home / persoonlijke ontwikkeling / persoonlijke effectiviteit / kwaliteiten / eigenschappen / onverenigbaarheid karakters

Onverenigbare karakters: wat betekent dat?

Onverenigbaarheid van karakters is zo’n term waarvan ik me vaak heb afgevraagd wat het nu precies betekent. Natuurlijk weet ik wel wat onverenigbaar is. Ik duid het als tegengesteld, tegenstrijdig of strijdig. Maar kun je dan tegenstrijdige karakters hebben? En als dat zo is, zijn die dan onverenigbaar?

Tegenstrijdig?

Zijn deze karakters tegenstrijdig? Je kunt ze verdelen in: rationeel ingesteld (aarde en lucht) of intuïtief ingesteld (water en vuur). Je kunt ze ook verdelen in: extravert (lucht en vuur) of introvert (aarde en water). In die zin zijn ze tegenstrijdig. Maar voor mij zijn ze daarmee nog niet onverenigbaar. Sterker nog: ik zou het eerder tegengesteld noemen dan tegenstrijdig. Tegenstrijdigheden verdragen elkaar niet. Maar tegenstellingen vullen elkaar aan, denk aan dag en nacht, zwaar en licht, serieus en lichtvoetig. Aanvullen is geen strijd voeren, integendeel. Het is samen het schilderij of het landschap vormen.

Tegenpool en tegenspraak

Juist bij een optimale samenwerking heb je een tegenpool nodig. Om je valkuilen te vermijden heb je soms tegenspraak nodig. Dat zie je al vaak in een relatie. Een uitgesproken extravert persoon krijgt soms een relatie met een ingetogen introvert persoon. Waarom? De natuur gaat zijn gang en blijkbaar heb je een tegenwicht nodig in je leven. De één zegt: ‘pak eens een keer door’ en de ander zegt ‘doe het nu maar even rustig aan’. De één zegt daarmee: wees eens besluitvaardig terwijl de ander je bewaart voor impulsiviteit.

Niet meer samen door één deur kunnen

Toch kan het voorkomen dat je niet meer samen door één deur kunt. Uit jurisprudentie blijkt dat de term onverenigbaarheid van karakters in juridische zin wordt gebruikt als duiding van een onherstelbaar verstoorde arbeidsverhouding.
Wat mij betreft klopt die term niet. Anders gezegd: zijn er onverenigbare karakters? Volgens mij niet. In dit soort situaties is er wat anders aan de hand. Er is gebrek aan vertrouwen oftewel de onderlinge vertrouwensband is geschaad.
Ik denk dat er in die term 'onverenigbaarheid van karakters' wel wat juridische gemakzucht zit. Er wordt verwezen naar het karakter aangezien daar geen verandering van verwacht mag worden. Het betekent dat er geen wil meer is om de verhoudingen te herstellen. Kortom, de term duidt op een patstelling waar geen beweging meer in zit.

Tegenwicht heb je nodig

In de beste teams zie je dat tegenwicht nodig is. De één is meer een mensen-mens en de ander is meer zaakgericht. De ene persoon is doortastend, slagvaardig en besluitvaardig terwijl de ander bedachtzaam is, doordacht en weloverwogen.
De ene persoon is van de grote lijn en richt zich op de lange termijn, terwijl de ander van de korte termijn is en meer oog heeft voor details.
De ene persoon is nauwkeurig en precies en richt zich op beheersbaarheid en controle, terwijl de ander meer van de improvisatie en flexibiliteit is.
Zo kan ik een hele poos doorgaan. In elke relatie heb je feedback nodig. Dat geldt thuis in je privérelatie en op het werk in de arbeidsrelatie. Wat is dan feedback? Dat je voeding (feed) geeft aan ontwikkeling. Het juiste tegenwicht bewaart je voor eenzijdigheid en doorslaan naar je valkuilen.