Zekerheid van een vaste baan
Is zekerheid een belangrijke drijfveer voor jou? Hecht jij sterk aan een vaste baan, aan duidelijkheid, aan stabiliteit? In dit artikel duiken we dieper in het verlangen naar zekerheid en de vraag: wat is eigenlijk écht zeker?
Waarom vinden we zekerheid zo belangrijk?
Gemiddeld genomen zeggen mensen het volgende wanneer het gaat over baanzekerheid:
- Ik moet mijn vaste lasten kunnen betalen, anders heb ik geen rust.
- Zonder zekerheid begint het malen in mijn hoofd – dag en nacht.
- Het maakt me onrustig, soms zelfs angstig.
- Thuis ontstaan er spanningen: mijn partner wil duidelijkheid, ik heb die zelf ook nodig.
- Zodra er onzekerheid is, gaan we op de rem: uitjes schrappen, geld opzij.
- Ik ben niet het type dat zomaar alles loslaat.
- Ik heb geleerd: je moet geen oude schoenen weggooien als je geen nieuwe hebt.
- En schepen achter je verbranden? Dat doe je pas als je weet waar je naartoe vaart.
- In dit soort situaties twijfel ik snel aan mezelf.
- Ik wil best iets nieuws, maar niet ten koste van mijn zekerheid.
- Ik heb angst voor tekort!
Overigens is zekerheid ook een behoefte.
Wat voor zekerheden zoek jij?
En toch… is het goed om kritisch te blijven. Wat voor zekerheden zoek jij eigenlijk? Ik noem wat voorbeelden. Je zoekt:
- Inkomenszekerheid – elke maand geld op de rekening, om de vaste lasten te betalen.
- Werkzekerheid – een contract, een functie, iets om aan vast te houden.
- Relatiezekerheid – weten waar je aan toe bent in verbondenheid met anderen.
- Toekomstzekerheid – grip op wat er komt, of in elk geval het idee dat je voorbereid bent.
- Sociale zekerheid – ergens bij horen, niet buitengesloten worden.
- Zelfverzekerheid – vertrouwen op wie je bent en wat je kunt.
- Waarderingszekerheid – erkenning krijgen voor wie je bent en wat je bijdraagt.
- Zin- en bestaanszekerheid – weten dat je leven ergens over gaat.
Schijnzekerheid
Toch is er ook een andere kant. Je weet rationeel vast te beredeneren hoe betrekkelijk de zekerheid van een vaste baan is. In feite is het een schijnzekerheid. Klopt: de werknemer wordt gelukkig op tal van manieren beschermd voor wispelturigheid van de werkgever.
Ze kunnen je écht niet ‘zomaar’ of ‘maar zo’ ontslag geven. Maar je weet ook: als ze echt willen, als ze echt van jou af willen of als er serieuze bedrijfsomstandigheden zijn die om reorganisatie vragen dan gaat dat zeker gebeuren.
Wat is dan wél zeker?
De vraag is: wat is zeker? Wie had gedacht dat de warenhuizen van Vroom & Dreesman failliet zouden gaan? Wie had gedacht dat de prijzen van de woningen bij de crisis zo zouden zakken dat menige woning hypotheek technisch onder water stond? Wie had gedacht dat de prijzen van de woningen nu extreem hoge vormen aannemen? Kortom: wat is zeker? Zekerheid woont niet in externe factoren. De zekerheid van jouw baan zit niet in jouw arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd. De zekerheid zit in: wat jij te bieden hebt aan deze wereld.
Niet in externe factoren
Mensen zoeken vaak zekerheid buiten zichzelf. Maar het gaat er juist om dat je ontdekt dat zekerheid in jezelf woont. Wat is die zekerheid?
- Jouw kwaliteiten en competenties.
- Jouw vaardigheden.
- Jouw werkervaring en levenservaring.
- Jouw inzichten.
Als ze inbreken bij jou thuis nemen ze de televisie of jouw computer mee. Niet jouw kwaliteiten of jouw vaardigheden. Wat jij te bieden hebt aan deze wereld kunnen ze je alleen afpakken, als jij het toestaat.
Voorbeeld
Een mevrouw die een traject bij ons deed, omdat ze niet goed functioneerde volgens de werkgever, was bijzonder bang dat ze ontslagen zou worden. Begrijpelijk; want het zou ook op een zeer ongunstig moment zijn. Door de echtscheiding had ze wat financiële problemen gekregen, de woning stond te koop maar dat vlotte ook niet erg. En ze maakte zich zorgen.
Een half jaar later belde ze om te vertellen dat het bedrijf failliet was. Weg baan! Weg zekerheden! Maar het bijzondere: ze was helemaal opgelucht. Waarom? Ze heeft geleerd naar binnen te kijken en zich niet te vergapen aan een papiertje van zogenaamde zekerheden.
De ketting van zekerheid: de comfortzone
Aan zekerheid zit ook een keerzijde. Of liever: een schaduwzijde. Je kunt zo stevig vastgeklonken zitten aan de ketting van zekerheid, dat je niet meer in beweging te krijgen bent. Dan lijkt het alsof je vrijheid hebt, maar in werkelijkheid ligt er een gouden ketting om je heen. Mooi glanzend van buiten, maar hij houdt je wel aan de paal.
Je leert het liedje uit je hoofd: "Blijf zitten waar je zit en verroer je niet." Geen risico’s, geen sprongen, geen avontuur. Alles op safe. En heel geleidelijk glijd je de comfortzone in – een plek waar het ogenschijnlijk veilig is, maar waar ook je groei stilvalt.
In het begin voelt het prettig. Bekend terrein. Je weet wat je hebt. (ook zo'n overtuiging: je weet nu wat je hebt, je weet nooit wat je krijgt). Maar na verloop van tijd merk je dat er iets begint te wringen. Je ontwikkeling stokt. Je potentieel blijft liggen. Je voelt dat er méér in je zit, maar je komt er niet meer bij.
Je ziet het wel. Je voelt het. Maar de zekerheden die je opgebouwd hebt – het vaste contract, de vertrouwde routines, de hypotheek die betaald moet worden – houden je gevangen. En wat ooit je houvast was, wordt langzaam je beperking.
De comfortzone verandert dan in een belemmerzone. Niet omdat het niet goed is waar je zit, maar omdat je jezelf geen beweging meer toestaat. Omdat je zekerheid verwart met veiligheid. Terwijl echte veiligheid begint bij trouw blijven aan wie je bent, en bereid zijn om te bewegen – ook als je het spannend vindt.
Soms is het tijd om een schakel los te maken uit de ketting. Niet alles loslaten. Maar wel iets verschuiven. Een kleine beweging. Een nieuwe keuze. Zodat er weer lucht komt. En ruimte.
Veelgestelde vragen over baanzekerheid
Ik noem een aantal vragen die met regelmaat gesteld worden:
-
Is het verkeerd om behoefte te hebben aan baanzekerheid?
Nee, absoluut niet. De behoefte aan zekerheid is menselijk. Het wordt pas een probleem als die zekerheid je gevangen houdt en groei belemmert.
-
Wat is het verschil tussen echte zekerheid en schijnzekerheid?
Echte zekerheid zit in jezelf: je kwaliteiten, vaardigheden, ervaring. Schijnzekerheid zit in externe factoren zoals contracten of structuren die kunnen wegvallen.
-
Waarom voelt een vaste baan toch zo veilig, zelfs als ik er niet gelukkig ben?
Omdat het vertrouwd is. Mensen zijn geneigd te kiezen voor het bekende, ook als het knelt. Onzekerheid roept spanning op, zelfs als die stap je dichter bij jezelf brengt.
-
Hoe weet ik of mijn behoefte aan zekerheid mij belemmert in mijn loopbaan?
Wanneer je diep vanbinnen voelt dat je toe bent aan iets nieuws, maar het niet doet uit angst voor verlies, zit je vast in de comfortzone.
-
Wat als ik zekerheid wil én wil groeien? Gaat dat samen?
Ja. Groei vraagt niet per se om alles los te laten. Het vraagt om bewust kiezen. Soms betekent dat: één schakel losmaken, niet de hele ketting.
-
Kan ik zekerheid ook in mijzelf vinden? Hoe dan?
Zeker. Door zicht te krijgen op je kernkwaliteiten, talenten en levenservaring. Wat jij écht in huis hebt, is niet afhankelijk van je contract.
-
Wat helpt als ik wil loskomen van mijn 'zekerheidsdenken'?
Stel jezelf vragen als: Waar ben ik bang voor? Wat houd ik vast? Wat zou er gebeuren als ik een kleine stap zet richting wat ik eigenlijk wil?
-
Hoe kan coaching helpen bij dit thema?
Coaching helpt je onderscheid maken tussen gezonde behoefte aan houvast en verlammende angst. Het biedt reflectie, richting en ruimte voor beweging.
Online training loopbaanontwikkeling
Ontdek jezelf en herijk je loopbaan met onze online training
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching (www.desteven.nl). Op deze website tref je meer dan 2000 blogs over persoonlijke ontwikkeling, loopbaan, leiderschap, teamontwikkeling, hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid.
