home / persoonlijke ontwikkeling / assertiviteit / bang om iets verkeerd te zeggen

Bang om iets verkeerds te zeggen door twijfel en onzekerheid

Durf jij je uit te spreken als je het nog niet zeker weet? Of hou je liever je mond, omdat je bang bent om iets verkeerds te zeggen? Veel mensen herkennen het gevoel. Ergens weet je wel wat je denkt of voelt, maar je houdt je in. Want: wat als het niet klopt? Wat als je iets doms zegt? Wat als je later denkt: dit had ik anders moeten verwoorden?

Ik zie het vaak. Mensen die van binnen veel voelen en denken, maar het niet naar buiten brengen. Niet omdat ze niets te zeggen hebben. Juist niet! Ze hebben een scherp gevoel, zijn zorgvuldig, denken na. Maar ze twijfelen. En dus blijven ze stil. En als ze dan later alsnog iets zeggen, is het moment eigenlijk al voorbij.

Terug naar vroeger: hoe is dit ontstaan?

In een coachgesprek hoorde ik iemand zeggen: "Ik spreek me pas uit als ik er helemaal uit ben. Eerst moet ik het zelf zeker weten." Toen we verder praatten, kwamen we bij vroeger uit. Thuis werd praten op de proef gesteld: je moest goed nadenken voordat je iets zei. Wat je zei, werd beoordeeld. Hard praten of vooraan staan werd niet gestimuleerd. En dus leerde hij: als ik twijfel, houd ik mijn mond.

Dat is begrijpelijk gedrag. Beschermingsgedrag. Maar in het hier en nu werkt het niet meer. Op het werk, in relaties, in vriendschappen: mensen weten niet wat er in je leeft als je het niet benoemt. En jij loopt vast in je hoofd, omdat je alles eerst intern probeert op te lossen.

De gevolgen van te lang stil blijven

Als je je uitspreekt, loop je een risico. Maar als je stil blijft, loop je óók risico.

• Je wordt niet begrepen.
• Mensen denken dat je akkoord bent, terwijl je twijfelt.
• Je voelt je onzichtbaar of onbegrepen.
• Je moet later alsnog terugkomen op iets.
• Je zelfvertrouwen lijdt eronder.

Dat is zonde. Want juist jouw zorgvuldigheid, jouw nuance, jouw gevoeligheid hebben waarde. Alleen: ze mogen wél gehoord worden. En daarvoor is het nodig dat je leert om je ook in het moment al uit te spreken. Niet pas achteraf.

Twijfel mag er zijn – maar laat het horen

Je hoeft het niet zeker te weten om je uit te spreken. Twijfel is óók informatie. Je kunt zeggen:

• "Ik weet het nog niet helemaal, maar ik voel wel iets."
• "Ik twijfel nog, maar ik wil het wel even zeggen."
• "Ik merk dat ik aarzel, en dat wil ik benoemen."
• "Ik heb het nog niet scherp, maar het raakt me wel."

Als je zo leert spreken, neem je ruimte in zonder te hoeven schreeuwen. Je oefent met zichtbaar zijn, zonder dat alles al helder of perfect hoeft te zijn. En juist dat maakt communicatie menselijk.

Assertiviteit is niet zeker zijn. Het is eerlijk zijn.

Assertief zijn betekent niet dat je altijd precies weet wat je wilt zeggen. Het betekent dat je deelt wat er nú leeft. Ook al is dat nog een halve zin. Ook al zoek je nog naar woorden. Dat mag.

Je hoeft niet te wachten tot het moment voorbij is. Je hoeft jezelf niet te corrigeren voor je gesproken hebt. Je mag spreken vanuit zoeken. Dat is juist krachtig. Het is authentiek.

Voorbeelden uit de praktijk

Iemand vertelde: "Ik dacht tijdens het overleg: ik voel hier iets knagen, maar ik zei niets. Pas drie dagen later stuurde ik een mailtje. Het had veel meer impact gehad als ik het daar gewoon even had benoemd."

Een ander zei: "Ik voel me vaak dom als ik iets zeg dat ik niet goed kan uitleggen. En daarom zwijg ik maar. Maar dan hoor ik anderen iets zeggen wat ík ook dacht, en dan baal ik."

Ik snap dat. En precies daarom is het zo belangrijk dat je leert om wél iets te zeggen. Ook als het nog zoekend is.

Wat kun je oefenen?

• Oefen met zinnen die je ruimte geven: "Ik weet het nog niet precies, maar..."
• Benoem je twijfel als een kracht: "Ik twijfel omdat ik wil begrijpen."
• Spreek je uit over wat je voelt, niet alleen wat je denkt.
• Wacht niet tot je verhaal af is – begin met waar je bent.

Assertiviteit begint niet bij zekerheid. Het begint bij eerlijkheid. En eerlijk zijn over je aarzeling, je onzekerheid, je gevoel dat je iets wil zeggen: dat is de eerste stap.

Tot slot: je mag gehoord worden

Twijfel is niet zwak. Het is de binnenkant die zich uit wil spreken. Je hoeft het niet zeker te weten. Je hoeft niet perfect te formuleren. Je hoeft alleen maar eerlijk te zijn over wat er in jou speelt.

Laat je horen. Ook als je nog zoekt naar woorden. Juist dan.

Veelgestelde vragen (FAQ)

Waarom durf ik me niet uit te spreken als ik twijfel?

Dat is vaak aangeleerd gedrag: vroeger leerde je misschien dat je pas iets mocht zeggen als je het zeker wist.

Is twijfelen een teken van zwakte?

Integendeel. Twijfel is een teken van zorgvuldigheid. Het wordt pas lastig als je het niet durft te benoemen.

Hoe kan ik leren om me toch uit te spreken?

Begin met kleine stapjes. Zeg bijvoorbeeld: "Ik weet het nog niet helemaal, maar...". Daarmee laat je al iets van jezelf zien.

Wat als ik iets verkeerds zeg?

Fouten maken hoort erbij. Beter een eerlijk uitgesproken twijfel dan een perfecte stilte.

Hoe kan ik assertiever worden zonder bot over te komen?

Assertiviteit gaat over eerlijkheid én respect. Als je zegt wat je voelt, zonder oordeel over de ander, ben je al goed bezig.