home / persoonlijke ontwikkeling / autonomie / behoeften / behoefte zekerheid / maakbaar

Maakbaar: is jouw leven maakbaar?

Is jouw leven maakbaar of is de wereld waarin we leven maakbaar? Soms lijkt het erop alsof dat zo is. De maakbaarheid lijkt een overtuiging die zijn intrede heeft gedaan in de welvaartstaat. Eigenlijk is het een vorm van controle. Controle houden of willen houden op situaties is een mens eigen. Controle geeft ons zekerheid of we menen dat we er zekerheid aan kunnen ontlenen. Controle is een manier om de toestand in bedwang te houden en te beheersen.

Voorspellen en voorspelbaarheid

We voorspellen de toekomst met economische modellen en we meten consumentenvertrouwen, klanttevredenheid etc. We drukken het uit in cijfers en zo zetten we de toekomstige economische verwachtingen neer in prachtige rekenmodellen.

We voorspellen het weer, we kijken op buienradar. We zien dat het gaat stormen, sneeuwen of ijzelen en we drukken het uit in code oranje of rood.

Hulpmiddelen

Voor ieder ongemak hebben we een hulpmiddel. Elk gevoel van onbehagen, onrust, onvrede drukken we weg met een breed scala aan ongemak-verdrijvers variërend van een pilletje of medicatie tot een therapeut of coach.

Gemak

We hebben alles in de buurt. Een auto (als het kan een stuk of twee), station, metro, trein of bus, de afstandsbediening voor de TV, de telefoon, een app om de verwarming in te stellen. Gemak dient de mens. Alles binnen handbereik. De huisarts, apotheek, de kroket uit de muur. Bij de wereld van maakbaarheid hoort ‘dat er alles moet zijn en dat alles in de buurt moet zijn’. Voor onze basisbehoeften hoeft niemand moeite te doen. We gaan ervan uit dat het er is: werk, eten, drinken en wonen. En de klachten zijn niet van de lucht wanneer de schappen in de supermarkt een keer niet voldoende bevoorraad zijn.

Controlespiralen zetten ons in actie

Controle willen houden op alles heeft te maken met behoefte aan zekerheid. We ontlenen er vertrouwen aan. Als het gaat zoals we denken dat het gaat dan krijgen we vertrouwen. Maar vaak heeft de behoefte aan controle juist te maken met gebrek aan vertrouwen. Want op de keper beschouwd: waar heeft een mens nu daadwerkelijk controle op? Voornamelijk op zichzelf. Vandaag kun je naar het strand gaan, een vakantie boeken, ontslag nemen maar je kunt ook gaan werken. Kortom: je hebt keuzes. Controle is een diepe drijfveer vaak voortkomend uit angst die ons mobilseert, in beweging zet en motiveert. Op dat moment worden we gedreven door onze tekorten, door wat er ontbreekt, door ontevredenheid. Niet door onze behoeften overigens. Dat is een groot verschil. Controleverlies geeft negatieve gevoelens. We voelen ons opeens machteloos, onmachtig, we raken in paniek of overstuur. Het geeft ons stress.

Gevoelens en behoeften

In de wereld van de maakbaarheid zijn mensen dusdanig verwend dat ze verleerd zijn om moeite te doen om in hun basisbehoeften te voorzien. Er is onbalans tussen inspanning en ontspanning (zowel geestelijk als fysiek).