Behoeften uitruilen: wat is dat eigenlijk?
Behoeftenuitruil: ik heb het wel eens ruilverkaveling genoemd. Dat was maar gekheid. Ik maak graag onderscheid tussen een gezonde behoeftenuitruil en een ongezonde behoeftenuitruil. Het kenmerk van gezonde behoeftenuitruil is dat er wederkerigheid en respect is en waarbij wederzijds oog is voor elkaars behoeften.
Primair verantwoordelijk voor eigen behoeften
In een gezonde relatie neem je primair verantwoordelijkheid voor eigen behoeften. Je haalt waardering primair uit zelfwaardering en respect haal je primair uit zelfrespect. Als jij dat doet, en je partner doet dat ook, dan heb je een gezonde relatie. Maar het laat onverlet dat je ook oog hebt voor de behoeften van de ander en dat je hierover samen kunt spreken. Het laat onverlet dat de ander ook oog heeft voor jouw behoeften en dat je daarover samen kunt spreken. En je hebt gezamenlijke behoeften. Of je ziet de match tussen beider behoeften.
Kortom: primair neem je zelf verantwoordelijkheid voor je eigen behoeften maar secundair heb je oog voor de behoeften van de ander.
Ongezonde behoeftenuitruil in een ouder-kind relatie
Ongezonde behoeftenuitruil is er ook. Ik denk aan Marianne. Ze heeft twee kinderen en vertelde vol trots hoe zij betekenis, zingeving en waardering haalt uit het moeder zijn. Toen ze dat vertelde waren de kinderen 5 en 9 jaar. Misschien denk je: ‘is daar wat mis mee?’. Wat mij betreft niet! Maar weet je wanneer er wat mis mee is? Wanneer je zelf weinig zin aan het leven kunt geven en wanneer de kinderen dit voor jou moeten invullen. En wanneer je je compensatie zoekt bij je kinderen door gebrek aan zelfwaardering. Wat mij betreft is er wat mis mee als je gebrek aan zelfrespect compenseert door dat te zoeken bij je kinderen.
De kinderen van Marianne werden groter en gingen puberen. Op school waren de prestaties niet best. Ze gingen een weg bewandelen waar mama niet trots op was. Sterker nog; ze schaamde zich ervoor. En ze ging haar schaamte, haar gevoel van falen in de opvoeding projecteren op de kinderen. De kinderen spiegelden door hun gedrag mama’s gebrek aan eigenwaarde en zelfrespect. En dat verstoorde de relatie. Voel je de pijn wanneer je dit leest?
Ongezonde behoeftenuitruil in een partnerrelatie
Zo kun je ook een ongezonde behoeftenuitruil in een partnerrelatie krijgen. Sylvia is op haar 16e al het huis uit gegaan. Ze had thuis weinig aansluiting, voelde zich vaak alleen en vond René met wie ze op haar 18e al een relatie kreeg. Ze zocht compensatie bij René voor haar gebrek aan waarde en door haar gebrek aan zelfwaardering. En bij René was het niet veel anders. Hij zocht bij Sylvia wat hij in zijn kinderjaren zo vaak had gemist. En ze zetten samen een ruilhandel op in de trant van: ‘jij vindt mij aardig’ en ‘ik vind jou aardig’. En als ik jou aardig vindt, dan vind jij mij weer aardig. Het duurde twee jaar: toen was er geen aardigheid meer aan. Waarom niet? De basis is niet gezond.
Je hebt een fundament nodig wanneer je een relatie begint. Je hebt een bepaalde stevigheid nodig in een relatie. En ook hier geldt: je kunt geen huis bouwen op het fundament van de buurman. Je hebt zelf een fundament nodig. En daarmee voorkom je onbalans in geven en ontvangen. Daarmee voorkom je dat je jezelf weggeeft in een relatie.
Wat is jouw fundament?
Weet je wat jouw fundament is? Jouw fundament gaat over de basis. Waar je vertrouwen vindt en waar je je vertrouwd voelt. Voel jij je vertrouwd met jouw idealen, dromen, kernwaarden? Zijn jouw talenten, waarden, kernwaarden, kernkwaliteiten voor jou de bouwstenen voor een fundament? Of zoek je dat in jouw omgeving en bij andere mensen?
Training en coaching
Bekijk onze trainingen gericht op autonomie of bestel het e-book: persoonlijke ontwikkeling dat doe jezelf!
Bestel de online training: autonomie en persoonlijk leiderschap!
In onze webshop kun je de training autonomie en persoonlijk leiderschap aanschaffen!
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
