Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Begrijpen en aanvoelen

Begrijpen en aanvoelen, wat is dat eigenlijk? En is aanvoelen hetzelfde als begrijpen, of zijn dat twee verschillende dingen? Hoe dan ook spelen deze twee zaken een belangrijke rol in de communicatie tussen jou en de ander. In dit artikel leg ik dat nader uit.

Aanvoelen

Invoelen of aanvoelen, het woord zegt het al, doe je op je gevoel; het is een kwestie van intuïtie. Je zou kunnen zeggen: dit doe je met je hart. Het betekent dat je de gevoelens en de beleving van de ander oppikt in zowel de verbale als non-verbale communicatie:

  • je voelt mee met wat de ander zegt
  • je voelt ook wat de ander niet zegt maar wel bedoelt
  • je neemt de intonatie, toonhoogte en het volume van de stem waar
  • je neemt de lichaamstaal en de mimiek van de ander waar
  • je interpreteert je waarnemingen
  • je voelt wat je interpretatie bij jou oproept

Begrijpen en aanvoelen

Dit invoelen en aanvoelen verloopt tijdens een ontmoeting vaak grotendeels onbewust. Je herkent bij de ander de ingehouden woede, het onuitgesproken verdriet, de diepte van een teleurstelling die met een lach gebracht wordt, of de intense vreugde in de twinkeling van de ogen, óók als de ander daar niet specifiek iets over zegt.

Doe de communicatietest!

Bij De Steven kun je een communicatietest doen om inzicht te krijgen in jouw sterke punten en valkuilen, wanneer het over communicatie gaat.

Zo krijg je inzicht in jouw communicatie-ontwikkeldoelen!

Meer informatie

Communicatietraining

Wil je een training volgen om jouw communicatievaardigheden te ontwikkelen?

  • individuele communicatietraining
  • teamtraining communicatie verbeteren

Communicatietraining

Begrijpen

De betekenis van het woord 'begrijpen' ligt in grip krijgen op de zaak, structuur vinden. De ander begrijpen doe je vooral met je hoofd; je kunt de gedachtengang, de beredenering van de ander volgen, je snapt hoe de ander tot bepaalde conclusies is gekomen en je ziet de logica van de keuzes die hij/zij op basis daarvan maakt. Dat wil overigens niet zeggen dat jij dezelfde gedachtengang zou hebben, dezelfde conclusies zou trekken en dezelfde keuzes zou maken. Maar je kunt wel begrijpen hoe de ander tot zijn/haar keuzes is gekomen.

Om de gedachtengang van de ander te kunnen volgen is het noodzakelijk dat de stappen van de ene naar de volgende gedachte niet te groot voor je zijn, anders haak je af. Dan is het net een ladder waarvan een paar sporten ontbreken. Als het gaat over iets wat je goed kent of waar je zelf ervaring mee hebt, dan volg je gemakkelijk doordat je ook eventueel ontbrekende stappen in het verhaal zelf kunt invullen. Gaat het echter over iets waar je niet bekend mee bent of wat ver van jouw beleving af staat, dan zullen de stappen heel wat kleiner moeten zijn.

Inlevingsvermogen

Een ander aanvoelen en begrijpen, hoe doe je dat? Wat je daarvoor nodig hebt is inlevingsvermogen of empathie. Dat wil zeggen dat je je kunt verplaatsen in de gevoels- en belevingswereld van de ander; je kruipt als het ware eventjes in de huid van de ander om te kunnen voelen en denken zoals hij/zij voelt en denkt. Daar zit trouwens ook een enorme valkuil in, die ik verderop zal toelichten.

Goed kunnen luisteren is een voorwaarde om de ander te kunnen aanvoelen en begrijpen, zodat je kunt aansluiten op de gevoelswereld en de denkpatronen van de ander.

Wat doe je als je je verplaatst in de ander:

  • je richt je aandacht op de ander
  • je hebt oprechte interesse in de ander
  • je staat open voor wat de ander zegt
  • je staat open voor wat de ander niet zegt maar wel laat zien
  • je laat de gevoelens en gedachten van de ander toe in jezelf
  • je voelt hoe het zou zijn als je in zijn/haar schoenen stond
  • je hebt geen oordeel over de ander
  • je laat je eigen standpunten los
  • je laat je eigen overtuigingen, normen en waarden los

Eenzijdig verlamd

Als jij en de ander elkaar wederzijds kunnen aanvoelen en begrijpen dan is dat iets heel moois, maar het komt vaak voor dat de één er beter toe in staat is dan de ander. Het gevolg kan zijn dat er een afstand in de relatie blijft bestaan die moeilijk te overbruggen is; de ene past zich aan om zich te verplaatsen in de ander, en de ander mist de aansluiting. Dit kan er uiteindelijk toe leiden dat de relatie scheef komt te staan.

Dat hoeft geen probleem te zijn als er ook geen behoefte is aan wederzijdse aansluiting; dat komt doorgaans alleen maar voor in kortdurende, oppervlakkige ontmoetingen. In (werk- of andere) relaties is die behoefte er echter meestal wel. Elkaar begrijpen en aanvoelen is belangrijk zowel thuis als op het werk, in welke rol of functie dan ook; het is belangrijk om te komen tot beslissingen, bij de opvoeding, bij conflicten, bij onderhandelingen, bij sollicitatie- en verkoopgesprekken, bij de verdeling van taken thuis of op het werk, in noodsituaties, kortom in alle situaties waarbij communicatie tussen mensen een rol speelt. Een gebrek aan inlevingsvermogen bij één van beide gesprekspartners kan een groot probleem vormen, zeker in familie- of partnerrelaties. Ik noem het soms zo: 'die relaties raken eenzijdig verlamd'.

Tanya vertelt:

"Ik werd een poos gestalkt door mijn ex. We waren uit elkaar gegroeid maar konden daar nooit over praten; hij vroeg mij zelden iets, hij was degene die mij uitlegde hoe de wereld in elkaar stak en ik moest er echt moeite voor doen om gehoord te worden. Hij dacht dat hij me door en door kende. Toen ik een punt achter de relatie zette kwam dat voor hem als een complete verrassing. En hij kon het niet verkroppen. Hij heeft me een jaar lang achtervolgd met verwijten en scheldkannonades, talloze berichtjes, dreigende telefoontjes op alle uren van de dag en 's nachts, lekgestoken banden van mijn auto, zelfs inbraak en vernieling van mijn spullen. Hij was ervan overtuigd dat ik bij hem was weggegaan voor een andere man, hoewel dat niet zo was. Ik heb met hem gepraat, ruzie gemaakt, geprobeerd hem te negeren, maar het maakte allemaal geen verschil. Pas na een aangifte en een stevig gesprek op het politiebureau hield het stalken op. Ik begrijp zijn verdriet, zijn woede en zijn onmacht wel. Ik snap ook dat het keihard aankomt als je partner je de boodschap geeft: 'Ik ben voortaan liever alleen dan nog langer samen met jou.' Hij kon die pijn niet verdragen en ging in verzet. Al die gevoelens kan ik begrijpen. Maar het gedrag dat daaruit voortkomt accepteer ik niet."

Begripvol is wat anders dan goedkeuren

Tanya's verhaal toont nog een ander aspect, namelijk: aanvoelen en begrijpen is niet hetzelfde als accepteren en goedkeuren. Jawel, alle gevoelens mogen er zijn, en ieder heeft het recht om te streven naar vervulling van de behoeften die onder die gevoelens liggen. Maar de manier waarop de ander zijn/haar behoeften probeert te vervullen kunnen je kwetsen of schaden. En dat is nooit acceptabel. Maar ook als je niet zo direct geraakt wordt door de keuzes van de ander, hoef je het er niet mee eens te zijn. Wellicht zou jij andere keuzes gemaakt hebben als je in dezelfde situatie zou verkeren; jouw overtuigingen, jouw ervaringen, jouw normen en waarden en jouw manier van doen zijn immers niet precies dezelfde als die van de ander. Jij bent niet die ander; die ander is anders dan jij.

Valkuilen

De ander aanvoelen en begrijpen, dat baseer je op wat je hoort, ziet en voelt tijdens de ontmoeting, kortom: op je waarnemingen. En dat woord zegt het al: wat je waarneemt neem je voor waar aan. Maar het is altijd jouw eigen interpretatie. Jij hebt een beeld gecreëerd uit de stukjes informatie die je hebt waargenomen. Huilt iemand uit verdriet, van geluk, of is het woede? Of nog iets anders? En ook: jouw beeld is nooit geheel compleet: wat je niet waarneemt vul je zelf in. En wat je zelf invult komt rechtstreeks vanuit jouw eigen ervaringen, overtuigingen, inzichten, waarden en normen. Zo werkt dat volgens mij en dat is prima, maar het is belangrijk om je ervan bewust te zijn dat je interpretatie misschien niet altijd klopt. Als jij communiceert vanuit een beeld dat niet klopt, dan mis je de aansluiting bij de ander.

Een tweede valkuil doemt op als je je te goed kunt verplaatsen in de ander, als je in de huid van de ander kruipt en vergeet dat jullie twee verschillende mensen zijn. Daardoor vertroebelt je zicht op de grenzen tussen jou en de ander met als gevolg dat er grenzen overschreden worden. Zijn dit nu jouw gevoelens en gedachten, of horen die bij de ander? Als je ze gaat zien als jouw eigen gevoelens en gedachten, dan kaap je de ervaring bij de ander weg. Dan ga jij vertellen hoe het zit. Dan geef je de ander geen enkele ruimte meer. Als de ander dat dan ook nog toelaat, dan ontstaat er een ongezonde verhouding. Daarom is het belangrijk te respecteren:

  • dat de ander verantwoordelijk is voor zijn/haar gevoelens, gedachten en keuzes
  • dat jij verantwoordelijk bent voor het beeld dat je je daarvan hebt gevormd

Verbinding

De ander goed aanvoelen en begrijpen is heel waardevol. De ander ervaart aansluiting bij jou en voelt zich gehoord en gezien zonder veroordeeld te worden. Dat bevordert vertrouwen en openheid in de communicatie. Als jij op dezelfde manier aansluiting vindt bij de ander, dan verdiept de relatie zich en ervaar je verbinding. Dan maak je wezenlijk contact met je medemens.

Training communicatie en gesprekstechnieken

Wil je een training communicatie en gesprekstechnieken volgen?

Communicatietraining

Testen, webinars en E-book

Bekijk onze webshop waar je tal van aanbiedingen treft zoals:

  • Webinar over persoonlijke communicatie
  • E-book over authentiek communiceren (in PDF)
  • Communicatietest

ebook communicatie

Webshop De Steven

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaande!

Webinar burn-out

Schrijf je in voor de webinar over burn-out op vrijdag 12 april aanstaand!

Meer informatie

Authentiek communiceren: dat kun je leren!

ebook communicatie

Je zendt wie je bent. Dat is authentiek communiceren. Dat betekent dat je communiceert zoals je van origine bent. Originaliteit dus en geen kopie of imitatie van anderen. Niet zoals de wereld om je heen verwacht dat het zou moeten. Maar gewoon: zoals jij bent!

Meer informatie

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.