een goed verstaander aan een half woord genoeg heeft. Nou dat geldt ook voor de goede luisteraar.
Wanneer je onbevooroordeeld luistert, kun je de ander ontvangen in zijn eigenheid. Maar wanneer de ander zoveel anders is dan jij bent, kun je de ander ook verstaan in zijn 'andersheid'.
Kwaliteit of luistervaardigheid?
Luisteren is een kwaliteit oftewel een kernkwaliteit. Waarom een kwaliteit? Omdat luisteren iets is wat bij je persoonskenmerken hoort of niet. Je bent van nature een goed luisteraar of je bent dat niet. Net zoals de één een gemakkelijke prater is en de ander daar moeite voor moet doen. Vaak is er een combinatie met andere kwaliteiten zoals:
- Aanvoelen en inleven
- Begrijpen en begripvol
- Je kunnen verplaatsen in de ander
Het verschil tussen een vaardigheid en een kwaliteit is dat je vaardigheden kunt aanleren door oefening en training, terwijl je van een kwaliteit kunt zeggen: die heb je wel of die heb je niet.
Overigens is er veel spraak- en luisterverwarring wanneer het over luistervaardigheid gaat. Want het gaat nog meer over vraagvaardigheden dan over luistervaardigheden. En daarmee bedoel ik: gerichte vragen stellen, tot de kern komen in jouw vragen, vragen durven stellen, doorvragen etc. Lees ook mijn artikel over luistervaardigheden. Overigens: wanneer je over de kwaliteit luisteren beschikt, is het aanleren van luistervaardigheden niet heel moeilijk.
Valkuil
Is er ook een valkuil? Kun je te goed luisteren? Ja dat kan! Nu zijn er meer slechte luisteraars dan ‘te goede luisteraars’ vrees ik, maar dat is mijn interpretatie. Wat is dan te goed luisteren? Bijvoorbeeld wanneer je je teveel laat meeslepen in het verhaal van de ander. Of wanneer je te weinig inbreng hebt, te weinig tegenweer biedt of te weinig tegengas geeft.
Leerdoel
Goed luisteren is een kwaliteit maar het leerdoel is dat je wel blijft zeggen wat jij kwijt wilt. Luisteren en verstaan is fijn, maar het mag niet ten koste van jou gaan.
Allergie
De allergie van goed luisteren is natuurlijk slecht luisteren. Maar dat is te minimaal uitgedrukt. Wat is dan slecht luisteren?
- Je begrijpt de ander niet
- Je hoort de ander niet
- Je verstaat de ander niet
- Je luistert wel maar het is weinig meer dan de ander aanhoren
Training kwaliteiten
Wil je een training volgen om te ontdekken waar jouw kwaliteiten liggen?
Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Wat is talent?
De Steven verzorgt training en coaching gericht op talentontwikkeling. We zetten dit in bij o.a.
- talentgesprekken, individuele coaching gericht op loopbaan en outplacement
- binnen teams: trajecten gericht op teamontwikkeling.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching.
