Werkdruk en stress nemen toe binnen onderwijs en scholen
Werkdruk en stress neemt toe binnen onderwijs en scholen. Dat ervaren steeds meer leerkrachten en docenten. De media staan er vol van. Wat doen we ermee? Wat doe je er zelf mee wanneer je dit zo ervaart? En wat doet de schoolleiding met dit gegeven?
Anderen gaan al naar huis en jij bent nog lang niet klaar
Half vier, de kinderen gaan naar huis. Er blijven nog een paar kinderen kletsen, er komt nog een ouder aanlopen die iets wil vragen. Gezellig, en dan begint voor jou het werk. Je kijkt naar buiten en ziet de eerste collega’s al vertrekken. Je vraagt je af of je iets bent vergeten, is er een vergadering? Nee, die is donderdag pas. Iets anders? Nee, je kunt het niet bedenken en komt tot de conclusie dat je je eigenlijk niet hoeft verbazen, het zijn immers altijd dezelfde collega’s die als eerste vertrekken en dezelfde collega’s die de deuren sluiten.
E-book en webinar - Burn-out: een error in je lijf
Het e-book "Burn-out: een error in je lijf" is geschreven door Jan Stevens en biedt samen met het webinar een diepgaande verkenning van burn-out, inclusief persoonlijke ervaringen, praktische tips voor herstel, en een kritische blik op de rol van maatschappij en organisaties bij het voorkomen en aanpakken van burn-out.
Werk meenemen naar huis?
Voor jou begint het werk pas als de kinderen naar huis toe zijn. Je gaat de laatste vergeten rommeltjes opruimen, schriftjes nakijken, lessen voorbereiden en dan is het zomaar 18.00 uur. Naar huis en thuis de logboeken en groepsplannen invullen. ’s Morgens ben je vroeg op school, voorbereiden – lessen klaarzetten op het digibord, computers opstarten, schriftjes bij de groepjes klaarleggen, dagplanning enzovoort. De laatste tien minuutjes heb je nog even tijd om een kop koffie te halen en een gesprekje met je collega’s te hebben. Je ziet dan dezelfde collega’s op het laatste nippertje binnenkomen die gisteren vroeg zijn vertrokken.
Wat doe je fout?
Je kunt je ook afvragen wat doe jij goed? Waarschijnlijk ligt de waarheid ergens in het midden. Je stoort je aan het gedrag van anderen. Wat is de werkelijke oorzaak hiervan? Onbewust voel je misschien enige afgunst. Je wilt ook wel op tijd weg en meer tijd voor jezelf hebben en aan de andere kant weet je dat je deze tijd nodig hebt om goed les te kunnen geven. Ergens in je achterhoofd zit een heel klein stemmetje dat zachtjes tegen je zegt: “Je kunt best wel een beetje efficiënter werken.” Je wuift het stemmetje weg en denkt: “Ach, het gaat al jaren zo en er is niets mis mee.” Je wilt wel veranderen maar weet nog niet zo goed hoe je dit kunt doen en waar je zou moeten beginnen.
Druk, druk en nog eens druk
De vakantie is nog maar net achter de rug en je hebt nu alweer het gevoel aan vakantie toe te zijn. De vermoeidheid is alweer toegeslagen en je bent alweer aan het tellen hoeveel weken je nog moet werken voor de volgende vakantie zich aankondigt. Reikhalzend kijk je alweer uit naar de rust. Rustig en in je eigen tijd het achterstallige werk wegwerken. Werk dat is blijven liggen en waar je nu niet aan toekomt.
Je had je nog zo voorgenomen om niet meer in je valkuilen te trappen. Geen stapels schriften meer mee naar huis te nemen, geen extra werk meer op je hals halen en zeker geen verantwoordelijkheid voelen voor het reilen en zeilen van de gehele school. Toch werkt het niet. Blijkbaar zit het in je genen. Wanneer collega’s de kantjes ervan af lopen ga jij je steeds meer inzetten door meer op te pakken. Je kunt maar niet begrijpen dat andere collega’s geen verantwoordelijkheidsgevoel hebben en gewoon de boel de boel kunnen laten. Wie blijft er dan over en wie is er zo gek om alles voor iedereen te doen en te regelen? Ja, dat ben jij. Jij hebt het gevoel dat je als enige hart voor de zaak hebt en alle verantwoordelijkheid ligt op jouw schouders. Je bent nu alweer elke dag van 's morgens vroeg tot ’s avonds laat aan het werk en je hebt het gevoel dat je nu alweer op je tandvlees loopt. Je moet redden, redden en nog eens de boel redden want zonder jou komt het niet goed.
Heb je er weleens over nagedacht hoe het komt dat jij je zo verantwoordelijk voelt voor alles en iedereen?
- Waarom jij vindt dat de organisatie niet goed verloopt als jij geen vinger in de pap hebt en je niet bij het proces bent betrokken?
- Waarom jouw ideeën niet als waardevol gezien worden en worden afgedaan als ‘ is niet nodig of te veel werk’?
- Je begrijpt maar niet dat anderen zo simpel van gedachten kunnen zijn en niet zien wat er echt nodig is. Waarom voel jij je zo verantwoordelijk en vind je dat de gehele organisatie op jouw schouders rust en heb je het gevoel dat jij de enige bent die de organisatie een warm hart toedraagt?
Perfectionisme, aanvoelen wat anderen nodig hebben, de reddersrol op je nemen zijn eigenschappen die misschien wel voortkomen vanuit begaafd zijn, het beelddenken of hoog sensitief zijn.
Opgebrand en uitgeblust
Je was zo blij met je aanstelling. Na lang op de vervangingslijst te hebben gestaan krijg je eindelijk een beetje vaste grond onder je voeten. Het contract dat je nu hebt heeft een duur van twee jaar en dat betekent dat je twee jaar lang zelf een klas mag draaien en dat jij er volledig zelf verantwoordelijk voor bent. Heerlijk, eindelijk kun je je eigen draai aan het onderwijs geven. Maar och, wat valt het tegen.
Van hot naar her rennen
Je hebt het gevoel van hot naar haar te rennen en je weet niet meer waar je het eerst of het laatst moet ingrijpen. Er moet zo ontzettend veel gebeuren. Het voeren van startgesprekken en rapportgesprekken, houden van groepsbesprekingen en leerlingbesprekingen, voortgangsgesprekken met de directie en IB-er over groepsresultaten, deelnemen in actieteams, uitvoeren van taken binnen het taakbeleid, bijhouden van logboeken, invullen van de zorgzuil en groepsprofielen en dan heb je het nog niet eens over je nakijkwerk, lesvoorbereiding en de reguliere vergaderingen.
Je voelt je opgebrand en uitgeblust. Het ergste is wel dat de kinderen in de klas dit aan je gaan merken. Je zit gewoon niet lekker in je vel en je hebt het gewoon te druk. Door de drukte en de overbelasting ben je kortaf naar de kinderen toe. Je kan gewoon minder van ze verdragen wat een wisselwerking heeft op het gedrag van de kinderen. Ze worden met de dag brutaler en het kost je steeds meer moeite om ze in het gareel te houden.
Het lijkt of ze met de dag drukker worden en dan ook nog die veeleisende ouders. Niet iedere ouder maar wel veel ouders vinden dat hun kind het prinsje of prinsjes is waar alles om moet draaien.
Twee jaar uitzitten en dan...?
Wat is er werkelijk aan de hand?
In het onderwijs wordt veelal werkdruk ervaren. Er moet zoveel en er mag zo weinig. Bovendien: we moeten alles meten, want meten is weten. Maar klopt dat wel? Werken aan de normen van het inspectiekader laat veel scholen in een keurslijf lopen zoals:
- opbrengstgericht werken
- het analyseren van gegevens
- zorgdocumenten op orde hebben
- afstemmen van instructiegedrag
- werken aan het verhogen van citoscores
Kortom: allemaal onderdelen die een beroep doen op de cognitie van leerkrachten en ook van leerlingen. Door continu te moeten werken binnen het kader van de cognitie gaan we voorbij aan gevoelens en interesses van leerkrachten en leerlingen. Leerkrachten hebben geen tijd meer om hun eigen talent in te zetten, om leuke dingen met de klas te gaan ondernemen want hun energie is volledig opgegaan aan de hele cognitieve rompslomp. Het bedenken en het uitvoeren van leuke activiteiten die aansluiten bij de interesses van leerlingen en de leerkracht, daar komen leerkrachten niet meer aan toe. Door structureel buiten je talent te werken ontwikkel je stress en kan een burn-out ontstaan. Waar blijft het werken vanuit je kracht en je talent binnen het onderwijs? Ben jij die leerkracht die weer flow en energie wil ervaren en met plezier en energie naar het werk wil gaan?
Coaching bij burn-out
Bekijk de mogelijkheden voor coaching bij burn-out of bore-out.
Training gericht op stressreductie
Bekijk de leerdoelen gericht op stressreductie en stressmanagement.
