Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Vooroordelen en vooringenomenheid

Vooringenomenheid en vooroordelen belemmeren de communicatie tussen jou en anderen. Maar wat is vooringenomenheid precies? En wat is een vooroordeel? In dit artikel ga ik in op vooringenomenheid en dat schrijf ik in de serie over: oordelen en vooroordelen.

Wat is vooringenomenheid?

Vooringenomenheid is een mening of zienswijze over iemand of iets:

  • Die niet op feiten is gebaseerd maar op eigen perceptie
  • Die niet op een onafhankelijk of objectief oordeel is gestoeld maar die bevooroordeeld is (zonder onderzoek te doen naar de feiten)
  • Die subjectief, partijdig is en gekleurd
  • Die eenzijdig is
  • Die voor de ander meestal negatief uitpakt

 

Vooroordelen en vooringenomenheid

Doe de communicatietest!

Bij De Steven kun je een communicatietest doen om inzicht te krijgen in jouw sterke punten en valkuilen, wanneer het over communicatie gaat.

Zo krijg je inzicht in jouw communicatie-ontwikkeldoelen!

Meer informatie

Communicatietraining

Wil je een training volgen om jouw communicatievaardigheden te ontwikkelen?

  • individuele communicatietraining
  • teamtraining communicatie verbeteren

Communicatietraining

Wat is een vooroordeel?

Een vooroordeel bevindt zich in dezelfde categorie als vooringenomenheid. Het is een mening, zienswijze of perceptie die niet op feiten of waarneming is gebaseerd. Het is een beeldvorming die vol aannames zit en waarbij gebrek aan kennis van feiten een grote rol speelt. Het is dus een ongegronde opvatting ingegeven door vooropgezette verwachtingen, door voorbarigheid, gekleurd met tal van aannames.
Je kunt verschil maken tussen impliciete vooroordelen en expliciete vooroordelen. Expliciete vooroordelen zijn vooroordelen waar we ons bewust van zijn en impliciete vooroordelen zijn vooroordelen waar we ons niet bewust van zijn. Een vooroordeel is de basis voor een karikatuur die je van iemand maakt. Of het is de productiehal voor labeltjes. Lees ook mijn artikel over oordelen en veroordelen.

Waarover gaat het?

Wanneer speelt vooringenomenheid een rol? Wanneer speelt een vooroordeel een rol? Je kunt vooringenomen zijn over jezelf, het leven, de wereld, bepaalde bevolkingsgroepen. Lees ook mijn artikel over aannames.

Voorbeelden

Ik noem een aantal voorbeelden van vooroordelen.

  • Limburgers zijn vaak erg op zichzelf: daar kom je haast niet tussen
  • Noordelingen zijn erg stug
  • In de randstad zijn mensen verbaal veel sterker dan in de rest van Nederland
  • Mensen die dialect spreken zijn per definitie minder intelligent
  • Staphorsters zijn heel behoudend en conservatief
  • Zigeuners stelen
  • Accountants zijn saai
  • Op kantoor werken is eentonig
  • Schoonmakers zijn laaggeschoold
  • Ondernemers werken altijd
  • Ambtenaren zijn lui en bureaucratisch ingesteld
  • De overheid is een sociale werkplaats voor hoogopgeleiden
  • Zwervers zijn door eigen toedoen in de problemen gekomen maar meestal willen ze ook niet anders

Positieve vooroordelen

Mensen denken vaak dat vooringenomen standpunten negatief zijn. Dat hoeft niet. Je kunt ook een positief vooroordeel hebben over iemand wat nergens op gebaseerd is. Bijvoorbeeld:

  • Waar gerookt wordt, is het altijd gezellig
  • Mensen in de randstad zijn vaak meer ontwikkeld dan mensen op het platteland
  • Mensen op het platteland zijn per definitie gemoedelijker dan mensen in de stad
  • Hoogbegaafden kunnen in principe elke studie aan

Stereotypen en karikaturen

Stereotypen en karikaturen zijn voortvloeisels van vooroordelen en aannames die niet of ten dele kloppen. Het heeft te maken met beeldvorming die ontstaan is. Zoals Alice pas tegen me zei: ‘ze hebben op mijn werk het beeld dat ik introvert ben en volgens het management kan een introvert persoon geen leiding geven’. Ook daar zie ik vaak de vooroordelen ontstaan:

  • Introverte mensen zijn saai
  • Extraverte mensen praten maar zo wat raak soms, je kunt er niet heel erg op aan
  • Wanneer je leiding geeft moet je extravert en welbespraakt zijn

Communicatie op de werkvloer

Vooroordelen op de werkvloer kunnen een grote rol spelen bij onderlinge relaties tussen collega’s en tussen leidinggevenden en medewerkers. Dit belemmert de open communicatie en de bereidheid om naar elkaar te luisteren. Het bevordert ook onveiligheid en wantrouwen. Een voorbeeld is: wij/zij-denken. Ik noem het ook wel hullie en zullie. Hullie van Verkoop nemen het zo gemakkelijk op. Of Zullie van productie zijn altijd zo stipt.

Beoordelingen door leidinggevenden

Vooringenomenheid kan een rol spelen bij beoordelingsgesprekken of functioneringsgesprekken. Wanneer de leidinggevende de eigen beelden onvoldoende toetst kan er sprake zijn van het horens- of halo-effect waardoor medewerkers onterecht ‘positief’ of ‘negatief’ worden beoordeeld. Beide zijn funest voor goed functioneren.

Conflicten

Ook bij conflicten kunnen vooringenomen standpunten een grote nadelige rol spelen. In feite sta je niet meer open voor de werkelijke situatie. Je sluit je af, je bekijkt de situatie met jouw eigen gekleurde bril hetgeen de communicatie tijdens het conflict nadelig beïnvloedt.

Wat is er aan te doen?

Bewustwording en inzicht zijn de belangrijkste elementen bij vooringenomenheid. Ieder mens  heeft er namelijk op zijn tijd last van. Ben jij je er bewust van, dan ben je al een paar stappen verder.

Artikel over oordelen

Dit artikel schreef ik in de serie over oordelen en veroordelen.

Oordelen en veroordelen

E-book

ebook communicatie

Bekijk e-book

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Bekijk alle e-books

e-books

  • Analysevaardigheden
  • Authentiek communiceren
  • Burn-out: een error in je lijf!
  • Conflicthantering
  • De kwaliteitenbibliotheek: 163 kwaliteiten uitgebreid beschreven
  • Delegeren en loslaten
  • Hoe ga je met je tijd om?
  • Hoogbegaafd: probleemgeval of gave?
  • Hoogsensitief: label of labiel?
  • Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden
  • Leiderschap in ontwikkeling
  • Luister en zie mij: het diagnostisch gesprek met hoogbegaafde kinderen!
  • Persoonlijike ontwikkeling dat doe jezelf
  • Talenten en kwaliteiten: jouw houvast en zekerheid!
  • Verbeterplan bij disfunctioneren
  • Willen is minder moeten
  • Word assertief: doorbreek de vicieuze cirkel!
  • Zelfdoding: van heilige huisjes naar veilige huisjes
  • Zelfvertrouwen: mag ik er twee kilo bij?

Bekijk alle e-books

 

Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Bekijk de podcastserie 'reis of bestemming'

Podcast de Steven

Je kunt in het kader van ons jubileum gratis onze podcastserie volgen in de serie van 'reis of bestemming'. De volgende afleveringen kun je volgen:

  • 26 september: podcast met mijn kinderen: Opgroeien in een ondernemersgezin
  • 3 oktober: podcast met Martin Dirks, de directeur die me 35 jaar geleden in dienst nam
  • 10 oktober: podcast met mijn kinderen: Acquisitie of inquisitie, vroeger en nu!

Wil je deze podcast luisteren?

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.