Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Boosheid en woede tijdens het rouwproces

Verlieservaringen zijn ingrijpend. Zo ingrijpend dat je meent dat je de controle kwijtraakt op jouw emoties en gevoelens. Iemand drukte het zo uit: ‘ik ken mezelf helemaal niet op deze manier’ of ‘ik ben mezelf kwijtgeraakt’.

Heftig hé? Je voelt iets wat je nooit eerder hebt gevoeld. Je maakt iets mee wat je nooit hebt meegemaakt. Je kon niet bevatten wat het zou zijn. Het is ook angstig. Zoals het was, zo zal het nooit weer worden. Een verlies roept gevoelens op die je misschien nooit eerder hebt ervaren.

Als eerste wil ik meegeven: veroordeel jezelf niet. Je doet het niet fout. Jouw gevoelens zijn niet verkeerd. Ook niet al voelt het onredelijk. Zelfs niet al heeft ieder er een mening over.

Weet je dat je ook met een gevoel van boosheid kunt blijven zitten? Je stagneert dan in de verliescirkel en dat houdt de verwerking wel wat tegen. Heb je daar last van? Zoek dan professionele hulp!

Boosheid rouw en woede tijdens het rouwproces

Rouw- en verlies

Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.

Rouw- en verliesverwerking

Webinar over loslaten

Bekijk de webinar over loslaten via onze webshop!

Webinar loslaten

Taboe op boosheid

Vaak rust er een taboe op boosheid. Maar weet je dat je ook boos kunt zijn op de overledene? De omgeving weet dat doorgaans aardig de kop in te drukken. Over de doden niets dan goeds immers. Maar toch: het blijft maar knagen en soms ben je gewoon ook boos. Misschien wel woedend zelfs. Terwijl je je verhaal niet kwijt kunt. Niemand die het begrijpt. Misschien wil dit artikel je helpen.

Boos op de overledene

Marianne vertelde: ‘mijn man is inmiddels al een jaar overleden. Hij was ziek. Stap voor stap ging hij achteruit. Hij wist het zelf ook, kon het niet verwerken. En daarom dronk hij zijn verdriet weg. Elke dag haalde ik een fles wijn voor hem. Ik was ook nog zo gek en naïef om het te doen. Maar als hij drank op had, kleineerde hij mij. Hij was dan zo boos, cynisch en raakte de controle op zijn woorden kwijt dat hij mij vaak onderuithaalde.

Daarom ben ik nu nog zo boos'.

Boosheid hoort bij de rouw

Boosheid hoort ook bij het rouwproces. Maar op wie ben je boos dan?

  • Ik noemde al: je kunt boos zijn op de overledene. Waarom rookte hij ook zoveel? Waarom heeft hij zich nooit laten helpen? Waarom ging hij met drank op achter het stuur? Waarom?
  • Je kunt boos zijn op het verlies zelf. Je had nog zoveel plannen. Je wilde gaan reizen of een huis kopen. Jouw droombaan gaat aan je voorbij. Vaak wordt gezegd: waarom overkomt mij dit. Jouw leven ziet er nu heel anders uit. Jouw toekomstbeeld ligt in duigen. En je hebt er niet zelf voor gekozen.
  • Je kunt boos zijn op de veroorzaker. Diegene die het ongeluk veroorzaakt heeft. Op diegene die je ontslag gaf. Op de arts die een fout maakte. Je kunt ook boos zijn op God die je dit allemaal aan doet. Hij bestuurde jouw leven toch altijd, dacht je? Waarom greep Hij nu niet in dan?

Uit het leven gegrepen

Wil je nog wat levensverhalen? Van mensen die hetzelfde ervaren als jij wanneer het over boosheid gaat?

Pakje sigaretten per dag

Zo is er een verhaal over een echtgenoot die vanaf zijn vroege jeugd een pakje sigaretten per dag rookte. Ondanks smeekbedes van zijn vrouw en adviezen van de huisarts wilde hij niet stoppen. Hij wilde het zelfs niet overwegen. Nu de kinderen de deur uit zijn en het echtpaar toekomt aan genieten van de leuke dingen van het leven had de man zware COPD en maakte hij zelfs gebruik van een zuurstoftank. De gevolgen zijn voor de patiënt ingrijpend, maar ook zeker voor zijn vrouw. De reisjes, de fietstochtjes, kortom de leuke uitjes zijn dan ook voor haar niet meer weggelegd. Zij voelde zo’n grote woede jegens haar man. Hij had niet alleen zijn eigen leven willens en wetens vernield, maar ook het hare. Ze vroeg zich af of ze nog wel met hem verder wilde. Het voelde voor haar zo ontzettend oneerlijk. Ze had hem er zo vaak voor gewaarschuwd en nu zat ook zij met de ellende. Zij kon ook niet meer gaan of staan zoals ze zelf wilde. De ziekte van haar man vroeg immers om verzorging. Voor haar was maar een vraag essentieel: kon en wilde zij nog met hem verder?

Gezond leven

En hier is ook het verhaal van Martha belangrijk. Haar man was na een slopende ziekte van 4 jaar overleden. Tijdens zijn ziekte had Martha alles gelezen wat los en vast zat over deze ziekte. Ze was ervan overtuigd geraakt dat gezond leven deze ziekte had kunnen voorkomen, maar ook kon doen genezen. Haar man was in het reguliere circuit uitbehandeld maar hij onderging nog wel levensverlengende behandelingen. Martha wilde dat hij stopte met deze reguliere behandeling en verder ging in het alternatieve circuit. Haar echtgenoot weigerde dat. Wel wilde hij dit doen naast de reguliere behandeling. Deze behandeling richtte zich op gezond leven. Veel groente, stressreductie. Dat soort dingen. Voor niemand slecht om te doen. Na zijn dood was Martha ervan overtuigd dat hij met de gezond leven versie, zonder de reguliere behandeling, veel verder had kunnen komen. Zij nam het haar man kwalijk dat hij dit niet geprobeerd had. Daar was ze heel erg woedend over.

In beide voorbeelden spelen ook gevoelens van onmacht een grote rol. Zij waren beiden niet bij machte de ander in te laten zien dat hun zienswijze de juiste was. Dat was hun overtuiging. Even los van het feit of deze overtuiging de juiste was. Dat kan een enorme boosheid tot gevolg hebben.

Boosheid is normaal

Bij ieder rouwproces komen gevoelens van boosheid of woede voorbij. Ze zijn net zo gewoon als gevoelens van angst over: hoe moet ik verder? Of hoe ziet mijn toekomst eruit? Kan ik dat?

Bij de beschrijving van rouwfasen worden boosheid en woede vaak als fase omschreven. Boosheid die zich richt op een ander, op de veroorzaker. Boosheid die zich richt op jezelf. Je kunt ook vol verwijten zitten. Waarom greep je niet eerder in? Waarom zei je niet: 'nu ga je naar de huisarts!'.

Boosheid hoort dus bij rouw en verlies. Maar in de communicatie kan het weleens leiden tot een onredelijke uitbarsting. Vaak tegen diegene die het niet verdient. Die het dichtst bij je staat.

Praat er ook eens met een ander over. Of zoek professionele hulp bij rouwverwerking. Het helpt je verder. Nee de rouw gaat niet weg. Maar je kunt er wel anders mee leren omgaan.

Rouw- en verlies

Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.

Rouw- en verliesverwerking

Leerdoelen

Bekijk de leerdoelen voor de training omgaan met veranderingen.

Leerdoelen bij veranderingen

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Authentiek communiceren

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Authentiek communiceren!

ebook communicatie

Meer informatie

Deze week: 3 aanbiedingen (t/m 30 november)

Aanbieding 1:

e-book: Hoogsensitiviteit: label of labiel?

In het e-book Hoogsensitiviteit: label of labiel? gaan we in op de vraag of hoogsensitiviteit nu een label is of een teken van labiele kwetsbaarheid. Dit e-book biedt inzichten in de kenmerken van hoogsensitiviteit en onderzoekt hoe deze gevoeligheid invloed heeft op het dagelijks leven, werk en relaties. Beschikbaar als e-book (PDF). Ontdek nu meer en lees hoe je hoogsensitiviteit kunt omarmen!

Normale prijs: € 15,95.

Nu: € 10,35 (35% korting)

Meer informatie?

Aanbieding 2

E-book: Hoogbegaafd: gave of probleemgeval?

Dit e-book biedt een diepergaand inzicht in hoogbegaafdheid en bespreekt de uitdagingen die hoogbegaafde mensen tegenkomen, zowel op persoonlijk als sociaal vlak. Er wordt ingegaan op misverstanden en beeldvorming rondom hoogbegaafdheid. Het boek bespreekt hoe de wereld vaak niet is ingericht voor hoogbegaafde mensen, met aandacht voor uitdagingen op school, in de werkloopbaan en in de communicatie met anderen. Beschikbaar als e-book (PDF).

Normale prijs: € 15,95. Nu: € 10,35 (35% korting)

Meer informatie

Aanbieding 3

Zelfperceptietest hoogsensitiviteit

Deze zelfperceptietest helpt je om te ontdekken of je hoogsensitief bent maar ook om jouw kwaliteiten, valkuilen en leerdoelen te leren herkennen rond hoogsensitiviteit. De test is een hulpmiddel om jouw inzicht in jezelf te vergroten en jouw ontwikkeldoelen te formuleren.
De test helpt bij zelfinzicht en bewustwording.

Normale prijs: € 12,75. Nu: € 8,25.

Meer informatie?

Bekijk de podcastserie 'reis of bestemming'

Je kunt de volgende 5 podcast's al terugkijken.

  • Podcast 1: podcast met mijn kinderen: Opgroeien in een ondernemersgezin   
  • Podcast 2: podcast met Martin Dirks, de directeur die me 35 jaar geleden in dienst nam
  • Podcast 3: podcast met mijn kinderen: Acquisitie of inquisitie, vroeger en nu!   
  • Podcast 4: Groeien met de riemen die je hebt
  • Podcast 5: Meegaan met de tijd of tegen de stroom in?
  • Podcast 6: ondernemen in weer en wind

Podcast beluisteren of bekijken?

Kirsten Greaves-Lord

Podcast ‘slim en gevoelig’

Donderdag 28 november publiceren wij de zevende podcast in de serie ‘Reis of bestemming in balans’ waarbij we ingaan op de bijzondere combinatie van ‘slim en gevoelig’. Het is een combinatie die enerzijds een kracht is en soms ook een dilemma. Aan de ene kant is er de ratio: snel logica omarmen, verbanden zien, analyseren, informatie ontwarren en rationeel tot de essentie komen. Aan de andere kant is er het gevoel: empathisch, sensitief, intuïtief, of een scherp voorgevoel.

Te gast is Kirstin Greaves-Lord, universitair docent klinische psychologie, hoofdonderzoeker bij het autismeteam Noord Nederland van Lentis GGZ en programmaleider van de Academische Werkplaats Autisme.
Kirstin en Jan gaan in gesprek over mensen die ‘slim en gevoelig’ zijn, de uitdagingen die deze combinatie met zich meebrengt, maar vooral ook over de speciale aandacht die nodig is voor degenen die hierdoor vastlopen in het dagelijks leven.

Schrijf je vast in voor de podcast!

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.