home / persoonlijke ontwikkeling / persoonlijk ontwikkeltraject / willen kunnen zijn / zijn / geweten

Jouw geweten

Wat betekent geweten? Wat is de functie van jouw geweten? Heeft het nog nut of kunnen we het afschaffen?

Waarvoor dient het?

Het geweten heeft een functie. Zou je geen geweten hebben dan ben je gewetenloos en dan zou je doen wat in je opkomt. Jouw geweten weerhoudt je daarvan en is jouw spiegel inzake goed en kwaad.

• Zelfbeoordeling: zijn jouw handelingen in overeenstemming met jouw innerlijke maatstaven?
• Zelfreflectie: wat was jouw rol in het geheel?

Gewetensstrijd of gewetensconflict

Verkeer je in gewetensstrijd?  Dan gaat het dus over zaken die jouw geweten blijkbaar afkeurt. Je staat voor keuzes die je feitelijk niet wilt. Dat kan leiden tot een innerlijke tweestrijd of tot een gewetensvolle zelfstrijd.

Gewetensbezwaar of gewetensbezwaard

Je bent gewetensbezwaard wanneer je dingen moet doen die jouw geweten afkeurt terwijl jouw omgeving dit wel van je vraagt, verlangt of zelfs eist. Je kunt hierdoor eerst in een behoorlijke gewetensstrijd terecht komen. Stel je moet in jouw werk dingen doen die tegen jouw geweten ingaan. Moet je dan jouw werk opzeggen (met alle financiële onzekerheden van dien?) of moet je maar toegeven aan de maatschappelijke druk of groepsdruk van buitenaf? Ik kan het voor jou niet uitmaken wat je moet doen! Maar ik stel de vraag: met wie wil je een conflict? Wil je een conflict met jouw omgeving of wil je een conflict met jezelf en met jouw geweten? Lees ook: Innerlijke tweestrijd

Innerlijke afkeuring

Moet je iets doen wat jouw geweten achteraf afkeurt dan ontstaan:

• schuldgevoelens
• gevoelens van spijt
• berouw
• schaamte

Het zal jouw gemoedsrust verstoren wanneer je dingen doet die  tegen jouw geweten ingaan. Vandaar het woord: tegen beter weten in. Dat betekent: je wist dat het fout was en toch deed je het.

Hoe ontwikkelen normen en waarden zich?

De vraag hoe normen en waarden zich ontwikkelen is in feite dezelfde vraag als de vraag: hoe komt mijn geweten tot stand? Hoe ontwikkelt mijn geweten zich?  Uiteraard ligt de basis in jouw jeugd. Jouw ouders hebben je verteld wat goed en fout was. Jouw ouders zeiden: niet aankomen, pas op, kijk uit, niet doen, mag niet.  Maar gelukkig gaat het verder dan wat niet mag. Jouw ouders zeiden ook: dit is belangrijk, doe dat, geef aandacht aan……..

Leerpunt

Voor de meeste mensen zit het leerpunt in: zijn de overtuigingen die je hebt aangeleerd, aangenomen, geadopteerd of zijn ze van jezelf?

Gewetensvol en consciëntieus

Soms is er verbinding tussen jouw kernkwaliteiten en jouw geweten. Een voorbeeld daarvan is de kernkwaliteit:

• Principieel
• Gewetensvol en consciëntieus
• Rechtvaardigheidsgevoel
• Integriteit
• Autonomie

De gewetensvraag

Wat is een gewetensvraag? Dat kan een vraag zijn die iemand je stelt of die jij jezelf stelt, of een kwestie die speelt, waarbij van jou gevraagd wordt dat je tot een antwoord komt of een standpunt inneemt. En dat is nog niet alles, want je wordt daarbij voor een keuze gesteld: geef je een sociaal wenselijk antwoord, pas je je aan de verwachtingen van anderen aan, neem je de kleur aan van jouw omgeving en maak je jezelf onzichtbaar? Of spreken jouw principes en jouw geweten duidelijke taal, zeg je waar je voor staat, durf je af te wijken in jouw meningen en verlangens?
Gewetensvragen raken je kern, ze brengen je bij je meest fundamentele overtuigingen, bij je morele normen en waarden. Ook als je ervoor kiest, om wat voor reden dan ook, om die niet uit te spreken, dan nog is het belangrijk om je daarvan bewust te zijn. Als je je te vaak aanpast en daaraan al helemaal gewend bent geraakt, dan weet je op een dag niet meer wat jouw eigen normen en waarden zijn. Dan raak je de verbinding met jezelf kwijt. Dan ben je in staat om dingen te doen die tegen je geweten indruisen. Dat moet je niet willen!