Ambitie: ben jij ambitieus? Of juist niet?
Ambitie of ambitieus: is dat een kwaliteit, instelling of competentie? Weet jij wat ambities zijn en weet je ook wat jouw ambitieniveau is? Wil e doorgroeien naar een leidinggevende functie? Wil je hogerop komen? Wil je een Hbo-opleiding halen? Of veel geld verdienen?
In dit artikel ga ik in op vragen als:
- wanneer ben je ambitieus, wat is ambitieniveau
- wat is het verschil in gezonde en ongezonde ambitie
- misverstanden
- ambitie: willen en motivatie
- groeiambitie als maatschappelijke norm
- te hoog of te laag ambitieniveau
- ambitieniveau binnen teams en organisaties
Misverstand
Over het woord ambitie bestaat nogal wat verwarring. Soms reageren mensen erg terughoudend wanneer het over dit woord gaat. Hoe dat kan? Iemand zei pas: ‘ambitie is ellebogenwerk, dat zijn ambitieuze mensen die zich ten koste van anderen omhoog werken’.
Hoe dat komt? Vaak wordt met ambitie een vorm van eerzucht of zucht naar roem bedoeld. Die betekenis kleeft nog steeds aan het woord ambitieus.
Toch heb ik de indruk dat er tegenwoordig ook vaak wat anders mee bedoeld wordt. Wanneer je ambitieus bent, ben je grensverleggend. Ik beschrijf het gedrag wat er bij hoort verderop in dit artikel.
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Loopbaanonderzoek
Tijdens een loopbaanoriëntatie onderzoeken we met jou:
- Willen: drijfveren, loopbaanankers, behoeften, interesses
- Kunnen: werkervaring, opleiding, achtergrond, vaardigheden
- Zijn: talenten, eigenschappen, kwaliteiten
Ambities: willen en motivatie
Ben je ambitieus? Ambitie heeft dus alles te maken met ‘WILLEN’ en ‘MOTIVATIE’. Het volgende gedrag hoort bij ambitie:
- je wilt je graag door ontwikkelen
- je neemt zelf initiatief om kennis te vergaren
- je pakt de kans om opleiding of training te volgen met beide handen aan
- je wilt vooruitgang en resultaten boeken in je werk
- je staat open voor verbetering en feedback
- je staat open voor nieuwe kennis en technieken
- je wilt leren van ervaringen en deze in je werk toepassen
- je bent gedreven en ijverig
- je bent leergierig
- je hebt een actieve houding
- je weet jezelf te challengen en je stelt uitdagende doelen
- je wilt graag leren van collega’s zeker als ze meer ervaring hebben dan jij
- je wilt doorgroeien in je functie of binnen de organisatie
- je hebt idealen en beelden over de toekomst
Ongezond of gezond ambitieniveau?
Wat is het verschil tussen een ongezond of gezond ambitieniveau? Ik omschrijf het als volgt. Een gezonde ambitie is een ambitie die past bij jouw mogelijkheden maar ook bij jouw innerlijke drijfveren en bij wie je bent als mens. De balans tussen willen, kunnen en zijn is aanwezig:
- wat je wilt bereiken, ligt binnen jouw kunnen en mogelijkheden
- wat je wilt bereiken, past bij je als mens
Het spreekt voor zich wat dan een ongezond ambitieniveau is. Immers dan is er sprake van onbalans tussen willen, kunnen en zijn.
- je wilt iets wat je niet kunt (of zou kunnen leren)
- je wilt iets wat niet bij je past
Let wel: je kunt teveel willen en dat heb je een ongezonde ambitie. Maar je kunt ook te weinig willen. Ook dat is ongezond. In feite zou je dan meer kunnen dan wat je zou willen. Je vraagt te weinig van jezelf.
Groeiambitie als maatschappelijke norm
Onlangs las ik de resultaten van een onderzoek waar twee derde van de werkenden aangaf om binnen het bedrijf te willen doorgroeien. Ik heb de indruk dat groeiambitie een maatschappelijke norm is geworden. Wie niet wil doorgroeien, kan niet goed mee! Je moet doorgroeien of je door ontwikkelen. En dan kom ik meteen op een ander misverstand: hogerop komen betekent vaak dat men wil doorgroeien naar een leidinggevende of management functie. Nu kan het zo zijn dat je een leidinggevende functie ambieert. Maar het misverstand is dat doorgroeien niet op voorhand te maken heeft met hogerop komen of een leidinggevende functie ambiëren. Je hoeft het niet altijd hogerop te zoeken als je verder wilt komen!
Je kunt ook doorgroeien:
- door breder inzetbaar te zijn in jouw huidige functie
- door meer bekwaamheden te ontwikkelen
- door een betere specialist te worden
- door persoonlijke ontwikkeling van jezelf
- door kennis te vergaren en uit te breiden
Doordat de groeiambitie een maatschappelijke norm dreigt te worden leggen mensen zich over het algemeen bijzonder veel druk op. Goed is niet meer goed genoeg, tevreden wordt verboden en er moet steeds meer of het moet steeds beter. Daardoor worden ongezonde ambitieniveaus ook vanuit de leiding soms gecreëerd of gestimuleerd.
Te hoog ambitieniveau
Een te hoog ambitieniveau zorgt ervoor:
- dat je jezelf overvraagt en de lat veel te hoog legt
- dat je iets wilt bereiken wat je niet kan bereiken (en daardoor negatieve stress ervaart)
- dat je kans loopt op oververmoeidheid, uitputting of de burn-out
- dat je onrealistische verwachtingen hebt over eigen kunnen
Gebrek aan ambitie: wat is dat?
Ook een te laag ambitieniveau is ongezond. Ook werkgevers uiten dit punt vaak bij disfunctioneren in woorden als: medewerker heeft te weinig ambitie of is onvoldoende gemotiveerd. Wat is er dan aan de hand? Vaak gaat het hierom:
- te weinig intrinsiek gemotiveerd
- de echte wil om iets te bereiken is er niet
- zal uit zichzelf niet snel een stap harder lopen
- afwachtend en passief
- staat te weinig open voor nieuwe zaken of toepassingen
- niet leergierig
- weet zichzelf niet aan te zetten tot actie of tot het stellen van doelen
- heeft weinig over qua tijd en inspanning voor eigen ontwikkeling
- houdt ontwikkelingen en technieken in het eigen vakgebied niet bij
- neemt snel / te snel genoegen met behaalde resultaten
- te weinig bezig met verbetering
- weinig gedreven
Een leerdoel kan zijn: uitdagende doelen stellen.
Nu is een etiket plakken niet moeilijk. Dat geldt ook als je er achter komt dat je te weinig ambitieniveau hebt. De vraag is: hoe kan dat?
- zit je op de juiste plek?
- word je voldoende gestimuleerd om aan jouw ontwikkeling te werken
- heb je een functie of opleiding die bij je past?
- word je geïnspireerd of uitgedaagd?
- zijn er belemmerende factoren bij jezelf?
Irritatiezone
Wat zit in de irritatiezone van ambitieuze mensen? In ieder geval gezapigheid, een ingedutte of ingeslapen organisatie waar men de zaken op zijn beloop laat en waar men weinig eisen aan zichzelf stelt.
Ambitieniveau binnen teams en organisaties
Wat is het ambitieniveau binnen jouw team of binnen jouw organisatie? Heb je medewerkers met een hoog ambitieniveau of met een laag ambitieniveau? Is ambitie ontwikkelbaar binnen jouw team? We brengen het als volgt in beeld:
- 70% van de werknemers hebben een lage potentie of ambitie maar de prestatie is bijzonder hoog. Het zijn harde werkers of werkpaarden. Ze doen wat ze moeten doen en ze zijn tevreden met hun huidige baan. Ze zijn meer gericht op zekerheden, goede balans tussen privé en werk dan op doorgroei en carrière. Het zijn doeners, praktisch ingesteld en doorgroei naar een hogere functie ambiëren ze niet. Dat is waarschijnlijk het grootste deel van jouw organisatie.
- 15% van de werknemers hebben een hoge prestatie en een hoge ambitie. Dat is het talent binnen jouw team. Ze ontwikkelen zich snel en wat ze niet weten vinden ze wel uit. Een boekje uit de bieb, een artikel, een workshop en klaar is kees. Het zijn de STARS onder de werknemers.
- 5% van de werknemers hebben een hoge ambitie maar een lage prestatie. Er zit veel in maar het komt er niet uit. Hoe dat kan? Ze voelen belemmeringen bij zichzelf of ze zitten in de verkeerde omgeving of op de verkeerde plek. Hun ambities kloppen vaak niet met de werkelijkheid of ze hebben te weinig zicht op zichzelf.
- 10% van de werknemers heeft een lage ambitie en een lage prestatie. Eigenlijk is er dan sprake van disfunctioneren. Ze belemmeren de ontwikkelingen binnen jouw team of organisatie.
Wil je meer publicaties over teamontwikkeling lezen?
Wat wil je eigenlijk?
Wil je meer weten over wat je zou willen? Lees dan ons artikel over dit onderwerp.
Bekijk de webshop!
Bekijk onze webshop met e-books, webinars en persoonlijkheidstesten.
