In het hier en nu leven
Leven in het hier en nu: wat is dat en wat betekent dat? De term wordt veel gebruikt maar wordt ook vaak niet begrepen of afgedaan als vaag. In dit artikel ga ik in op leven in het hier en nu, wat dit betekent en wat je er mee kunt.
Definitie en betekenis
Wat betekent het eigenlijk om in het hier en nu te leven? Ik definieer een aantal kenmerken. Wie in het hier-en-nu leeft:
- Concentreert zich op het heden en niet op gisteren en morgen
- Is bezig met het nu en op dit moment en niet met de toekomst of het verleden
- Is bezig met hier: op deze plek (en niet op een andere plek)
- Is met hoofd, hart en handen geheel aanwezig
Waar komt het vandaan?
Jarenlang zijn we opgevoed in plannen maken, aan de toekomst denken, vooruitdenken. Er is ons geleerd om ontwikkelplannen te maken met vragen als: waar wil je staan over drie of vijf jaar? Blijkbaar zijn we doorgeschoten in plannen maken, begroten, prognosticeren, SMART-doelen formuleren omdat het louter een rationele bezigheid was. Gevolg was dat mensen gingen piekeren over de toekomst of zich zorgen maakten over later. Een ander gevolg was dat mensen in hun hoofd gingen leven. Hierdoor is een beweging ontstaan die zich richt op mindfulness namelijk leven met aandacht in het hier en nu.
Training en coaching
Bekijk onze trainingen gericht op:
- autonomie
- persoonlijk leiderschap
- persoonlijke ontwikkeling
Leerdoelen autonomie
Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?
Bekijk ze hier!
-
De toekomst: waar is het?
Het klopt zeker dat de toekomst over 1 seconde al begint. De toekomst is het moment wat aanstonds aanbreekt, zodra het heden voorbij is. In feite is ’t een gigantisch containerbegrip. De toekomst is ook over 10 jaar of over 20 jaar. Dus wie zich zorgen maakt over de toekomst moet zich afvragen over welke toekomst het precies gaat.
-
Zorgen voor morgen
Veel mensen maken zich zorgen voor morgen. Iemand schreef: ‘Vandaag maak ik me zorgen over morgen en morgen over overmorgen, terwijl mijn zorgen van overmorgen, gaan over volgende week. Achteraf zeg ik vaak: het viel me gisteren nogal mee’.
Je zorgen over morgen maken betekent doorgaans: bezig zijn met wat er morgen kan gebeuren of wat er morgen kan misgaan. Maar weet je? Morgen ligt niet binnen jouw bereik.
-
In het verleden leven
De andere kant is er ook: mensen die in het verleden leven of in het verleden blijven hangen. Het verleden definiëren wij als het voorbijgegane heden. Soms blijven mensen maar doorgaan in wat zich heeft afgespeeld vroeger. Maar het échte leven is niet vroeger maar voltrekt zich nu. Op dit moment! Wat er vroeger was of is, is voorbij. Bovendien komen veel gevoelens voort uit vroeger: schuldgevoelens over onze tekorten, tekortkomingen, nostalgisch gevoel. Gevoelens van spijt, berouw, weemoed, verlangen naar wat voorbij is. Maar feitelijk brengt het ons niet zoveel.
Nu! Hier! Op dit moment!
Met name jouw gevoelsleven voltrekt zich nu. Bewust leven in de zin van: gevoelsmatig weten kan alleen nu! Je kunt je vandaag niet gevoelsmatig bewust zijn van gisteren en overmorgen en je kunt jouw gevoelens van dit moment alleen maar beleven. In het hier en nu staat jouw ervaring centraal.
- We kunnen het weer wel voorspellen maar je kunt het weer pas ervaren op dit moment. Je kunt het weer niet een dag van tevoren al ervaren.
- Emotionele pijn ervaar je op dit moment en niet met terugwerkende kracht
- Een rouwproces kun je niet ondergaan door proactief te zijn
- Je kunt je verzadigd voelen doordat je een voortreffelijke maaltijd hebt genuttigd: volgende week heb je daar niets meer aan
- Ook blij zijn of gelukkig is een ervaring van dit moment
Kortom: jouw gevoel, jouw beleving, jouw emotionele ervaringen kun je niet verankeren. De kunst is om ze steeds opnieuw te beleven en te doen herleven. Het verleden en de toekomst zijn alleen maar relevant voor zover ze invloed hebben op wat je nu, op dit moment, voelt en ervaart.
Kun je dan geen plannen meer maken?
Dat is een prachtige vraag. Kan iemand die in het hier-en-nu leeft geen plannen meer maken voor de toekomst? Natuurlijk kan dat!
Plannen maken voor de toekomst doe je met je kennis, ervaring en gevoelens van het heden. Je kunt inschatten hoe je je zult voelen in de toekomst, maar je zult het nooit weten. Het enige wat we kunnen ervaren is het heden. Als ik terugdenk aan verdriet uit het verleden, kan ik alleen maar het verdriet voelen wat ik nu ervaar als ik eraan terugdenk. Zelfs mijn herinneringen doen zich voor in het heden.
Als we denken aan het verleden of aan de toekomst, dan lijken we ons wel te verplaatsen naar een andere plaats en tijd, alsof we dan en daar leven. Maar dat is onmogelijk. Gedachten aan verleden en toekomst heb je nu, in het heden. De gevoelens die verleden en toekomst bij je oproepen, heb je nu, in het heden. Het leven is nu, hier. En het heden is het enige leven dat we hebben.
Waar het om gaat is: ga je je heden opvullen met herinneringen of projecties en vergeet je je ervaring van het NU? Of sta je welbewust in het heden en baseer je je keuzes op de zaken die je NU weet en ervaart?
Misschien moeten we leren om op een andere manier plannen te maken. Of wellicht moeten we afleren om plannen te maken in de zin van: als ik dit en dit ga doen de komende jaren dan voel ik mij daarna gelukkig. Want dat daarna komt niet. Je voelt je nu gelukkig of je voelt je nu niet gelukkig. Hoe jij je morgen gaat voelen dat weet je morgen pas.
Stress voorkomen
Mindfulness is gericht op het voorkomen van stress. Stress gaat vaak over wat er niet is, wat we wel bedacht hebben om te moeten bereiken maar wat niet lukt of wat we bedacht hebben om te moeten doen maar wat we niet klaar krijgen. Stress is een conflict met dit moment en bezig zijn met morgen.
