Tieners leren door ervaring
Tieners of pubers leren door ervaring op te doen. Dat heeft nog niets te maken met het behalen van prestaties of het neerzetten van resultaten.
Willen en kunnen
Meestal willen jongeren wel prestaties neerzetten maar ze kunnen het nog niet. Hun brein is nog in ontwikkeling. Ze zijn meer gefocust op hun omgeving dan op het leren. Veel jongeren zien school als een noodzakelijk kwaad en hebben meer oog voor alle andere verleidingen die op de loer. Verleidingen die eigenlijk niet mogen of niet gezond zijn.
Verleidingen waarvan volwassenen graag willen zeggen: ‘dat mag niet’. De vraag is of verbieden de juiste oplossing is! Alles wat niet mag wordt juist interessant. Zeker voor jongeren die net van de basisschool afkomen. Zij hebben de neiging alles te gaan ontdekken en alles uit te gaan proberen.
Daarnaast ervaren heel veel kinderen al volwassen problemen, 40% van de kinderen tussen de 8 en 14 heeft last van angsten, loopt op de tenen of heeft een vorm van depressie.
De kracht van pubers
Wat is er zo leuk aan pubers? |Te veel om op te noemen maar we proberen een kleine opsomming te geven:
- Pubers kunnen veel.
- Ze denken out of the box.
- Ze zien mogelijkheden en kansen.
- Ze zijn creatief.
- Ze zijn op de korte termijn gericht.
- Ze zijn kwetsbaar.
- Ze maken een groeispurt door.
- Ze willen bij een groep horen.
- Zijn of heel actief of heel passief.
- Hebben moeite met het overzien van gevolgen.
- Ze leren door te ervaren.
- Het ene moment zitten ze gezellig bij je, het volgend moment zijn ze prikkelbaar.
Rol van ouders en begeleiders
Ouders willen allemaal dat hun kinderen leuk zijn, goed leren en goed kunnen studeren, lekker in hun vel zitten, sociaal zijn en uitgroeien tot succesvolle volwassenen. Toch moeten vaders en moeders, opa’s en oma’s weten dat ervaring opdoen belangrijk is voor jongeren. Bewustwording dat zij vroeger op dezelfde manier volwassen zijn geworden en jongeren dit niet doen om te pesten.
Volwassenen denken dat jongeren al zoveel ervaring hebben dat ze hiervan uit kunnen handelen. Volwassenen gaan uit van hun eigen ervaring maar de jongere is nog niet een kleine versie van de volwassene. De jongere is nog in ontwikkeling en moet nog allerlei ervaringen opdoen, en leert juist het meest door het opdoen van deze ervaringen.
Een volwassene is gericht is op resultaat omdat volwassenen weten hoe belangrijk dit is, hoe belangrijk het behalen van goede cijfers is. De tiener is zich nog aan het ontwikkelen tot een volwassene en is in deze fase helemaal niet gericht op goede cijfers. De tiener is vooral gericht op het ontdekken van nieuwe dingen, nieuwe relaties, het opdoen van nieuwe ervaringen en belevingen. Een tiener is aan het proberen en oefenen en is gefocust op de ander. Hoe doet de ander het? Waarom doet hij dat zo, hoe werkt dat, hoe pakt hij het aan, waarom is dat zo?
Als volwassenen willen we onze tieners graag helpen, we willen dat ze geen fouten maken omdat we ze willen beschermen tegen negatieve emoties en ervaringen, maar wat leert de tiener dan? Wat kun je doen?
- Eerlijk en open zijn waarbij je de voor- en tegens met je jongeren bespreekt om hem/haar vervolgens zelf te laten bepalen wat de beste keuze is.
- Morele en emotionele steun.
- Sturing en richting geven dus als het ware een routebeschrijving maken waarin kansen en mogelijkheden, drempels en obstakels, risico’s en gevaren worden besproken.
Keuzes en inzichten
We kunnen de tiener helpen bij het maken van keuzes door te vertellen wat de voor- en nadelen zijn en van bepaalde keuzes zijn om ze vervolgens zelf hun eigen keus te laten bepalen. We kunnen de tiener helpen door met ze in gesprek te gaan wat mogelijk oorzaak en gevolg kunnen zijn van hun eigen handelen. We kunnen de tiener ondersteunen bij het afwegen en het maken van keuzes, zodat ze de gevolgen beter kunnen overzien.
We kunnen hun helpen door hun inzicht in zichzelf te geven. Wie ben ik, hoe handel ik en hoe komt dat ik zo handel en ben wie ik ben?
Inzicht in jezelf creëert de mogelijkheid om vertrouwen te krijgen in eigen kunnen wat het maken van keuzes gemakkelijker gemaakt. De tiener heeft immers zelfkennis en kan op basis hiervan betere keuzes maken.
Keuzes maken lastig?
Voor jongeren is het maken van keuzes nog erg lastig omdat je als jongere nog niet veel ervaring hebt opgedaan met het maken van keuzes. Het maken van keuzes is niet simpel en moet je leren. Je moet afwegingen kunnen maken en kunnen inschatten wat mogelijke oorzaken en gevolgen kunnen zijn van je keuzes.
Als jongere ben je heel goed in staat om in te schatten wat jouw vrienden, klasgenoten en andere jongeren van jou vinden en hoe ze tegen jou aankijken. Dit is een reden waarom het voor jou gemakkelijker is om naar je vrienden te kijken en te luisteren om aan de hand van wat je ziet en hoort jouw keus te bepalen. Als jongere ben je minder goed in staat om in te schatten wat je leraren, je ouders of de samenleving van je vindt en verwacht.
Leraren en ouders zijn in staat om ver vooruit te kijken en weten vaak wat het beste voor jou is terwijl het jou nog helemaal boeit. Je hebt helemaal nog geen zin om je druk te maken over de toekomst, je leeft nu! Het is lastig om keuzes op de langere termijn te maken.
De gevolgen kun je nog niet overzien en moet je leren door ervaring en toch wordt het wel van jou gevraagd.
Omgeving die steunt
Wat heb jij nodig? Jij hebt een omgeving nodig die je steunt, helpt en leert hoe je keuzes kunt maken, die je helpt creëren en kaders schept waarbinnen jij speelruimte krijgt. Talentontwikkeling helpt je om je eigen identiteit te ontwikkelen en je beter keuzes kunt maken en jij zelf beter in staat bent om te bepalen wat het beste voor je is. Talentontwikkeling helpt je om je zelfvertrouwen te ontwikkelen en je steviger in je schoenen te laten staan.
Feiten en weetjes over pubers
- De hersenontwikkeling bij meisjes verloopt sneller dan die van de jongens.
- Meisjes zijn sociaal handiger.
- Meisjes staan meer open voor feedback.
- Jongens zijn ondernemer explosiever.
- Jongens zijn motorisch veel verder ontwikkeld.
- Ze hebben beiden een ander ontwikkelingstraject en rond hun 22ste jaar zitten ze weer heel dichtbij elkaar.
- Jaarlijks belanden 220.000 jongeren tussen de 13 en 24 jaar op de spoedeisende hulp.
- 37% in het dagelijks leven.
- 30% sport.
- 17% in het verkeer.
- 9% op het werk.
Impulsief gedrag
Pubers komen vaak door hun impulsief gedrag in gevaarlijke situaties terecht wat soms een ongeluk tot gevolg kan hebben. Hun impulsief gedrag komt voort uit het feit dat pubers nog niet goed oorzaak en gevolg kunnen overzien omdat ze op de korte termijn denken. Ze zien geen gevaar omdat hun hersenen hier niet op in zijn gesteld.
Vroeger kregen de hormonen de schuld van het gedrag van pubers maar nu weten we dat de hersenen van pubers anders werken dan die van volwassenen. Nog niet alle delen van de hersenen zijn volgroeit en de communicatie tussen de hersengedeelten communiceren nog niet goed met elkaar, dit gebeurt pas rond hun 25e levensjaar want dan zijn de hersenen pas volgroeit.
Wel hebben pubers last van hormonen. De hormonen hebben geen invloed op het gedeelte van de hersenen waar het logisch denken zit waardoor denken en de emotie uit balans raken en ze het ene moment gezellig zijn en een volgend moment prikkelbaar.
Beloningsgebied
Ook het beloningsgebied in de hersenen wordt in de pubertijd extra geprikkeld waardoor pubers erg gevoelig zijn voor beloningen. Hun beloningssysteem is dan zeer dominant aanwezig en extra actief, het is ingesteld op het leren van nieuwe dingen en het aangaan van uitdagingen.
Het beloningssysteem wordt actief, hormonen gaan opspelen wat de balans laat doorslaan. Ze gaan voor het directe beloningseffect en overzien de gevolgen van hun daden of acties niet omdat het vooruitkijken voor hun erg lastig is. Er wordt een deel in hersenen geactiveerd en daarbij gaan hormonen opspelen wat het nemen van risico’s aanwakkert en er meer risicogedrag ontstaat.
Jongeren durven hierdoor meer risico’s te nemen, er wordt een beloning in het vooruitzicht gesteld wat in de vorm van aanmoediging kan zijn, complimenten, het gevoel dat je dan bij de groep hoort etc.
Jongerencoaching
In contact komen met een coach voor jongeren of studenten? Heb je hulp nodig?
Andere artikelen
Lees ook:
