home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / oprecht

Oprecht en oprechtheid

Betekenis en kenmerken

Eerst de vraag: wat is oprecht en wat is oprechtheid? Iemand die oprecht is, heeft geen bijbedoelingen, geen verkeerde bedoelingen. Kortom: het is duidelijk en transparant wat de bedoeling is. Ik duid het met een hele bekende uitspraak: 'wees oprecht als een duif'. Het is een Bijbelse uitspraak maar dat geeft precies weer waar het om gaat. Want later werd dit vertaald als: 'behoud de onschuld van een duif'. Dan kom je bij de kern van echt en oprecht:

• Je hebt geen bijbedoelingen
• Je hebt oprechte interesse in iemand
• Je wenst iemand het beste toe
• Je bent onbaatzuchtig wanneer je iemand het beste toewenst
• Je bent niet uit op eigen gewin maar je betuigt jouw welgemeend meeleven
• Je bent oprecht over jouw belangen

Wat is onoprecht?

Ik wil toch ook graag even formuleren wat onoprecht is. Dan komen we nog dichter bij de betekenis van oprechtheid. Is onoprecht hetzelfde als oneerlijk? Ik vind van niet. Om het verschil te begrijpen zet ik wat typeringen neer. Voel je het verschil wanneer ik zeg:

• Je kunt interesse tonen (dat is fatsoenlijk) en je kunt geïnteresseerd zijn
• Je kunt aandachtig luisteren (dat heb je op de training geleerd) of je luistert oprecht en met je hart naar het verhaal van iemand
• Je kunt iemand het beste toewensen (omdat iedereen dat doet) of je meent het uit de grond van je hart
• Je toont jouw medeleven bij de condoleance (als vorm van sociaal wenselijk medeleven) of je bent echt geraakt door het overlijden van de persoon

Wat is nu het verschil?

Wanneer je oprecht bent dan merkt de ander dat het jou raakt. De ander voelt aan dat het jou niet koud laat wat je vertelt. Het is welgemeend! Het komt recht uit jouw hart. Je voelt de emotie die de ander daarbij ervaart en je toont jouw gevoelens.

Vaardigheid

Oprechtheid is dus geen vaardigheid. Het is ook niet op school te leren of op een training of cursus. Je kunt het wel ontwikkelen. Er is ook durf en moed voor nodig om oprecht te zijn. Je geeft wel hart en ziel bloot.

Het is geen spelletje

Laat ik er dit nog even bij zeggen: 'oprechtheid moet je niet willen faken'. Dat gebeurt veel te veel. En dat is zo'n drogreden en bedrieglijk verhaal dat je jezelf te kijk zet. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer er in het debat over de toeslagenaffaire door iedereen even gezegd moet worden 'hoe erg het voor de gedupeerden is'. Op den duur gaat het zelfs irriteren. Of wanneer er ergens veel slachtoffers zijn en de politiek verantwoordelijke zijn medeleven betuigd met de nabestaanden terwijl iedereen aanvoelt dat de opgedreunde tekst door de secretaresse is geschreven.

Communicatie

Ik praat ook graag over oprechtheid bij communicatie. De basis voor communicatie is 'vertrouwen en veiligheid'. Oprechtheid draagt daar in hoge mate aan bij. En onoprechtheid doet er in nog veel hogere mate afbreuk aan. Wat is oprechtheid in communicatie:

• je zegt wat je voelt en je voelt wat je zegt
• je zegt wat je bedoelt en je bedoelt wat je zegt
• je bent open over jouw bedoelingen, verwachtingen en belangen
• non-verbaal straal je uit wat je zegt en wat je voelt

Er zijn mensen die het voortdurend vermelden: 'wat ik nu tegen je zeg, meen ik oprecht'. Wellicht zijn de bedoelingen goed maar in feite zwakken ze de boodschap af. Wanneer je oprecht iets meent, hoef je dat niet te zeggen. Dat heeft de ander allang aangevoeld namelijk.

Is er ook een valkuil?

Of er ook een valkuil bij oprechtheid bestaat is dezelfde vraag als: kun je te oprecht zijn? Ik vind dat een lastige vraag. In feite is het een waarde die bij jou past.  Als er sprake is van té oprecht dan heeft dat met de achterliggende emotie te maken. Zo nadrukkelijk met het hart betrokken worden bij een situatie of persoon dat je over-betrokken dreigt te raken.

Irritatiezone: het tegenovergestelde van oprechtheid

Een irritatie van een oprecht persoon is: onoprechtheid, verkooppraatjes, mooie praatjes en vlotte babbels die niet gemeend zijn. Maar ook andere zaken zoals:

• slijmen of beslijmd worden
• uiterlijk vertoon