Rouwen: is dat nog van deze tijd?
Is er nog tijd en ruimte om te rouwen in onze huidige maatschappij? Het is moeilijk om hier een antwoord op te geven. Er wordt tegenwoordig wel veel meer aandacht gegeven aan het persoonlijke aspect bij een uitvaart. Er wordt veel meer ingespeeld op de persoonlijke wensen van de overledene en nabestaanden. Een borrel na afloop is gemeengoed geworden. Foto’s, video’s en zelfgekozen muziek of gedichten zijn inmiddels opgenomen in het afscheidsritueel. Kortom, een uitvaart is heel persoonlijk geworden. Maar voor het rouwproces zelf is er wat mij betreft te weinig aandacht.
Rouwproces: hoe verloopt dat?
Als de uitvaart achter de rug is, dan begint voor de nabestaanden het rouwproces. Dit rouwproces verloopt voor iedereen anders en voor dit proces is geen tijdpad aan te geven. Hoe lang “mag” je rouwen? Wat is “normaal”? Helaas gebeurt het maar al te vaak, dat de naaste omgeving het rouwen erg lang vindt duren en dat het nu maar eens klaar moet zijn.
Rouwen is heel belangrijk. Je geeft uiting aan jouw gevoelens van het gemis van een dierbare. In vroegere tijden zag je onmiddellijk als iemand in de rouw was. Er werd een rouwband en zwarte kleding gedragen. Daardoor wist iedereen dat er een dierbare was gestorven en werd er rekening met gevoelens gehouden.
Wat zo diep in je hart zit, kun je door de dood niet verliezen. (Hein Pragt)
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Uiterlijke tekenen van rouw
Tegenwoordig zijn er geen uiterlijke tekenen van rouw meer. Er wordt al snel verwacht dat er weer wordt overgegaan tot de orde van de dag. Want ja: het leven gaat door. Toch?
Dit cliché is zeker waar, maar voor de directbetrokkenen wel heel erg anders. Tijdens het rouwproces komt een groot scala aan gevoelens langs. Dit verloopt in fases variërend van ongeloof en soms ontkenning, naar woede en in sommige gevallen zelfs helemaal de weg kwijt zijn. In sommige gevallen veranderen de nabestaanden na een overlijden heel erg. Juist omdat ze zich geen raad weten met deze gevoelens.
Na een overlijden kan het soms enorm moeilijk zijn om weer de weg terug te vinden. Zeker als het een overlijden betreft van iemand die zeer dicht bij je stond. Hoe vind je dan de motivatie om weer door te gaan? Hoe krijg je weer energie om van de bank af te komen? Natuurlijk is dit voor iedereen verschillend. Soms zijn het de kinderen waarvoor je door wilt of jouw ouders of… vul dit zelf maar in. Maar wat in ieder geval noodzakelijk is: tijd.
Wie heeft een luisterend oor?
Ook heel belangrijk is dat je tijdens het rouwproces iemand vindt die je steunt. Die een luisterend oor voor je heeft. Ook al heb je het verhaal al 258 keer verteld. Die niet zegt: kom op, het is nu al zo lang geleden. Nu is het toch wel een keer klaar? Heb je die niet in jouw directe omgeving of wil je juist iemand die wat verder van je af staat? Zoek hulp voor de verwerking van het immense verdriet.
Geef ruimte aan rouw. Neem de tijd die je nodig heeft en praat! Voor een goede verwerking is een goede rouw noodzakelijk. Pas daarna kun je aan jouw verliesverwerking beginnen. En heb je het verlies dan uiteindelijk geaccepteerd? Nee, in mijn visie niet. De overledene blijft altijd een plaatsje innemen in jouw leven en vooral in jouw hart. Je leert leven met het gemis. Mijn vader is op de jonge leeftijd van 55 jaar overleden. Dat is al ruim 26 jaar geleden. Toch denk ik elke dag aan hem en mis ik hem nog steeds. Niet meer allesoverheersend, want de scherpe kantjes zijn eraf gesleten. Maar wat ik nog steeds heel erg fijn vind, is het delen van mijn herinneringen aan hem met mijn moeder en broer. Zo leeft hij voort in ons hele gezin.
Rouw- en verlies
Bekijk de mogelijkheden voor rouw- en verliesverwerking.
Leerdoelen
Bekijk de leerdoelen voor de training omgaan met veranderingen.
