home / persoonlijke ontwikkeling / assertiviteit / zelfverzekerd / negatieve sociale contacten

Negatieve sociale invloeden doen afbreuk aan zelfvertrouwen

Negatieve sociale invloeden kunnen afbreuk doen aan jouw zelfvertrouwen, of het nu gaat om een kennis, een vriend of vriendin, een partnerrelatie of een arbeidsrelatie: sociale invloed heeft impact.

Soms lijkt het onschuldig

Soms lijkt het er heel lief en aardig aan toe te gaan in een relatie terwijl het toch niet bijdraagt aan jouw zelfvertrouwen. Ik denk hierbij aan de verstikkende werking van overbescherming, overzorgzaamheid of verwend worden. In feite wordt de beschermende rol een belemmering voor de persoonlijke ontwikkeling en autonomie van anderen. Het is van belang om te erkennen dat overbescherming niet alleen in de opvoeding voorkomt maar ook in partnerrelaties en zelfs op de werkvloer. In relaties kan overbescherming zich uiten in constante controle en betutteling, wat de autonomie van de partner beperkt. Op de werkvloer kan overmatig leiderschap leiden tot micromanagement en het ontmoedigen van medewerkers om zelfstandig beslissingen te nemen. Het lijkt dus aardig, maar zo onschuldig is het niet.

Giftige relaties: het vergif van kritiek en neerbuigendheid

Ik noem een aantal voorbeelden van hoe een negatieve relatie je zelfvertrouwen geheel en al kan ondermijnen:

• De eerste die ik noem is voortdurend kritiek krijgen op wat je doet, wat je zegt, wat je niet zegt of wat je niet doet, maar ook op wie je bent.
• De tweede is de relatie waarbij de ander zich gedraagt als superieur ten opzichte van jou. Hij/zij doet neerbuigend, haalt jou onderuit, veroordeelt je, labelt je en maakt je af en toe met de grond gelijk. Dat zijn de mensen die een diploma in dominantie hebben behaald en je behandelen alsof je een afdankertje bent.
• De derde noem ik controle en beheersing. De ander doet alsof je zijn/haar bezit bent en je hebt maar naar zijn/haar pijpen te dansen.
• De vierde is manipulatie. Dat betekent: jij bent okay als je doet zoals ik zeg dat je het moet doen.
• De vijfde is isolatie. Je wordt geïsoleerd van familie en vrienden, of men probeert jou op te zetten tegen jouw familie, waardoor je als het ware vervreemd raakt van de mensen die je lief zijn en je in een isolement terechtkomt.
• De zesde is onvoorspelbaarheid. Giftige partners kunnen vaak wisselende stemmingen en gedrag vertonen, waardoor je nooit weet wat je kunt verwachten. Dit kan leiden tot angst en stress.
• De zevende noem ik schuldgevoelens aanpraten. Ze praten je graag een schuldgevoel aan omdat je hun verjaardag vergeten was of omdat je hun laatste chat niet hebt beantwoord. Ze gebruiken schuldgevoel als een superkracht. "Je hebt mijn app niet beantwoord, en ik was net zo zielig!"
• De achtste is de pseudopsycholoog die elke zin die je zegt kan ontleden en die jouw gedrag analyseert, labelt en psychologiseert.
• De negende noem ik de aandachtszuiger. Dat zijn mensen die als een langspeelplaat blijven hangen op: "Ik heb nog een vraag!" Ze vragen aandacht alsof ze betaald worden per woord, en jij bent hun persoonlijke helpdesk. Ze hebben altijd wel iets "ergs" meegemaakt en delen hun verhalen met groot genoegen.

En zo kan ik doorgaan. Wat dacht je van de claim-koning(in)? In een relatie kun je te maken hebben met een claimer, iemand die jou onvoldoende ruimte en vrijheid gunt. Dit gebrek aan ruimte kan verstikkend werken, en het gevoel dat de ander geen respect heeft voor jouw behoeften en recht op vrijheid kan je zelfvertrouwen ondermijnen. Het is essentieel om grenzen te stellen, op te komen voor je eigen behoeften en te leren hoe je jezelf kunt beschermen en ruimte kunt behouden in deze relatie.

De impact op zelfvertrouwen

Negatieve sociale invloeden, met name giftige relaties, kunnen ernstige schade toebrengen aan je zelfvertrouwen. Hier zijn enkele manieren waarop dit gebeurt:

• Je gaat twijfelen aan jezelf.
• Je ontwikkelt angst om jezelf te laten zien of te uiten.
• Je wordt geïsoleerd van familie en vrienden.
• Je komt in een negatief patroon van zelfsabotage en het aantrekken van andere giftige relaties.

Annelies: een destructieve relatie in de familie

Annelies had het zwaar te verduren in haar relatie met haar eigen zus en zwager. Haar verhaal vertelt ons over de verwoestende werkwijze van een narcist en de impact ervan op haar leven. De relatie van Annelies met de narcist begon met de bloedband die ze deelde met haar zus, maar het werd al snel duidelijk dat haar zus niet de enige narcist in het verhaal was; haar zwager overtrof haar zelfs op dit gebied. Hij leek vastbesloten om Annelies' zus volledig in zijn greep te houden en spaarde niemand in zijn pad om dit doel te bereiken. Het begon met eindeloze ruzies en conflicten, allemaal geïnitieerd door de zwager. Hij vond het belangrijk om iedereen te beledigen die voor Annelies' zus van betekenis was en zoals typisch is voor narcisten, wist hij deze conflicten altijd zo te draaien dat het leek alsof het de schuld van anderen was. Annelies was geschokt door de verandering in haar zus: het was alsof ze haar eigen identiteit had verloren. Liegen en de waarheid verdraaien waren dagelijkse praktijken voor de zwager, en hij was vastbesloten om altijd in zijn eigen voordeel te handelen. Hij verdedigde zichzelf voortdurend, zelfs als dat betekende dat hij Annelies verbaal aanviel. Hij stookte vuurtjes tussen mensen en manipuleerde iedereen om medelijden met hem te hebben, bewerend dat hij diep in een depressie zat. Annelies had lang gezwegen en liet de narcist zijn gang gaan, maar enkele maanden geleden besloot ze: genoeg was genoeg. Ze had genoeg van de verbaal gewelddadige aanvallen en weigerde zich nog langer te laten manipuleren. In plaats van haar excuses aan te bieden voor iets wat ze niet had gezegd of gedaan, koos ze voor haar eigen zelfrespect en bescherming. Via haar zus liet Annelies duidelijk weten dat ze het contact met het narcistische echtpaar drastisch zou beperken. Het was een moeilijke beslissing, maar ze wilde niet langer betrokken zijn bij hun eindeloze ruzies en drama's. Deze keuze maakte haar echter tot de slechterik in de ogen van zowel haar zus als haar zwager, en Annelies wist niet hoe het verder moest met hun relatie. Ze koesterde de hoop dat haar zus op een dag zou beseffen wat er werkelijk aan de hand was maar tot die tijd koos ze voor haar eigen welzijn en rust, weg van de destructieve invloed van de narcistische dynamiek. Het was een trieste en moeilijke situatie, maar Annelies had besloten zichzelf te beschermen en te hopen op een betere toekomst voor haar familie. Wat voor invloed had dit op Annelies?

Deze destructieve relatie met haar narcistische zus en zwager had een negatieve invloed op het zelfvertrouwen van Annelies. Hier zijn enkele manieren waarop haar zelfvertrouwen werd beïnvloed:

• Twijfel aan eigenwaarde.
• Verlies van eigen identiteit.
• Gevoel van machteloosheid.
• Zelftwijfel.
• Angst voor conflicten.

Samenvatting

Ik heb je laten zien hoe negatieve sociale invloeden afbreuk kunnen doen aan zelfvertrouwen. Ik heb verschillende vormen van schadelijke interacties genoemd, variërend van overbescherming en betutteling tot narcistisch gedrag en manipulatie.
Het is duidelijk geworden dat twijfel aan eigenwaarde, verlies van identiteit, gevoelens van machteloosheid, zelftwijfel en angst voor conflicten veelvoorkomende gevolgen zijn van negatieve sociale invloeden.