Natuurlijk leiderschap? Wat is dat?
Natuurlijk leiderschap: wat is dat precies? Een vraag die ik vaker voorgeschoteld krijg en waar ik in dit artikel op inga. Maar graag scherp ik het aan: de vraag veronderstelt namelijk dat er ook onnatuurlijk leiderschap is.
Verwarring alom
We kunnen rustig constateren dat er verwarring alom is. De ene hype gaat en de ander komt. Weer een nieuw woord. We hebben ’t over natuurlijk leiderschap, dienend leiderschap, modern leiderschap, inspirerend leiderschap. En pas zei een manager van een grote organisatie: ‘we hebben al 6 dagen heidesessie gehad en ik weet nog niet wat ik ermee moet’.
Zat van de bazen: dat zijn we!
Duidelijk is dat we in Nederland BV zat zijn van de bazen. Medewerkers laten zich op basis van hiërarchie niet meer vertellen wat er moet. En gelijk krijg je niet omdat je manager bent of directeur. Autoritair leiderschap is taboe. Waar we ook zat van zijn dat is spreadsheet management. Ik noem dat: leidinggeven vanuit Excel, vanuit de KPI’s, kengetallen en grafieken. Kortom: we zoeken leiders die meer vanuit het hart opereren.
Doe de leiderschapstest!
Wil je weten waar jouw individuele leiderschapskwaliteiten liggen? Wil je ontdekken wat jouw natuurlijke leiderschapsstijl is? Doe dan de gratis online test!
Training en coaching gericht op leiderschap
Wij verzorgen training & coaching voor leidinggevenden, managers en ondernemers. Zowel voor het middenkader als het hoger kader, voor de startende leidinggevende als de ervaren manager.
Criteria
Wat zijn de criteria voor een natuurlijk leider? Ik noem er een aantal:
- Een natuurlijk leider geeft geen leiding op basis van macht en hiërarchie maar op basis van autoriteit en authenticiteit
- Is verbindend: dat wil zeggen dat hij/zij de verbinding zoekt en samen met anderen wat probeert te bereiken
- Staat niet als leider zodanig in het middelpunt dat de teamleden onzichtbaar zijn geworden maar kan zich dienstbaar opstellen (dat is wat anders dan ondergeschikt)
- Weet vooral ook zichzelf te leiden: persoonlijk leiderschap is de basis
- Neemt verantwoordelijkheid en kan verantwoordelijkheid bij de ander laten liggen
- Wekt vertrouwen bij de teamleden
- Krijgt als vanzelf respect van anderen
- Krijgt als vanzelf gezag toegekend door anderen
- Kent de organisatiebehoeften maar begrijpt en kent ook de medewerker behoeften en weet deze voortdurend op elkaar af te stemmen
Is er ook onnatuurlijk leiderschap?
Ik ga weer naar de eerste vraag terug. Bestaat er ook onnatuurlijk leiderschap? En mijn antwoord? Jazeker! Dat is te leren op de managementtraining (met simulaties, acteurs, rollenspel en vaardigheden training) en op de toneelacademie. Onnatuurlijk leiderschap omvat het volgende en daar zit meteen de pijn:
- Je kunt leren om interesse te tonen in de medewerker (zonder interesse te hebben)
- Je kunt jezelf allerlei competenties eigen maken maar dat is geen natuurlijk gedrag
- Je kunt leren om medewerkers te waarderen, te complimenteren (en daarna het lijstje afvinken zodat je aan de gedragscriteria voldaan hebt)
En zo zijn er de laatste jaren heel wat opgeleid. Alles maken we SMART: specifiek, meetbaar en realistisch. Dat is onnatuurlijk leiderschap.
Leiderschap komt uit het hart
De roep alom is om leiders die vanuit hun hart opereren. We hebben ’t over bezieling, passie, vertrouwen, bevlogenheid, verbinding, openheid en intuïtie. We zoeken dus een tegenpool op de ratio. Want al deze elementen komen niet zozeer uit ons verstand voort maar uit ons gevoel, hart en emotie.
Conclusie
- onnatuurlijk leiderschap heeft niets met leiderschap te maken
- als leiderschap niet natuurlijk is, is er geen sprake van leiderschap
Waar zit de pijn?
De pijn zit voor een deel in dat we aangenomen hebben dat het meeste met vaardigheden te maken heeft. Vaardigheden zijn te trainen, echter leiderschap moet je ontwikkelen.
Het tweede waar de pijn zit: we zijn verwijderd van onze kernkwaliteiten en hebben competentiemanagement ingevoerd. Mijns inziens het verschil tussen aangeleerd gedrag en natuurlijke kwaliteiten. Kernkwaliteiten zijn die kwaliteiten die van nature bij ons passen. Daar hoef je ook geen moeite voor te doen. Het gaat vanzelf. Iemand die van nature besluitvaardig en doortastend is, hoeft niet gepusht te worden om dit gedrag te laten zien. Iemand die niet besluitvaardig is van nature, kun je 100 dagen trainen en hij/zij kan ook progressie maken op dit onderdeel. Echter: hoe je ’t wendt of keert: van nature is hij/zij niet besluitvaardig.
Alles wat van nature is, is natuurlijk
Alles wat van nature in ons zit, wat vanzelf gaat, is natuurlijk gedrag. En de rest niet.
Is leiderschap te ontwikkelen?
Ik hou het bij de conclusie: als leiderschap niet natuurlijk is, is er geen sprake van leiderschap. Dan doen we een kunstje, voeren we een act op en zijn we wel genoodzaakt om terug te grijpen op tal van sturingsmechanismen want we hebben ook niets anders in huis.
Leiderschap is te ontwikkelen bij mensen die het in zich hebben. Mensen die niet muzikaal zijn, kun je naar het conservatorium sturen en het probleem is dat ze ook nog de vaardigheid aanleren om noten te lezen. Maar ’t wordt geen muziek. Bij muzikaal talent gaat het niet om de noten. Dat is bijzaak. Iemand die muzikaal is, speelt ook wat er niet staat, maar het klopt wel wat hij speelt. En dat maakt het verschil.
Leiderschapsontwikkeling
Bekijk al onze trainingen gericht op leiderschapsontwikkeling. Bekijk ook de Leerdoelen leiderschap.
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). De Steven is specialist in persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, HSP, HB. Bekijk ook onze webshop met e-books, webinars, online trainingen en testen (webshop.desteven.nl).
