Hoogmoedswaanzin of grootheidswaanzin
Hoogmoedswaanzin is een nog verder doorgeslagen variant van hoogmoed en hautain gedrag. Het is een ziekelijke vorm van eigenwaan, zelfingenomenheid en grootheidswaanzin. In feite is het een dwangvoorstelling over jezelf en een schromelijke zelfoverschatting.
Betekenis
Wie last heeft van hoogmoedswaanzin heeft een ongezonde vorm van zelfliefde ontwikkeld, of compenseert een gebrek aan liefde. Het is wat anders dan aanwezig of profilerend zijn. Hoogmoedswaanzin:
- Is een schromelijke vorm van zelfoverschatting.
- Is een ongezonde kijk op eigen kunnen en een overtrokken beeld over eigen inzichten.
- Is gericht op eigen eer, eigen verheerlijking, protserigheid of sier.
- Is verwaand gedrag door een minachtend neerkijken op anderen.
- Is zich laatdunkend uitlaten over andere mensen of arrogant zijn in de opstelling naar anderen.
- Is een aanmatigend oordeel hebben over de mogelijkheden van andere mensen.
- Is een opgeblazen of zelfgenoegzame houding.
Doe de test!
Bij De Steven kun je een uitgebreide analyse doen om inzicht te krijgen in jouw kwaliteiten, eigenschappen, persoonskenmerken en valkuilen.
Zo krijg je inzicht in jouw ontwikkeldoelen.
Training en coaching
Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen kunt vermijden? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Negatieve trots
Trots is een mooi gevoel. Je kunt trots zijn op de nieuwe woning die je hebt gekocht of op de prestaties die je hebt geleverd. Je kunt trots zijn op je kinderen of op je partner. Zelf heb ik het liever over dankbaarheid maar in feite is dit een positieve duiding van trots.
Volgens paus Gregorius de Grote is trots de grootste van de zeven hoofdzonden. Ik verbind trots in dat geval aan hoogmoed en grootheidswaanzin. Het is jezelf verheffen boven een ander of je superieur voelen. Ik praat dan over je verheven voelen boven je medemens. De hoofdzonde waar Gregorius de Grote op doelt, duidt ook nog op je verheven voelen boven God.
Overdreven vorm van zelfliefde
Hoogmoed is een overdreven vorm van zelfliefde, zo las ik ergens. Ik weet het eerlijk gezegd niet zo. Ik noem hoogmoed en grootheidswaanzin een gebrek aan zelfliefde. Maar dat is een verschil in overtuiging. Vaak wordt gezegd dat liefde blind maakt, terwijl ik meen dat liefde scherp ziet.
Zelfliefde is in deze tijd gemeengoed geworden. Martha Claeys zegt in Filosofie Magazine: ‘Zelfliefde lijkt een marktproduct te worden. De mentaliteit van liken, sharen en subscriben voedt een narcistische houding’.
Ik denk dat liefde scherp ziet. Wie zichzelf kent en zichzelf ziet, kent eigen behoeften en verlangens, weet deze ook te begrenzen en begrijpt dat hij/zij samenleeft met anderen. Wie realiteitszin heeft, ziet ook eigen tekorten of tekortkomingen en durft ook kwetsbaar te zijn.
En dat maakt het verschil tussen inzien dat waardering, liefde en aandacht een behoefte is, en beseffen dat je verblind kunt raken door overmatige aandacht of een zucht naar zelfverheerlijking. Dat maakt het verschil tussen bezit en bezetenheid, tussen geliefd worden of bewierookt willen zijn.
Hoogmoedswaanzin is gevaarlijk
Hoogmoedswaanzin komt op in de broeikas van het narcisme en is gevaarlijk wanneer er macht om de hoek komt kijken. Zoals trots als hoofdzonde werd geduid, zo duid ik bescheidenheid als een deugd. In deze tijd noem ik het positie-sensitiviteit.
Training kwaliteiten en valkuilen
Wil je een training volgen om te leren hoe jij je valkuilen vermijd? Dat kan! Bekijk de mogelijkheden:
- individuele training: spelen vanuit jouw kwaliteiten
- teamtraining kernkwaliteiten
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching.
