home / carriere / loopbaan / loopbaanbegeleiding onderwijs

Loopbaanbegeleiding binnen het onderwijs

Loopbaanbegeleiding of loopbaancoaching voor docenten en leerkrachten kan bijzonder nuttig zijn. Het kan helpen de focus te verbreden om ook eens naar banen en werk te kijken buiten het onderwijsveld.

Waar liggen jouw ambities?

Je merkt dat je ambities op een ander terrein komen te liggen en het onderwijs te beperkend gaat voelen. Je wilt meer en iets anders maar wat? Binnen het onderwijs ben je een duizendpoot die alles kan. Buiten het onderwijs kun je voor je gevoel heel weinig. Je hebt het gevoel dat niemand op een leerkracht zit te wachten en wat heb jij de buitenwereld te bieden anders dan het lesgeven?

Wat voor talenten heb je?

Heb jij jezelf wel eens afgevraagd welke talenten jij hebt? Waar ben je goed in en waar word je blij van? Jij bent als leerkracht erg goed in het kijken naar talenten van kinderen. Je bent in staat om het allerbeste in kinderen naar boven te halen. Je kunt kinderen aanspreken op hun talenten en laat ze hun talenten ontwikkelen. Hoe kan het dat het zo lastig is voor leerkrachten om hun eigen talenten te ontdekken en te ontwikkelen? Hoe kom je erachter welke talenten jij hebt en waar je goed bent? Wie kan jou helpen om deze te ontdekken en wat heb jij nodig om jouw talenten te ontwikkelen en te ontplooien? Inzicht krijgen in je eigen denken en handelen is de eerste stap tot talentontwikkeling. Ontdekken welke gevoelens erbij horen en hoe je deze moet plaatsen om ze vervolgens een plekje te kunnen geven. Hiervoor moet je open en eerlijk naar jezelf durven kijken. Onderzoeken wat je zwakke en sterke kanten zijn. Inzicht in jezelf zorgt ervoor dat je weet waar je kwaliteiten liggen en hoe je deze kunt inzetten om je doel te bereiken.

Beroep van docent en leerkracht is veranderd

Veranderingen in het onderwijs

Maar nu gaan we verder in op veranderingen binnen de scholen. Wat is er wel veranderd?

• Docenten zijn boekhouder geworden: inspectiedruk

  In onze coachingspraktijk horen we de klacht steeds vaker: 'we zijn een soort van boekhouder'. Docenten moeten logboeken bijhouden, ieder oudergesprek moet netjes opgeschreven worden, lessen moeten worden geëvalueerd. En waarom is dat? De inspectiedruk is toegenomen. Scholen zijn bang om gelabeld te worden als een kwalitatief minder goede school. En op papier moet alles in orde zijn.

• Ouders zijn mondiger en kritischer geworden

  Ouders zijn mondiger en kritischer geworden. De tijd dat men zomaar genoegen nam met......... is allang voorbij. Ouders stellen eisen. En als de school er niet aan voldoet dan winkelen ze rustig verder naar een andere school. Overigens: ook de kinderen zijn mondiger geworden. Als het gaat over normen en waarden en respect voor je meerdere dan zie je dat er een behoorlijke verandering is bij de kinderen van deze tijd.

• Problematiek in gezinnen is complexer geworden

  De problematiek in de gezinnen waar de kinderen opgroeien is veel complexer geworden dan ooit het geval was. Vroeger was het bij hoge uitzondering maar tegenwoordig een normaal verschijnsel dat kinderen opgroeien in samengestelde gezinnen. Echtscheiding is aan de orde van de dag. En verder gaan alle psychosociale problematieken die in de samenleving aanwezig zijn, mee de school in. Een docent schreef ons: 'Ik heb bijna dertig leerlingen in de klas. Twee leerlingen hebben de diagnose ADHD, één leerling heeft de diagnose PDD-NOS een andere leerling heeft tics ontwikkeld en is nog niet gediagnosticeerd. Er zijn twaalf leerlingen uit gebroken gezinnen. Vijf leerlingen op een eigen leerlijn en drie leerlingen die een bovengemiddeld IQ hebben waar je ook nog iets mee moet. Gesprekken voeren, vergaderen, alle leerlingen bedienen en helpen op hun niveau. Het is de hele dag door rennen en vliegen, er is geen moment van stil staan'.  

• Grote klassen

  Hiervoor kun je het al lezen: grote en overvolle klassen van 30 leerlingen. Een docent schreef ons: '’s Avonds voel jij je gesloopt en heb je geen zin meer om je lessen voor te bereiden. Vaak loop je in de praktijk tegen problemen aan die je niet had voorzien en ter plekke moet gaan oplossen. Dit kan voor stressmomenten zorgen wat zijn weerslag heeft op de groep. Jij hebt het gevoel dat er aan alle kanten aan je wordt getrokken, reageert minder vriendelijk. Een aantal leerlingen in je groep zijn hier gevoelig voor en gaan hierdoor anders op jou reageren. Je begrijpt het al dat er op zulke momenten een negatieve spiraal gaat ontstaan en jou het gevoel geeft dat je de hele dag moet rennen en vliegen en brandjes blussen'. Lees ook: werkdruk en stress op school.

• De schoolleiding is veranderd

  Die loyale hoofdmeester of schooldirecteur die vroeger zelf jarenlang voor de klas heeft gestaan, is er niet meer of wordt momenteel vervangen. Volgens de huidige richtlijnen kan dit type schoolleiding niet functioneren. De schoolleiding moet nu een managementachtergrond hebben en de school als een bedrijf aansturen op cijfers, kengetallen, doelstellingen en KPI's. De dienstverlenende cultuur van vroeger is in veel gevallen een stuk zakelijker geworden.

• Het onderwijs innoveert

  Het onderwijs innoveert in hoog tempo. Lesstof wordt digitaal aangeboden en het boekje van aap, noot, mies ligt allang in het museum. Onderwijs gaat via internet, online leren. Een ontwikkeling waar geen school aan zal ontkomen maar die wel grote gevolgen heeft voor de docenten. Zij moeten voorblijven qua kennis en ontwikkeling anders gaan de leerlingen nog vertellen hoe de digitale wereld in elkaar zit.

• Bestuurlijke fusies

  Scholen zijn groter en groter geworden. De kleine school in het dorp waar de onderwijzer de kinderen en de gezinnen waar de kinderen werden grootgebracht kende, is er niet meer. Ook bestuurlijk  is er door de nodige fusies veel veranderd.

Gevolgen

• leerkrachten lopen steeds vaker vast in het onderwijs en het aantal outplacement aanvragen is nog niet eerder zo groot geweest dan in deze tijd.
• burnout en stress op de scholen neemt meer en meer toe

Stoppen met je baan als docent?

Je staat voor de klas omdat je affiniteit hebt met kinderen. Je wilt alle potentie uit hen halen. Je wilt dat kinderen zich ontwikkelen tot mooie zelfbewuste kinderen. Kinderen die zelfstandig en zelfbewust de maatschappij in kunnen.
Je wilt er zijn voor ieder kind. Elk kind in jouw klas verdient het om jouw aandacht te krijgen. Verdient het om aan het eind van de dag naar te huis te gaan met een gevoel dat jij alles voor hem of haar hebt gedaan, wat nodig was. Maar dat lukt je niet meer.

Toename van werkdruk

Je voelt de werkdruk steeds hoger worden. Er wordt steeds meer van je gevraagd. Vroeger was dit allemaal niet nodig, natuurlijk moest je je leerlingen goed in beeld hebben om het onderwijs goed af te kunnen stemmen op leerbehoeften van kinderen. Maar nu moet je ook nog eens alles op papier zetten, verantwoording afleggen als je je opbrengsten niet haalt. Het zuigt je leeg, het voelt alsof de armen van de octopus verlamd raken.
Het liefst zou je het rustiger aan willen doen. Misschien wil je diep in je hart wel stoppen met lesgeven. Maar durft het niet.

Wat moet je dan?

Je hebt een gezin te onderhouden. Binnen het onderwijs kun je heel veel maar wat kun je buiten het onderwijs? Wie zit er op jou te wachten? Je bent al aardig gevorderd qua leeftijd, het gaat nooit meer lukken om een andere baan te vinden. Stoppen? Nee, daar heb je de moed niet voor. Dan maar doorgaan, af en toe even ziekmelden om bij te tanken. Stoppen, minder werken, op een andere manier werken, ja dat kan! Ook voor jou is dit mogelijk.

Jouw droom

Je droomt ervan om voor de klas te staan, jouw klas is een geweldige klas. Jij gaat jouw kennis en ervaringen delen met de kinderen. Ze alles leren wat ze willen leren. Je kan niet wachten om jouw ideeën hierover ten uitvoer te brengen. En dan is het zover. Jij mag voor de klas, je gaat je eigen klas(sen) runnen. Het echte onderwijsleven gaat beginnen. Maar jouw enthousiasme en idealisme worden al snel de nek omgedraaid door hoge werkdruk en de druk te moeten presteren - alleen weet niemand precies wat je moet presteren, dat ligt is onduidelijk.

Je loopt tegen van alles aan

In de praktijk ga je tegen je eerste dingen aanlopen. Je mist de ervaring met het schoolse vergaderen, het schrijven van groepsplannen, buitenschoolse activiteiten organiseren, ouderavonden organiseren en oudergesprekken voeren.
Dan heb je ook nog een volle klas, met veel zorgleerlingen die allemaal een eigen aanpak hebben. Hoe ga je om met kinderen met ADHD, ADD, ASS, Asperger, gedragsstoornis, ODD, hoogbegaafd, dyslexie, dyscalculie, DCD of NLD.
Korte lijntjes met ouders onderhouden, lesstof voorbereiden, orde houden.
Dan ontbreekt ook nog de begeleiding van een coach of collega leerkrachten. Iedereen heeft het druk met zijn of haar groep en jij worstelt je zo goed als het gaat door het eerste jaar heen.

Geen volhouden aan

Je houdt dit misschien nog een jaar of twee vol maar dan is het op. Dit is niet wat jij voor ogen had. Je zit in een achtbaan aan gevoelens. Het gevoel van falen, van teleurstelling tot woede op jezelf en anderen. Je bent zo moedig om uit het onderwijs te stappen want als je dit nog een paar jaar moet gaan doen, kunnen ze jou  onder het tapijt vegen.

Maar dan? Wat wil je?

Nog een keer gaan studeren met de mogelijkheid weer een verkeerde keuze te maken? No way! Dan maar achter de kassa bij de Albert Heijn of in de horeca gaan werken? Je hebt de moed om te stoppen omdat je niet wilt verbitteren. Je wilt een toekomst waarin jij je blij en gelukkig voelt. Waar word jij blij en gelukkig van? Wat gaat bij jou als vanzelf? Is dit misschien toch het onderwijs en heb je ondersteuning of iets anders nodig om de energie weer te voelen
stromen? Of ligt je hart toch ergens anders?