Dogmatisch: valkuil of kwaliteit?
Dogmatisch wordt vaak als valkuil gezien. En dat begrijp ik wel, maar het is me te kort door de bocht. In dit artikel ga ik in op de valkuil dogmatisch: wat betekent het?
Wat betekent dogmatisch?
Wanneer ik mensen vraag wat een dogma is hoor ik vaak beschrijvingen als:
- Leerstelligheid
- Streng in de leer
- Vasthoudend op principiële punten
- Orthodox
- Starheid qua standpunt
- Vastomlijnd en onverzettelijk
- Vaste regel
- Streng en onbuigbaar
In die zin wordt het vaak omschreven als de doorgeslagen variant van de kernkwaliteit betrouwbaar. En die omschrijving begrijp ik wel. Maar ik zie ook een andere kant die ik verderop omschrijf. Eerst de vraag naar welke soorten dogma’s er zijn.
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen kunt vermijden? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Soorten dogma’s
Je hebt christelijke dogma’s. Het vak dogmatiek is zelfs onderdeel van een theologische studie. Maar je kunt ook andere dogma’s hebben:
- Juridische dogma's
- Politieke dogma's: liberale dogma's
- Wetenschappelijke dogma’s
Leer en leven
In feite gaat het over leer en leven. Het dogma gaat dan met name over de leer, de geloofsleer, de ideologie, waar je voor gaat en waar je voor staat. Het is wat mij betreft een overtuiging, zoals iedere politieke, ideologische of religieuze beweging een bepaald principieel gedachtengoed heeft, waarop de beweging is gestoeld, van waaruit de beweging is ontstaan. In feite is dat vervat in een dogmatiek.
Onder het leven versta ik de praktijk van alledag. En die is vaak anders dan het dogma voorschrijft. De praktijk is weerbarstiger. En daar wringt een spanningsveld. Ga je vasthouden aan het dogma, of veer je mee? Ik noem dat de eeuwenoude strijd tussen de letter van de wet en de geest van de wet.
Wat is er goed aan een dogma?
Een dogma geeft houvast en richting. Dat is meteen het bestaansrecht van een dogma. Het geeft helderheid en duidelijkheid. Of het nu omschreven is in een geloofsbelijdenis, of een geloofsartikel: er is omschreven wat de beginselen zijn van een bepaalde groepering. Zo wordt hier gedacht. Zo staan wij in het leven. Dit zijn onze beginselen. Dat is een mooie gedachte. Mensen die ergens voor staan. Of je nu veganistisch bent, vegetariër, antimilitaristisch, christelijk-gereformeerd: je staat ergens voor en je gaat ergens voor!
De keerzijde: verstarring en verwarring
Wat goed begint en wat mooi is, kan ook radicaal misgaan. Hoe dan? Hoe langer een gedachte of ideologie bestaat, hoe vaker je ziet dat mensen een dogma aanhangen als een dode letter. Men meent geloof en overtuiging, ideologie en gedachtengoed te kunnen vasthouden door zich vast te klampen aan het dogma. De context en de beleving verdwijnen en er ontstaat waarheidsdenken. Dogmatisch inzicht leidt tot moraalridders, die de waarheid in pacht hebben en zich niet meer kunnen verplaatsen in andere mensen.
Vandaar dat dogmatisch als negatief wordt gezien. Je merkt het: ik zie het niet als negatief. Maar ik erken dat het kan leiden tot moralisme.
Dogma’s en procedures
Dogma’s kun je vergelijken met procedures en procesbeschrijvingen. Ik denk aan HR-dogma’s zoals:
- Het huishoudelijk reglement
- Het personeelshandboek
Dogma’s omschrijven de blauwe kant van HR, veiligheid, hygiëne etc.
Allergie
De tegenhanger van dogmatisch is:
- Ketter
- Ongelovige vrijgeest
- Vrijbuiter en losbandigheid
Training kwaliteiten en valkuilen
Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen vermijd? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
