home / persoonlijke ontwikkeling / presenteren spreken openbaar / spreekangst / presentatieangst

Presentatie angst : waar komt het vandaan?

Presentatieangst staat altijd hoog in het lijstje van meest voorkomende angsten en fobieën. Wist jij dat 1 op de 5 volwassenen te maken krijgen met een vorm van angst in zijn of haar leven? Dat zijn er veel he? Angst voor het geven van presentaties is erg lastig in ons huidige leven. Denkt maar eens hoe vaak jij iets of jezelf moet presenteren.

Wat merk je aan jouw lichaam als het in de vlucht, vecht of bevriesstand staat?

• Allereerst merk je dat je ademhaling omhoog gaat. Een hoge ademhaling wil zeggen dat je het gevoel hebt dat je bezig bent met een hardloopwedstrijd. Het lijkt alsof je buiten adem bent. Je kunt zelfs een gevoel van hyperventilatie krijgen. Hierdoor kun je je wat licht in je hoofd voelen. Dit komt omdat jouw lichaam meer zuurstof en bloed gaat rondpompen.
• Je kunt overmatig gaan zweten. Je voelt de druppels onder je oksels,  in je handpalmen, op je voorhoofd of over je rug rollen. Je zweetklieren gaan openstaan en produceren meer zweet.
• Je pupillen gaan zich verwijden. Je lichaam probeert beter zicht te krijgen zodat je het gevaar beter kunt inschatten.
• Je merkt een grotere spierspanning in je lichaam. Je vingertoppen kunnen kouder aanvoelen of zelfs een doof of juist een tintelend gevoel hebben. Na een vlucht, vecht of bevriezingservaring kun je zelfs na afloop flinke spierpijn krijgen. Je bent dan in die situatie totaal verkrampt.
• Je kunt last krijgen van je maag. Je kunt maagpijn krijgen of een gevoel van misselijkheid.
• Jouw benen voelen slap aan. Het lijkt alsof je door je eigen benen zakt en jouw lichaam je gewicht niet meer kan dragen. Je hebt er geen controle meer over lijkt het. Of je hebt het gevoel dat je geen stap meer kunt verzetten. Het lijkt alsof je vastgenageld staat aan de vloer.
• Jouw hart gaat enorm tekeer. Het lijkt alsof je hart uit je lichaam gaat barsten. Of je denkt aan een hartinfarct. Een ander gevoel dat je kunt hebben is dat je jouw hart voelt kloppen in je keel.

Welke van bovenstaande reacties herken jij van je lichaam bij dreigend gevaar? Een? Twee? Of misschien allemaal?

Het reptielenbrein

In de eerste alinea heb ik het over de natuurlijke reacties vluchten, vechten of bevriezen. Deze reacties komen uit het oudste gedeelte van de hersenen: het reptielenbrein. Het reptielen brein reageert instinctief en impulsief zonder er over na te denken. Deze reacties volgen automatisch op prikkels van buitenaf. Dat kunnen emoties zijn, maar bijvoorbeeld ook geuren. Het reptielenbrein wordt wel eens vergeleken met het onderbewuste.

De amygdala

Ik wil niet te diep op de werking van de hersenen ingaan, maar het is goed om te weten dat de amygdala een grote  rol speelt bij angst.

De amygdala stuurt en verwerkt emoties. De belangrijkste emotie is hier angst. De manier waarop we angst beleven en ervaren in het dagelijkse leven, in dit geval presentatie angst , wordt hier opgeslagen. Als je veel negatieve emoties ervaart dan zullen jouw hersenen ook nieuwe ervaringen en situaties hieraan koppelen. Dus hoe meer negatieve gedachten over presentatie angst , hoe sneller deze gelinkt worden aan een nieuwe situatie door onze hersenen. Als dit patroon steeds terugkomt en zich steeds minder laat negeren, dan gaat het langzaam maar zeker jouw leven beheersen en ook beïnvloeden. Je bent steeds meer bezig om het spreken in het openbaar te vermijden . Maar je denkt er wel steeds aan. Je bent de hele dag op je hoede. Bang als je bent dat iemand je zal vragen voor een presentatie, een voorstelrondje, een pitch of een netwerkbijeenkomst. Je bent altijd klaar om te vluchten. En dat kost enorm veel energie. Dit wordt een angststoornis genoemd.

Spreekangst

Waar komt jouw presentatie angst  vandaan? Kun je een specifiek moment herinneren?

Het overgrote deel van mijn deelnemers weet nog precies waar en wanneer ze voor het eerst geconfronteerd werden met hun presentatie angst . Ik noem hier een aantal voorbeelden. Misschien staat die van jou er ook bij:

• De spreekbeurt. Het is ongelofelijk hoeveel mensen daar de oorsprong van hun angst herkennen. Kinderen zijn natuurlijk meedogenloos als het gaat om “foutjes” van een medeleerling af te straffen. Menigeen worstelt er op latere leeftijd nog steeds mee. Uitgelachen worden is funest voor het zelfvertrouwen.
• Het kan 869 keer goed zijn gegaan, maar die ene keer dat het wat minder ging blijft hangen. Hier begint de twijfel toe te staan. En langzamerhand merk je dat de drempel om te presenteren steeds hoger wordt. En ineens durf je niet meer.
• Je hebt een keer een black-out gehad. Je ging dood van ellende. En ook al heb je je na die black-out prima herpakt, dan nog blijft de angst bestaan dat het nog een keer gebeurt.
• Je kunt prima vertellen over je vakgebied, maar als er iets persoonlijks moet worden toegevoegd dan sla je helemaal dicht. Iets over jezelf vertellen voelt blijkbaar dan heel kwetsbaar.
• Je houdt er niet van om in het middelpunt van de belangstelling te staan. Zo gauw alle ogen op jou gericht zijn zak je het liefst door de vloer.
• Je kunt prima jouw verhaal doen bij je collega’s, maar als het managementteam of jouw baas onverwachts aanschuift dan kom je er niet meer uit. Deze vorm van angst heeft te maken met hiërarchische verhoudingen.
• Je hebt nog nooit gepresenteerd. Het hoefde ook nooit, maar ja tegenwoordig wordt van iedereen verwacht dat ze dit kunnen. Maar jij hebt de overtuiging dat iedereen dit kan. Behalve jij.
• Je bent altijd heel kritisch naar jezelf. Het is nooit goed genoeg. Jij bent die perfectionist die de lat altijd heel erg hoog legt. Daarom doe je het presenteren maar niet. Dan kan het ook niet imperfect zijn.

Eigenwaarde

En er is een gemene deler die het gevolg is van presentatieangst: namelijk dat jouw gevoel van eigenwaarde wordt aangetast. En daarmee je zelfvertrouwen. En het gebrek aan zelfvertrouwen zorgt er weer voor dat je niet durft te presenteren. Een lastige vicieuze cirkel.

Opvallend is dat mensen met spreekangst zichzelf heel erg klein maken. Welke grote prestaties ze ook leveren, in hun ogen stelt het niets voor omdat ze juist het presenteren vermijden. Dat vreet aan hun eigendunk. Ze vinden zichzelf dom of een sukkel. Of ze vinden het zo belachelijk van zichzelf dat ze dit nu net niet kunnen. En vaak wordt er iemand bijgehaald die dat wel kan. Daar wordt enorm tegen op gekeken, waardoor het gevoel zelf waardeloos te zijn wordt versterkt. Het lukt echter niet om de knop om te zetten. Presentatieangst laat alle andere prestaties verbleken. Het roept onzekerheid op, een gebrek aan zelfvertrouwen. Allemaal negatieve gevoelens die het gevoel van eigenwaarde enorm naar beneden halen. De presentatieangst wordt heel erg groot gemaakt en de andere prestaties juist heel klein.

Training presentatie angst

Een training presentatie angst  voelt heel erg eng. Daar ben jij echt niet alleen in. Presentatie angst  overwinnen vraagt een enorme motivatie. Met dat laatste zit het over het algemeen wel goed. Een gerichte training voelt vaak als een laatste redmiddel. Vaak wordt er bij de intake gezegd dat ze er zo genoeg van hebben om die angst te voelen dat ze er nu echt iets aan willen doen. De angst staat in de weg. In hun persoonlijke en zakelijke ontwikkeling. Sommigen hebben het gevoel jaren stil te hebben gestaan.

Alleen al een gesprek aan te gaan met mij voelt al als een enorme stap. Ik vind het, vooral met presentatie angst , heel erg belangrijk dat er een “klik” is tussen jou en mij. Angst aanpakken is niet makkelijk en vraagt om een vertrouwensbasis. De trainingen zijn altijd individueel en helemaal gemaakt naar jouw wensen. Op verzoek kan de training ook Engelstalig worden gegeven.

Spreekangst: er is iets aan te doen. Je beleeft zoveel meer plezier aan alles wat je doet als je deze angst kwijt bent. Het zorgt voor zoveel meer rust. Jouw grootste angst overwinnen begint met je angst onder ogen te zien en er in kleine stapjes aan te werken. Stap voor stap. Op een tempo en manier dat voor jou goed voelt. Ben jij er ook aan toe om definitief af te rekenen met jouw presentatie angst ?