Loading ...

Direct informatie? 0528 23 60 30

Of mail naar planning@desteven.nl

Overdracht en persoonlijke ontwikkeling

Overdracht in psychologische zin betekent dat je ervaringen uit het verleden overdraagt naar de huidige situatie. Oude gevoelens roep je onbewust op in nieuwe situaties. Gevolg is dat je zo reageert, zoals je dat vroeger ook deed. In dit artikel ga ik in op het onderwerp overdracht en persoonlijke ontwikkeling.

Wat is overdracht?

Als ik het kort door de bocht moet formuleren is overdracht het overdragen van oude beelden, ervaringen en gevoelens op de huidige situatie. Ik maak verschil in positieve overdracht en negatieve overdracht.

Bij positieve overdracht neem je het beeld bijvoorbeeld mee van de ideale vader en moeder die altijd aandacht, tijd en waardering voor je hadden. Dat roept positieve gevoelens op.

Bij negatieve overdracht projecteer je negatieve gebeurtenissen op het scherm van het hier en nu. Dat speelt een rol bij hoe je je voelt of hoe je communiceert op dat moment.

Overdracht

Training en coaching

Bekijk onze trainingen gericht op:

Training autonomie

Leerdoelen autonomie

Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?

Bekijk ze hier!

Leerdoelen autonomie

Waarom zo belangrijk?

Het herkennen van overdracht bij jezelf is superbelangrijk. Je gaat jezelf als het ware begrijpen en je kunt het pad in gaan om jezelf te bevrijden van overdracht. Overdracht kan namelijk ook voelen als een belasting. Ik wou zeggen dat de naam overdrachtsbelasting daar vandaan komt maar dat is maar gekheid.

Ik noem een voorbeeld.
De leidinggevende van Rianne is bijzonder direct, soms té direct en hij kan nog weleens autoritair zijn. Verder is ’t een beste kerel maar je weet wel wat ik bedoel. Soms…. En dat gebeurde onlangs ook weer. Rianne had iets over het hoofd gezien en dat stond meneer niet aan. En op autoritaire toon gaf hij haar een vervelende terechtwijzing. Gevolg: Rianne klapte dicht, stond met de mond vol tanden, had geen weerwoord en voelde zich letterlijk met de grond gelijk gemaakt. Ze wou graag leren hoe je dichtklappen tijdens een gesprek kunt voorkomen. En toen kwam dat beeld naar voren van vroeger. Haar vader was ook een dominante man. En als kind werd ze soms ook op die manier gecorrigeerd.
En inmiddels is ze 35 jaar. Als ze echter op dat dominante toontje wordt toegesproken dan roept dat oude gevoelens op en gaat ze zich gedragen net als vroeger. Het gevoel van een schoothondje dat bij onveiligheid onder de tafel kruipt. Rianne maakt zich weer zo klein als het kind dat ze ooit was, wat haar een rotgevoel geeft, heel veel energie kost en waardoor haar kwaliteiten onzichtbaar worden. De leidinggevende ziet alleen een bibberende Rianne en kan daar waarschijnlijk niet zoveel mee. Hij ziet haar kwaliteiten niet en kan die dus ook niet optimaal inzetten. En wellicht voelt hij zich nu gelabeld als bullebak, en als hij echt een bullebak was dan zou hij dat niet eens vervelend vinden. Maar het komt de onderlinge verhouding hoe dan ook niet ten goede.

Is overdracht hetzelfde als projectie?

Een vraag die ik weleens krijg: is er verschil tussen overdracht en projectie? Ja, er is verschil.
Projectie is het toeschrijven van normen, waarden, gedrag, eigenschappen, persoonskenmerken, emoties en gevoelens aan anderen.
Overdracht is het herbeleven van gevoelens en behoeften waardoor je gedrag (vaak afweermechanismen of overlevingsstrategieën) van vroeger herhaalt.

Wat is projectie?

Kenmerk overdracht

Een kenmerk van overdracht is dat het vaak ontstaat wanneer je tegen iemand opkijkt of wanneer iemand een andere positie heeft dan jij. Het ontstaat wanneer iemand een andere hiërarchische positie heeft of wanneer je iemand als autoriteit ervaart. Dat komt omdat je als kind ook een afhankelijke positie van je ouders had.

Een tweede kenmerk is dat je niet meer reageert zoals je bent. Neem het voorbeeld van Rianne. Zij is een heel spontane vrouw die altijd en voor iedereen een woord heeft. Zoals ze nu reageert op haar leidinggevende past niet bij haar. Zij is zo niet. Blijkbaar voelt ze zich beklemd, bekneld in de beeldvorming waardoor ze niet meer vrij reageert.

Een derde kenmerk is dat het contact niet meer gevoeld wordt. Je bevriest (en je reageert onderkoeld en kil), je vlucht (en je reageert niet maar je vermijdt) of je gaat de strijd aan (en je gaat vechten). In ieder geval is het gedrag wat niet bij de situatie past.
Een vierde kenmerk is dat je niet meer communiceert wat je voelt en wat je denkt. In communicatie druk ik dat uit als: je zegt niet wat je bedoelt en je bedoelt niet wat je zegt. Of: je zegt niet wat je voelt en je voelt niet wat je zegt. Vaak ga je ook naar de vervorming toe van jouw kwaliteiten of je gaat je gedragen zoals je dat als kind ook deed.

Bewustwording is belangrijk

Een eerste stap in persoonlijke ontwikkeling is bewustwording. Het Duitse woord bewusst duidt op weten, in dit geval weten in wording. Herken overdracht als belemmeringsmechanisme in het hier en nu. En zorg dat je ervan afkomt.

Peter groeide op bij keurige ouders. Het gazon was minimaal net zo netjes geknipt als de kuif bij de kapper. En de auto was net zo schoon als het schilderijtje aan de muur. Peter heeft lang aan dit beeld willen voldoen. Hij werd er als kind ook op aangesproken als hij iets vergat, slordig was of zaken veronachtzaamde. En nu? Peter is 46 jaar. Maar als zijn vrouw hem ergens op aanspreekt, dan wringt hij zich gelijk in alle bochten om toch aan het beeld te voldoen. Zie je dat dit een vorm van overdracht is?
Toen Peter zich bewust werd wat hij deed en hoe dat is ontstaan, kwam hij een stap verder! Nee, schuldvragen stellen helpt niet. Verantwoordelijkheid nemen voor eigen leven en eigen keuzes, dat is wat helpt!

Angela voelde zich vaak buitengesloten. Ze was het nakomertje in de familie en haar zussen waren veel ouder dan zij. Die zussen trokken ook veel op elkaar aan en zij voelde zich als jongste vaak alleen, buitengesloten. Dat overdrachtsmechanisme speelde een rol op haar werk toen ze merkte dat twee collega’s ook privé met elkaar omgingen en zij daarvoor nooit werd uitgenodigd. Dat leverde oude gevoelens op die ze op een nieuwe situatie projecteerde.

Training en coaching

Bekijk onze trainingen gericht op autonomie of bestel het e-book: persoonlijke ontwikkeling dat doe jezelf!

Persoonlijke ontwikkeling ebook

Bekijk e-book

Bestel de online training: autonomie en persoonlijk leiderschap!

In onze webshop kun je de training autonomie en persoonlijk leiderschap aanschaffen!

Online training autonomie

Meer informatie

Auteur

Dit artikel is geschreven door Jan Stevens.

Jan Stevens


Jezelf kwijtraken en jezelf hervinden

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Jezelf kwijtraken & jezelf hervinden.

Ebook jezelf kwijtraken

Meer informatie

Authentiek communiceren

Bestel dit e-book (PDF) via de webshop! Titel: Authentiek communiceren!

ebook communicatie

Meer informatie

Deze week: 3 aanbiedingen (t/m 30 november)

Aanbieding 1:

e-book: Hoogsensitiviteit: label of labiel?

In het e-book Hoogsensitiviteit: label of labiel? gaan we in op de vraag of hoogsensitiviteit nu een label is of een teken van labiele kwetsbaarheid. Dit e-book biedt inzichten in de kenmerken van hoogsensitiviteit en onderzoekt hoe deze gevoeligheid invloed heeft op het dagelijks leven, werk en relaties. Beschikbaar als e-book (PDF). Ontdek nu meer en lees hoe je hoogsensitiviteit kunt omarmen!

Normale prijs: € 15,95.

Nu: € 10,35 (35% korting)

Meer informatie?

Aanbieding 2

E-book: Hoogbegaafd: gave of probleemgeval?

Dit e-book biedt een diepergaand inzicht in hoogbegaafdheid en bespreekt de uitdagingen die hoogbegaafde mensen tegenkomen, zowel op persoonlijk als sociaal vlak. Er wordt ingegaan op misverstanden en beeldvorming rondom hoogbegaafdheid. Het boek bespreekt hoe de wereld vaak niet is ingericht voor hoogbegaafde mensen, met aandacht voor uitdagingen op school, in de werkloopbaan en in de communicatie met anderen. Beschikbaar als e-book (PDF).

Normale prijs: € 15,95. Nu: € 10,35 (35% korting)

Meer informatie

Aanbieding 3

Zelfperceptietest hoogsensitiviteit

Deze zelfperceptietest helpt je om te ontdekken of je hoogsensitief bent maar ook om jouw kwaliteiten, valkuilen en leerdoelen te leren herkennen rond hoogsensitiviteit. De test is een hulpmiddel om jouw inzicht in jezelf te vergroten en jouw ontwikkeldoelen te formuleren.
De test helpt bij zelfinzicht en bewustwording.

Normale prijs: € 12,75. Nu: € 8,25.

Meer informatie?

Bekijk de podcastserie 'reis of bestemming'

Je kunt de volgende 5 podcast's al terugkijken.

  • Podcast 1: podcast met mijn kinderen: Opgroeien in een ondernemersgezin   
  • Podcast 2: podcast met Martin Dirks, de directeur die me 35 jaar geleden in dienst nam
  • Podcast 3: podcast met mijn kinderen: Acquisitie of inquisitie, vroeger en nu!   
  • Podcast 4: Groeien met de riemen die je hebt
  • Podcast 5: Meegaan met de tijd of tegen de stroom in?
  • Podcast 6: ondernemen in weer en wind

Podcast beluisteren of bekijken?

Kirsten Greaves-Lord

Podcast ‘slim en gevoelig’

Donderdag 28 november publiceren wij de zevende podcast in de serie ‘Reis of bestemming in balans’ waarbij we ingaan op de bijzondere combinatie van ‘slim en gevoelig’. Het is een combinatie die enerzijds een kracht is en soms ook een dilemma. Aan de ene kant is er de ratio: snel logica omarmen, verbanden zien, analyseren, informatie ontwarren en rationeel tot de essentie komen. Aan de andere kant is er het gevoel: empathisch, sensitief, intuïtief, of een scherp voorgevoel.

Te gast is Kirstin Greaves-Lord, universitair docent klinische psychologie, hoofdonderzoeker bij het autismeteam Noord Nederland van Lentis GGZ en programmaleider van de Academische Werkplaats Autisme.
Kirstin en Jan gaan in gesprek over mensen die ‘slim en gevoelig’ zijn, de uitdagingen die deze combinatie met zich meebrengt, maar vooral ook over de speciale aandacht die nodig is voor degenen die hierdoor vastlopen in het dagelijks leven.

Schrijf je vast in voor de podcast!

Onze nieuwsbrief

Ben jij leer- en nieuwsgierig? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief!
Met jouw aanmelding ga je akkoord met onze privacyverklaring en het ontvangen van onze nieuwsbrief. Je kunt je natuurlijk op elk moment weer afmelden.

Telefonisch contact? Heb je vragen? Bel ons op 0528 23 60 30 en vraag naar Monique van Nuil.