De verliescirkel bij rouw
De verliescirkel is een hulpmiddel om de verschillende stadia van rouw aan te geven. Voor jou als rouwende is vooral belangrijk om te zien waar, in welke fase, je in het rouwproces vastloopt. De mate van hechting in jouw jeugd is heel bepalend voor de rest van jouw leven. Durf je contacten met anderen aan te gaan? Blijven die contacten of zijn ze juist heel vluchtig en oppervlakkig? Durf je gevoelens te delen met anderen of houd je juist alles voor jezelf? De mate van hechting komt terug in het rouwproces. Uiteindelijk krijgt iedereen met verlies te maken. Dat varieert van een overlijden, tot het verliezen van een vriendschap. Van het verliezen van een baan tot het verliezen van gezondheid. In dit artikel leggen we uit wat de verliescirkel is bij rouw maar ook wat de cirkel is bij verstoorde rouw.
Wat zit er in de cirkel?
Dit hele proces wordt weergegeven in een verliescirkel bestaande uit de volgende elementen:
-
Welkom/contact maken
Als je jouw intrede maakt in deze wereld word je welkom geheten door mama en in de meeste gevallen ook door papa. Dat is jouw eerste contact op deze aardbol.
-
Hechten/intimiteit
Als je met de jaren opgroeit dan wordt jouw wereld langzaamaan groter. Er komen broertjes en zusjes in beeld, opa en oma, ooms en tantes, vriendjes en vriendinnetjes. In een nog later stadium klasgenootjes, dispuutgenoten, sportvrienden, collega’s. Al deze verbindingen zullen niet altijd soepel lopen. Je krijgt te maken met afscheid door bijvoorbeeld verhuizing of ruzie. Hoe ga je hiermee om? Kun je dit aan, klamp je je vast en heb je moeite met loslaten?
U krijgt waarschijnlijk ook te maken met liefdesrelaties en dan komt er ook intimiteit bij. Durf je jezelf te zijn in de relatie, kun je geven en nemen?
-
Afscheid nemen/loslaten
Verlies gaat over het kwijtraken van alles waar je in jouw leven waarde aan hecht. Dat kan een partner zijn, maar ook een huisdier, een baan, jouw gezondheid, jouw land, jouw huis, een echtscheiding etc.
Wat je ook verliest, je belandt hiermee in een rouwproces. Hoe lang zo’n proces duurt kan niemand zeggen. Dat is voor iedereen verschillend.
-
Rouwen/voelen
Als je in deze fase bent gekomen voel je de rauwe pijn van jouw verlies. Zeker als je het verlies niet hebt zien aankomen, ben je totaal onvoorbereid op wat rouw teweeg kan brengen.
-
Betekenis geven
Uiteindelijk probeer je jouw verlies een plekje te geven, zodat je jouw leven weer kunt oppakken. Leren leven met dit verlies. We nemen het verlies mee in ons hart. Je bent het zeker niet vergeten, maar het belet je niet meer om verder te gaan, en opnieuw open te staan en contact te maken met anderen. (want daarmee begin je de cirkel opnieuw).
Hiermee is de cirkel rond. Deze cirkel is van toepassing voor iemand die goed gehecht is. Iemand die heeft geleerd in het leven op een goede manier met zijn emoties om te gaan. Iemand die empathisch is en die in staat is hulp te vragen en te geven. Een gehecht persoon is in contact met zijn gevoel en durft dat gevoel te uiten.
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
De cirkel van verstoorde rouw
De cirkel van verstoorde rouw laat zien wat er gebeurt als een rouwproces niet op de juiste manier verloopt. Ergens in de cirkel ontstaat een hapering, waardoor je in het rouwproces blijft “hangen”. Is dit het geval, dan heb je hulp nodig om alsnog het rouwproces op een goede manier te voltooien.
De cirkel van verstoorde rouw is geplaatst in de verliescirkel zodat je op een duidelijke manier kunt zien, waar het rouwproces vastloopt.
-
Isoleren
Meteen na het verlies is er een behoefte om alleen te zijn, alleen te ervaren en alleen te verwerken. Andere mensen worden niet of nauwelijks toegelaten. Er wordt geen hulp gevraagd en er is geen behoefte aan steun en troost van anderen. Ook in relaties waar rouwenden elkaar zo hard nodig hebben kan het gebeuren dat men uit elkaar groeit door de verlieservaring.
-
Onthechten
Het goed hechten van mensen begint al in de jeugdjaren. Hoe beter we kunnen hechten in relaties, hoe beter kan worden omgegaan met een verlies. Op het moment dat er een verlies ontstaat bij mensen die niet goed gehecht zijn, zien we vaak dat de afstand tot anderen steeds groter wordt. Het isolement wordt steeds groter. Er ontbreekt steeds meer structuur en mensen dreigen steeds verder af te glijden. In deze situaties kunnen bijvoorbeeld eenzaamheid, depressies of alcohol/drugs een rol gaan spelen.
-
Intimiteit vermijden
Een goed voorbeeld hiervan is etalagegedrag (vermijden en wegkruipen voor het rouwproces). Het uiten van gevoelens en emoties wordt als zwak gezien. Dus wordt er naar buiten toe steeds de indruk gewekt dat alles prima gaat. Het tegenovergestelde is juist vaak het geval. Uiterlijkheden worden hierbij vaak als heel belangrijk ervaren. Maar ook de partner, vriend(in) wordt op een afstand gehouden. De echte gevoelens worden niet of slechts mondjesmaat gedeeld. Het achterste van de tong nooit.
-
Vastklampen
Het vasthouden aan een herinnering en het niet onder ogen zien van de realiteit staat een rouwverwerkingsproces in de weg. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan een slaapkamer van een overledene die na jaren nog steeds in dezelfde staat wordt gehouden. Of iemand die ziek is die zijn of haar levenswijze niet kan aanpassen aan de nieuwe situatie. Daardoor wordt er steeds over een grens gegaan zodat de kwaliteit van leven steeds minder wordt. Door zich vast te klampen aan het verleden staat een toekomst in de weg.
-
Op slot gaan
Vaak betreft het hier mensen die een verlies als zeer ingrijpend hebben ervaren. Die pijn die ze hierdoor ervaren willen ze nooit meer ervaren. Zij sluiten zich af en storten zich bijvoorbeeld helemaal in hun werk. Alles om maar niet de pijn te hoeven voelen. Dit kan jaren goedgaan, maar er komt een moment dat ook zij iets met het verlies moeten. Uiteindelijk laat rouw zich niet negeren.
-
Zinloosheid ervaren
Het verlies kan zo pijnlijk zijn dat het niet lukt dit verlies een betekenis te geven. Het leven lijkt alleen nog maar oneindig en zinloos. Niet de moeite waard. Een depressie of zelfs zelfmoordgedachten kunnen hier een rol spelen. Onnodig te zeggen dat hier onmiddellijk hulp moet worden gezocht.
En zo is de cirkel van verstoorde rouw rond. Bij de cirkel van verstoorde rouw is bijna altijd hulp noodzakelijk. Het lukt je niet om zelf het verlies te verwerken. Als een verlies jouw dagelijks functioneren in de weg blijft staan, heb je misschien net even een zetje in de goede richting nodig.
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Leerdoelen
Bekijk de leerdoelen voor de training omgaan met veranderingen.
