home / team organisatie / teamcoaching / ziekmakende organisatie team / roddelcultuur

Roddelcultuur: roddel en achterklap in de wandelgangen

Is er een roddelcultuur binnen jouw team of organisatie? Merk je dat collega’s of leidinggevenden voortdurend zwart gemaakt worden? Is er een sfeer van roddel en achterklap? Voortdurend gesmoes in de wandelgangen? Is communicatie zelden open en rechtstreeks?

De kern van roddelen: waarom het schadelijk is

De definitie voor roddelen omschrijf ik graag aan de hand van wat kenmerken:

• Negatieve lading van de boodschap
  Roddelen verspreidt zelden iets positiefs. De inhoud van de gesprekken is vaak kritisch of neerbuigend, wat een negatieve sfeer creëert binnen een team.

• Geen mogelijkheid tot weerwoord
  De persoon die onderwerp van gesprek is, krijgt geen kans om zichzelf te verdedigen. Dit zorgt niet alleen voor een ongelijk speelveld, maar ook voor een gevoel van onrechtvaardigheid.

• Onjuiste informatie verspreiden
  Roddels zijn vaak gebaseerd op aannames of halve waarheden. Dit kan leiden tot het verspreiden van onjuiste informatie, wat reputatieschade kan veroorzaken.

• Twijfel aan integriteit of competentie
  Wanneer iemand wordt besproken, wordt vaak impliciet of expliciet de integriteit, het kunnen of het functioneren van die persoon in twijfel getrokken. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor het vertrouwen binnen een team.

• Zwartmaken en belasteren
  Roddelen gaat soms verder dan enkel praten; het kan leiden tot doelbewust zwartmaken of belasteren van een collega. Dit heeft niet alleen impact op de persoon in kwestie, maar ook op de algehele werksfeer.

• Geruchten als waarheid presenteren
  Op basis van geruchten worden vaak zogenaamde 'waarheden' verspreid, zonder enige grond of bewijs. Dit kan escaleren tot situaties waarin het moeilijk wordt om feiten van fictie te onderscheiden.

• Ongegronde verhalen
  Veel roddels zijn niet gebaseerd op feiten, maar op interpretaties of meningen. Het verspreiden van dergelijke verhalen ondermijnt niet alleen de persoon in kwestie, maar ook de professionaliteit van het team.

De keerzijde van roddelen

Net zoals jij over anderen praat, kun je er nooit zeker van zijn dat er niet ook over jou wordt gepraat. Dat besef kan leiden tot gevoelens van onveiligheid en onzekerheid. Je vraagt je misschien af:

• Wat wordt er over mij gezegd?
• Wie weet er meer dan ik dacht?
• Hoe beïnvloedt dit mijn reputatie op de werkvloer?

Roddelen kan je kortstondig een goed gevoel geven, maar het creëert op de lange termijn vaak wantrouwen en onzekerheid, zowel bij jezelf als binnen het team.

Hoe werkt het?

Bij Irma op de afdeling wordt veel geklaagd over wat anderen niet goed doen, wat anderen fout doen, wat anderen beter of anders zouden moeten doen. Irma vertelt: ‘bij ons wordt dat nooit rechtstreeks geuit maar altijd achter de rug om van de persoon in kwestie’.

Irma: ‘Ben ik in gesprek met een collega over het weekend aan het praten, neemt het gesprek al vrij snel  een andere wending en wordt er over een collega gesproken die toch wel heel bijzondere dingen in het weekend doet en mijn collega heeft er ook echt geen goed woord voor over’.

Irma vertelt dat er amper een gesprek gevoerd kan worden zonder dat er een mening of oordeel over een ander wordt uitgesproken. Er zit altijd een soort van lading op in de trant van: dat kun je niet maken, dat doe je toch niet, ze weet dat het niet mag, ik zou het nooit zo doen.

Voor je het weet word je er bij ingetrokken. Wat vind jij er nou van? Vind jij het ook belachelijk dat………….?  Iedereen kijkt ondertussen van zich af.

• Van saamhorigheid naar irritatie

  In het begin vond je het allemaal nog niet erg. Het gaf je een gevoel van samenhorigheid, ergens bij horen en bij betrokken worden. Maar nu gaat het jou storen. Je ergert je eraan. Het voelt niet fijn, het is onprettig. Je wilt hier niet aan meedoen. Dat geklets en roddel vind je helemaal niks. Maar als je er niet aan meedoet word jij benoemd tot buitenstaander in de groep.

• Patroon doorbreken

  Je wilt het patroon graag doorbreken maar wanneer je je terugtrekt dan wordt er over jou gekletst. En dat geeft een heel onveilig gevoel. Gaandeweg ga je er onder lijden. Je ziet het dagelijks gebeuren. Maar zo wil jij niet werken. Je wilt jezelf kunnen zijn zonder dat je je iets aantrekt van al die collega’s die anderen belasteren.

  Merk je dat het stress geeft? Moet je op zoek naar wat anders? Of moet je toch eens met de leiding praten over het fenomeen ‘roddelcultuur’? Of merk je dat ook de leiding mee doet aan het beroddelen van collega’s?

De gevolgen van roddelen op de werkvloer

Roddelen heeft verstrekkende gevolgen:

• Verminderde vertrouwen: Collega’s voelen zich minder veilig en durven minder open te zijn.
• Negatieve werkcultuur: Het creëert een giftige omgeving waar negativiteit de boventoon voert.
• Schade aan reputaties: Personen die worden besproken, kunnen blijvende schade ondervinden aan hun professionele imago.
• Verminderde productiviteit: De focus verschuift van samenwerken naar het bespreken van anderen, wat de efficiëntie van het team schaadt.

Wat is er aan de hand?

De gradatie waarin geklets binnen de wandelgangen voorkomt kan verschillend zijn. Duidelijk is dat het gaat over bondgenootschappen in het negatieve. Communicatie is niet open en rechtstreeks. Er is geen sprake van een constructieve feedback-cultuur en de onderlinge sfeer en het vertrouwen is niet om over naar huis te schrijven. Er is dus onveiligheid binnen de organisatie. Collega’s voelen zich niet veilig, er is wantrouwen en achterdocht en er is sprake van indirecte weerstanden.

Een veilige en open werkplek creëren

Het vermijden van roddelen kan bijdragen aan een veilige en transparante werkcultuur. Als je niet meedoet aan negatieve gesprekken, geef je een duidelijk signaal af: je waardeert eerlijkheid en wederzijds respect. Dat kan anderen inspireren om hetzelfde te doen.

Hoe ga je er als leidinggevende mee om?

Wanneer je als leidinggevende dit kwaad de kop in wilt drukken, bevorder je de roddelcultuur. Maar ik vind het niet zo gek dat je een keer roept ‘en nu moet het afgelopen zijn’. Je hebt gelijk: ‘het moet ook afgelopen zijn’. Maar dat krijg je niet voor elkaar door een hele directe benadering.