Negatief denken en negatieve gedachten
Negatief denken en negatieve gedachten kunnen je leven behoorlijk beheersen. Negatieve gedachten gaan eigenlijk altijd over fouten, tekorten, mislukkingen en verkeerde aspecten. Het woord "negatief" komt van het Latijnse woord "negativus", dat op zijn beurt afgeleid is van het werkwoord "negare", wat "ontkennen" of "weigeren" betekent. Daar zit de essentie van negativiteit. Hetgeen verkeerd is, wordt vergroot en erger gemaakt dan het is, terwijl het goede vaak wordt genegeerd. In dit artikel ga ik in op de volgende onderwerpen:
- Ben jij een negatieve denker?
- Negatief ingesteld of negatieve mindset.
- Voorbeelden van negatief denken.
- Oorzaken van negatief denken, waaronder angst, persoonlijkheidstrekken, negatieve levenservaringen, depressie, negatieve zelfspraak en invloed van de omgeving.
- Negativiteit over jezelf, met nadruk op zelfkritiek en zelfafwijzing.
- Negatief over anderen.
- Het creëren van je eigen werkelijkheid en realiteit door middel van denken.
- Hoe kom je er vanaf?
Training en coaching
Bekijk onze trainingen gericht op:
- autonomie
- persoonlijk leiderschap
- persoonlijke ontwikkeling
Leerdoelen autonomie
Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?
Bekijk ze hier!
Ben jij een negatieve denker?
Ben jij een negatieve denker? Dat betekent dat jij in je gedachten negatief bent. Je ziet vaak gevaren, beren op de weg, tekorten en tekortkomingen. Je ziet niet wat er is maar je ziet wat ontbreekt. Je focust je daardoor snel op het negatieve. Je bent vaak bezig met bedreigingen en je spreekt vaak over de tekortkomingen van andere mensen.
Negatief ingesteld of negatieve mindset
De negatieve denker denkt niet alleen negatief. Daarom is het woord 'denker' te marginaal. De negatieve denker heeft ook een negatieve mindset en is negatief ingesteld. Wellicht ben je realistisch (dat is een kwaliteit), maar sla je soms door in zwartgalligheid. Misschien ben je nuchter van aard, maar ligt het gevaar van te weinig enthousiasme op de loer. Ben je iemand die snel beren op de weg ziet? Leg je vaak de nadruk op kleine zaken? Wellicht ben je te kritisch in plaats van constructief kritisch? Het zijn allemaal valkuilen waarin je kunt belanden.
Voorbeelden
Ik noem wat voorbeelden:
- Je ziet wel wat fout is maar niet wat goed is.
- Je ziet wel wat je niet hebt gedaan maar je ziet niet hoe ver je al bent gekomen.
- Je ziet wel de minpunten maar niet de pluspunten.
- Je ziet wel de negatieve eigenschappen van mensen, maar niet de positieve.
- Je ziet wel wat er ontbreekt maar niet wat je hebt.
- Je ziet wel die ene onvolkomenheid maar niet de 99 dingen die goed zijn gegaan.
- Je ziet wel wat je niet hebt maar je ziet niet hoe rijk je bent.
- Je ziet wel wat je niet kunt maar je ziet niet waar je goed in bent.
- Je denkt wel na over wat er mis kan gaan maar je denkt niet na over wat er allemaal goed kan gaan.
- Je ziet wel de gevaren maar niet de kansen en het avontuur.
- Je bekritiseert jezelf voor kleine fouten maar je waardeert niet de vele successen die je hebt behaald.
- Je ziet de negatieve reacties van anderen maar je negeert de steun en liefde die je van mensen om je heen ontvangt.
- Je vindt jezelf niet goed genoeg.
- Je bent bang voor de mening van anderen: wellicht vindt niemand jou aardig.
- Je veroordeelt jezelf in de trant van: je bent een mislukking, je bent waardeloos, je voegt weinig toe, je bent te lelijk of te dom.
- Je hebt aannames over jezelf die supernegatief zijn en ook niet kloppen. Voorbeelden hiervan zijn: jij verdient geen liefde, geluk is voor jou niet weggelegd, je zult anderen altijd teleurstellen, jij bent niet in staat om moeilijke situaties het hoofd te bieden.
- Je bent altijd bezig met wat je niet hebt: je bent niet avontuurlijk genoeg, je bent te weinig sociaal, je hebt te weinig geduld of juist te weinig daadkracht. Kortom: je mist nog dit en je mist nog dat.
Oorzaken
Er kunnen tal van oorzaken zijn waarom je negatief denkt. Ik noem er een paar:
- Soms komt negatief denken voort uit angst. Angst voor het onbekende, angst voor het verlies van controle, angst dat het niet goed komt. Niet voor niets is er de uitspraak: 'de mens lijdt het meest aan het lijden dat hij vreest'.
- Het kan aan aard en karakter liggen. Misschien ben je minder optimistisch ingesteld of wellicht ben je zelfs somber.
- Wellicht heb je negatieve levenservaringen gehad of heb je traumatische gebeurtenissen meegemaakt.
- Het kan zijn dat je je depressief voelt.
- Wellicht heb je voortdurende negatieve zelfspraak waardoor je negatief blijft denken.
- Als je omringd bent door negatieve mensen of in een giftige omgeving verkeert (negatieve sociale contacten), kan dit je denkwijze beïnvloeden.
- Gebrek aan sociale steun kan ook een oorzaak zijn van negatieve denkpatronen.
- Overmatige stress, drukte en overweldiging kunnen leiden tot negatieve gedachten en een pessimistische kijk op het leven.
- Onvoldoende zelfzorg, zoals niet luisteren naar de eigen behoeften, kan bijdragen aan negatief denken.
- Blootstelling aan voortdurend negatieve nieuwsberichten, media en sociale media kan ook negatieve denkpatronen versterken en bijdragen aan een pessimistische kijk op de wereld.
Negativiteit over jezelf
Je kunt ook negatief denken over jezelf. Je kunt negatief zijn over je uiterlijk, je prestaties, je carrière, enzovoort. De gevolgen hiervan kunnen zijn:
- Je benadrukt voortdurend je eigen tekortkomingen en negeert je sterke punten.
- Je beschuldigt jezelf van mislukkingen, zelfs als ze buiten je controle liggen.
- Je vermijdt nieuwe kansen of uitdagingen uit angst om te falen.
- Je bent voortdurend zelfkritisch en hebt een innerlijke dialoog die gericht is op zelfafwijzing.
- Je wijst jezelf voortdurend af en hebt weinig zelfrespect.
- Je isoleert jezelf en trekt je terug uit het sociale verkeer.
Lees ook: negatief zelfbeeld.
Negatief over andere mensen
Je kunt ook negatief zijn over anderen. Wellicht heb je de neiging anderen te bekritiseren, te kleineren of te veroordelen. Of misschien heb je vooroordelen tegen andere mensen wanneer het niet strookt met jouw normen en waarden. Maar je kunt ook:
- Anderen de schuld geven van jouw teleurstellingen.
- Anderen in een kwaad daglicht stellen.
- Roddel en achterklap verspreiden over andere mensen.
- Anderen wantrouwen.
Je creëert je eigen werkelijkheid en realiteit
Door je manier van denken maak je als het ware je eigen werkelijkheid en realiteit. In je hoofd ben je producent van tal van rampscenario's. En als er iets verkeerd gaat, zeg je: 'zie je wel, we hebben ook altijd wat'. Het is dus ook perceptie die jezelf creëert.
Hoe kom je er vanaf?
Wil je van al dat negatieve af? Dat is te doen. Er is progressie te maken, mits je hier gemotiveerd voor bent. Want negatief denken is voor jou ook een gewoonte geworden. In feite moet je de vicieuze cirkel doorbreken. Wat aandacht krijgt, groeit. Dat geldt voor het negatieve en ook voor het positieve. Lees ook: de kracht van positief denken!
