Persoonlijkheidsfactoren bij een burn-out
Persoonlijke eigenschappen, aard, karaktertrekken of persoonskenmerken spelen een rol bij de burn-out. Een burn-out heeft doorgaans meer dan één oorzaak. Het ontstaat zelden alleen maar door ingrijpende gebeurtenissen of door werkgerelateerde vraagstukken. Wat zijn jouw persoonlijke eigenschappen? Heb je daar inzicht in? En jouw valkuilen?
Aard en karakter
Wanneer je burn-out bent, zijn er tal van factoren aan te wijzen als oorzaak. Toch vind ik het te gemakkelijk om alleen maar op werkdruk of op bepaalde omstandigheden te duiden. Aard en karakter spelen ook een rol evenals overtuigingen die je hebt.
Het gaat dus niet alleen om de omstandigheid. Belangrijker is de vraag: hoe ga je met bepaalde situaties om?
Ik noem nu een aantal punten die altijd weer terug te zien zijn wanneer je naar het karakter kijkt van iemand die burn-out is.
Verantwoordelijkheidsgevoel
Heb je een hoog verantwoordelijkheidsgevoel? Dat is een mooie kwaliteit. Maar de valkuil is dat je je snel over-verantwoordelijk voelt. Je gaat dan over je eigen grens heen en natuurlijk ook over die van een ander. Een hoog verantwoordelijkheidsgevoel gaat vaak samen met een hoog arbeidsethos, een hoog normbesef of plichtsbesef. Herken je dat? In combinatie met andere factoren kan dat leiden tot uitputting.
E-book en webinar - Burn-out: een error in je lijf
Het e-book "Burn-out: een error in je lijf" is geschreven door Jan Stevens en biedt samen met het webinar een diepgaande verkenning van burn-out, inclusief persoonlijke ervaringen, praktische tips voor herstel, en een kritische blik op de rol van maatschappij en organisaties bij het voorkomen en aanpakken van burn-out.
-
Betrokken
Een andere kernkwaliteit is: betrokkenheid. Als betrokken mens heb je betrekking op de medemens, op bepaalde situatie. Op deze website vind je wel een artikel over betrokkenheid. Maar ook betrokken mensen hebben een valkuil. Inderdaad, dat is over-betrokkenheid. Als je te betrokken raakt op de medemens of op bepaalde situaties dan kun je moeilijk loslaten. Je gaat ook dan over je eigen grens heen en over de grens van de ander.
-
Loyaal
Een derde eigenschap is loyaliteit. De valkuil is: te loyaal of over-loyaal. Ben je loyaal? Dan is het aangeven van grenzen vaak lastig. Je kunt te loyaal zijn in de thuissituatie, aan je partner, aan vrienden, kennissen maar het kan ook organisatieloyaliteit zijn. Te loyaal zijn kan tot uitputting leiden, zeker in combinatie met andere factoren.
-
Perfectionisme: het altijd goed willen doen
Perfectionisme is een eigenschap die ik er als vierde aan toevoeg. Het is de doorgeslagen variant van accuratesse of nauwkeurigheid. Of van zorgvuldigheid. Dat zou ook kunnen. De perfectionist wil het goed doen. En vaak wil hij het ook nog voor iedereen goed doen. Die combinatie wringt al. Je eist dus teveel van jezelf. Je overvraagt jezelf. Je wilt 28 ballonnen in de lucht houden. En dat kan voor uitputting zorgen op termijn. Dat hou je niet vol.
-
Andere persoonskenmerken
Er zijn andere factoren te noemen die een rol spelen bij de burn-out. Denk eens aan de kwaliteit gedrevenheid met de valkuil die erbij hoort: ik wil te veel of ik wil te snel. Maar ook persoonlijke overtuigingen spelen een rol:
- doorgaan tot het niet meer anders kan
- niet te snel piepen
- van alles moeten van jezelf
Hoe ga je met de zaken om?
Natuurlijk kan je werk invloed hebben op jouw energiehuishouding. Natuurlijk kunnen er zaken gebeurd zijn in jouw leven die impact op je hebben gehad.
Maar doorslaggevend is: hoe ga je met al die situaties om. Pas zei iemand: ‘ja dat is de aard van het beestje, zo ben ik nu eenmaal’. En daarin had ze een beetje gelijk. Ik geloof dat het de aard van het beestje kan zijn. Maar je kunt er wel wat aan doen. Het overkomt je niet. Sterker nog: je zult er wat mee moeten doen. Jouw lichaam zegt: ik accepteer dit gedrag niet langer.
Dus er moet iets veranderen. En dat kun je leren. Hoe? Bel ons!
Rolconflicten en burn-out
Wat verder een rol kan spelen is de combinatie persoonlijkheidsstijl en rolconflicten. Een rolconflict leg ik zo uit: er zijn strijdige verwachtingen over wat je moet doen of hoe je jouw functie aanpakt. Dit komt vaak voor in dienstverlenende en maatschappelijke beroepen. De combinatie van de vier kernkwaliteiten in combinatie met tegenstrijdige of onduidelijke verwachtingen kan resulteren in wat je op het plaatje hiernaast ziet:
- je wilt het goed doen
- je wilt het voor iedereen goed doen
Meer weten over rolconflicten? Lees dan mijn artikel over rolstress.
Wat is er aan te doen?
Is er wat aan te doen? Natuurlijk! Wil je er wat aan doen? Bewustwording van de eigen kracht maar ook van de eigen valkuilen is een absolute must om tot ander gedrag te komen. Leerdoelen zijn er genoeg maar ik noem er een paar:
- je wilt leren om keuzes te maken en prioriteiten te stellen
- je wilt de valkuil van over-zorgzaamheid vermijden
- je wilt leren om in eigen behoeften te voorzien en je keuzes daarop te baseren
- je wilt de valkuil van over-behulpzaamheid vermijden
- je wilt aan de slag met jouw energiebalans
Coaching bij burn-out
Bekijk de mogelijkheden voor coaching bij burn-out of bore-out.
Training gericht op stressreductie
Bekijk de leerdoelen gericht op stressreductie en stressmanagement.
