home / persoonlijke ontwikkeling / kernkwaliteiten / opmerkzaamheid

Opmerkzaamheid   

Ben jij opmerkzaam? Dan merk jij snel iets op! Dat is eigenlijk de eenvoudige betekenis van opmerkzaam zijn. In dit artikel ga ik in op de kwaliteit opmerkzaamheid.

Waar speelt het?

Een scherpe opmerkingsgave kan overal een rol spelen. Ik noem wat voorbeelden:

• Je ziet snel een taalfout in de krant of op deze website
• Je doorziet direct dat een bepaalde redenering onlogisch is
• Je voelt dat er iets broeit in het team waar je werkt
• Je voelt aan dat er veranderingen op komst zijn die iedereen gaan raken
• Je merkt snel op dat de stemming van jouw partner verandert
• Er ontgaat je weinig wanneer je op straat loopt

Inzicht en vakmanschap

Opmerkzaamheid hoort ook bij vakmanschap. Het getuigt van inzicht. De pianist die dat verloren nootje meteen opmerkt bij zijn/haar leerling. De docent die direct aanvoelt dat zijn/haar leerling de materie niet aankan. De arts die meteen weet: ‘dit is niet goed’.
Vakmanschap is mooi vind ik! Ik heb daar zo’n diep respect voor omdat hoofd, hart en handen altijd bij elkaar komen. Vakmanschap is een combinatie: van inzicht en begrijpen, kennis en kunde, aanvoelen en verstaan en soms ook handelen.

Aandachtig

Opmerkzaamheid hoort bij aandacht. Het is met aandacht iets lezen, tot je nemen. Ergens kennis van nemen, iets op je laten inwerken. Aandacht vraagt stilte, rust en focus. Nee, niet dat gejakker en gevlieg. Nee, ook niet dat afraffelen. Gewoon met toewijding je werk doen. In alle rust.

Een slag dieper

Als ik dit schrijf dan vliegen mijn vingers over het toetsenbord. Toen ik 12 was haalde ik mijn typdiploma op een mechanische typmachine met 215 aanslagen per minuut. Op een toetsenbord gaat dat naar de 350 aanslagen per minuut. Maar nu van verlangen. Ik wil zo graag schrijven over de diepere betekenis van opmerkzaamheid. Er is zoveel oppervlakkigheid in de wereld, vind ik. Ik lijd daar soms aan. In zijn algemeenheid geldt: ‘de mens ziet wat voor ogen is’. Dat is wat ik oppervlakkig noem.

Opmerkzaamheid gaat wat mij betreft dieper. Zoals mijn beste vriend Ton het ooit uitdrukte: ‘het hart is het oog der wijzen, maar het oog is het hart der dwazen’. En in een andere zinsnede zei hij: ‘je luistert naar je medemens met je oor, maar de ander leer je verstaan in je hart’.

Horen, zien en verstaan

Opmerkzaamheid is voor mij: je hoort de ander, je ziet de ander, je merkt de ander op. Je observeert, je neemt waar, je neemt tot je. Maar verstaan is: je hoort ook wat de ander niet zegt en toch bedoelt. Je verstaat wie de ander is, in zijn/haar diepe kern. Je kunt de ander ontvangen en bij jou binnen laten komen. Dat noem ik opmerkzaam.

De tijd verstaan!

Opmerkzaamheid is ook dat je de tijd verstaat waarin we leven. Je laat je niet leiden door de krantenkoppen. Je kijkt er doorheen. Je gaat de diepte in.

Ben jij opmerkzaam?

Past de kwaliteit of het talent opmerkzaam bij jou? Er is ook een valkuil. Je kunt achterdochtig worden of wantrouwend. Je kunt terughoudend worden of gereserveerd. Je kunt te kritisch zijn en overdreven alert. Je kunt menen dat jij het altijd juist ziet en zelfgenoegzaam worden. Maar weet dat dit een prachtig talent is. Dat is wat ik erover wilde opmerken.