home / leiderschapsontwikkeling / verzuim inzetbaarheid / oorzaken ziekteverzuim / arbeidsrisico

Arbeidsrisico inperken

Arbeidsrisico’s moeten zoveel mogelijk ingeperkt worden omdat zij kunnen leiden tot ziekte en ziekteverzuim. Daar waar mogelijk moet dat voorkomen worden. Een risico-inventarisatie kan daarbij helpen. Eerst moet er een analyse komen wat er voor riscio’s zijn en daarna kunnen er maatregelen bedacht worden.

Regels opgenomen in wetgeving

Alle bedrijven en organisaties in Nederland hebben te maken met wet- en regelgeving op velerlei gebied. Die hoeveelheid aan regels is ondertussen zo groot geworden dat ze vaak als beknellend worden ervaren. Toch zijn alle regels ooit wel met een goede intentie bedacht en niet om bedrijven te pesten. De regels zijn dus ergens goed voor, tenminste als ze goed worden toegepast.

Een onderdeel van wet- en regelgeving die goed zou zijn voor medewerkers is de Arbowet. De kern van deze wet is dat medewerkers geen nadelige gevolgen voor de gezondheid mogen ondervinden van het werk dat ze moeten doen. Om dat te bereiken schrijft de wet een aantal regels voor:

Je moet bijvoorbeeld:

• Niet te veel tillen, niet te lang staan, niet te lang zitten
• Niet bloot worden gesteld aan gevaarlijke stoffen of straling
• Geen hoge werkdruk hebben.
• Geen last hebben van vervelende klanten of bazen
• Je mag niet gepest worden.
• Niet te lang achter elkaar werken.
• Niet in te hoge of te lage temperatuur werken.

Op zich allemaal goede punten om te vooromen dat je ziek wordt van het werk. Toch ondervinden dagelijks tientallen mensen wel negatieve gevolgen van het werk en worden ze er ziek van. Houden de bedrijven waar dit voorkomt zich niet aan de wet, is er iets mis met deze Arbowet of wordt het belangrijkste risico niet herkend?

Arbo management systeem

Om uitvoering aan deze wet  te geven wordt het werken met een arbo-management systeem voorgeschreven. In dit systeem:

• Moeten alle mogelijke risico’s die nadelige gevolgen kunnen hebben voor de gezondheid van medewerkers in kaart worden gebracht. (de RI&E)
• Worden voor de geconstateerde risico’s maatregelen genomen.
• Worden  medewerkers ingelicht om deze maatregelen correct toe te passen.
• Moeten leidinggevenden toezien of de maatregelen correct worden uitgevoerd.
• Moet je jaarlijks meten of de maatregelen werken en bijstellen als ze niet goed werken.

Procesmatig gezien doe je het dan goed. In de beoordeling van kwaliteitsmanagement systemen krijg je een hoge score.

Risico’s inperken door gezondheid te bevorderen

Ondanks het woud aan regelgeving, lijkt er toch iets mis te gaan doordat mensen ziek worden van het werk. Een conclusie kan zijn dat we het met regels alleen niet redden. Een andere conclusie is dat de uitgangspunten  van de wet verkeerd of op zijn minst beperkt zijn. Het richt zich namelijk alleen op het beperken of voorkomen van risico’s die nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid van medewerkers en niet op factoren in het werk die de gezondheid kunnen bevorderen. Het is dus vooral gericht op wat je niet wilt. Dat is lange tijd een uitstekend punt geweest omdat er veel aan arbeidsomstandigheden viel te verbeteren. Het blijft ook nu nog noodzakelijk. Als er problemen zijn op het gebied van arbeidsomstandigheden moeten die echt opgelost worden, maar het is niet meer voldoende. Ondertussen weten we dat serieuze schade kan ontstaan als je geen aandacht geeft of maatregelen neemt  om werkplezier en de gezondheid van medewerkers te bevorderen.

Helaas wordt het nalaten van het bevorderen van werkplezier nog niet als een risico gezien, komt het in geen enkele risico inventarisatie boven water en worden er, in ieder geval vanuit de RI&E geen maatregelen genomen om werkplezier en gezondheid te verbeteren.

Niet bevorderen van werkplezier is een risico

De gevolgen van het niet bevorderen van werkplezier zijn niet alleen een risico voor medewerkers ook voor het organisatie resultaat is het niet optimaal. Medewerkers die wel met plezier naar hun werk gaan presteren beter, zijn creatiever, veel minder vaak ziek en ook nog eens duurzaam inzetbaar. Stel  dat het ontbreken van werkplezier wel als een risico wordt gezien, welke maatregelen zijn dan nodig?

Maatregelen die werkplezier bevorderen

Werkplezier en daarmee optimale productiviteit ontstaat als er afstemming is tussen wat een medewerker kan en wil bereiken in zijn werk en wat de organisatie van hem/haar vraagt. Dit moet regelmatig onderwerp van gesprek zijn tussen leidinggevende en medewerker.

Besproken moet worden wat een zinvolle bijdrage van een medewerker is voor de organisatie en wat  zinvol is voor de medewerker zelf. Dit moet leiden tot een individueel afgesproken takenpakket wat past bij de medewerker en de doelstelling van de organisatie. Om optimaal uitvoering te kunnen geven aan dat takenpakket kunnen er afspraken met de medewerker worden gemaakt voor het verbeteren van:

• competenties,
• vitaliteit,
• motivatie, (niet alleen doen wat je leuk vindt maar ook leuk vinden wat je doet)  
• persoonlijke effectiviteit en emotie management.

De organisatie kan invulling geven aan het bevorderen van werkplezier door:

• coachend leiderschap, gericht op verbinding medewerker organisatie.
• het geven van vertrouwen
• kaders en duidelijkheid
• verantwoordelijkheid
• autonomie
• sociale steun
• feedback
• feedforward, medewerkers mee laten denken over de toekomst, organisatie richting
• Medewerkers hun eigen werk te laten inrichten

Bevorder gezondheid en verminder ziekte en verzuim

Het bevorderen wat je wel wilt heeft een grotere impact op de gezondheid en productiviteit dan alleen de focus op wat niet mag en maatregelen om schade te voorkomen. Arbeidsomstandigheden moeten echter wel op orde zijn. Preventieve maatregelen om schade te voorkomen blijven belangrijk maar de meeste winst valt te behalen door het promoten van werkplezier en gezondheid. Hoog tijd om de gevolgen van het niet inzetten van maatregelen en aandacht voor gezondheid bevordering en werkplezier als een risico te zien en op te nemen in de RI&E.