home / persoonlijke ontwikkeling / veranderingen / rouwcoaching / echtscheiding rouwproces

Echtscheiding is een rouwproces: scheiden doet lijden

Scheiden doet niemand zo maar. Tenminste daar ga ik vanuit. Toch wordt er zo weleens over gepraat. Mensen die er niet al te veel kijk op hebben praten er soms zo over. Alsof het zo uit de lucht komt vallen.

Kortom: een echtscheiding is een rouwproces. Ik weet nog van een mevrouw die heel boos werd toen ik dit zei. Ze zei: ‘mijn man is overleden, dat is pas een rouwproces’.  Ze vond die vergelijking niet kloppen. Vanuit haar perspectief geredeneerd begrijp ik dat wel. Maar ik denk er anders over. Die mevrouw zei: ‘voor een echtscheiding kies je zelf!’ En dat is ten dele waar! Er gebeurt namelijk zoveel voorafgaand aan de werkelijke scheiding waar je niet voor gekozen hebt. Die vervreemding van elkaar, het uit elkaar groeien, je niet happy voelen in je huidige relatie: het gaat maar door! En je wilt zo graag anders. Maar het lukt niet!

Uiteindelijk de stap gezet!

Dan komt er een dag dat je naar buiten treedt met je verhaal. Je vertelt het aan een familielid of goede vriend. Misschien een hoge drempel voor je. Maar doe het toch maar! Je kunt er niet mee rond blijven lopen. Toch kan ook de omgeving heel veroordelend zijn. Ik zal eens wat voorbeelden noemen:

• wie zijn schuld het is: ligt het aan hem of haar?
• is er een ander in het spel?
• weet je wel wat je je kinderen aan doet?
• het kan niet waar zijn: waar ben je mee bezig?
• je maakt je leven kapot: denk ook eens verder
• het is ethisch onverantwoord

Dus het kan heel goed zijn dat je alle verwijten over je heen krijgt die je jezelf ook al had gemaakt. En dat je niet die steun krijgt die je zo graag wilt. Belangrijk is dat je jezelf begrijpt. Gun jezelf die tijd en veroordeel jezelf niet omdat je zogenaamd “vreemd” gedrag vertoont. Want het is geen vreemd gedrag maar een volstrekt natuurlijke reactie. En zoek mensen op die jou wel begrijpen. Heel belangrijk!

De uiteindelijke scheiding is een opluchting

Of niet? Vaak wordt er gedacht dat als de scheiding uiteindelijk rond is dat dan het leven weer opgepakt kan worden en er een nieuw begin kan worden gemaakt. Het is zeker een nieuw begin, maar dat je dan alles zo maar achter je kan laten is een misvatting.  

Vooral als je zelf het initiatief hebt genomen voor de scheiding wordt vaak gedacht, en ook gezegd, dat je dit zelf hebt gewild. Maar is dat wel zo? Je bent ooit met de beste bedoelingen aan deze relatie begonnen. Het uitgangspunt is waarschijnlijk geweest om bij elkaar te blijven tot de dood je scheidt. Als dit dan niet lukt en je moet constateren dat er echt geen chemie meer tussen jou en je partner is, dat je echt alles geprobeerd hebt, maar dat het desondanks beter is om te scheiden, is dit dan jouw eigen keus?

Wellicht is er weinig andere keuze. Je had het liever anders gezien, maar zowel voor jou als jouw partner is er geen weg terug meer. Je stond, samen met jouw partner, op een kruispunt en je hebt besloten een andere weg in te slaan. Zonder jouw partner. Dat is nogal een beslissing. Nu moet je verder. Alleen….

Woede en boosheid

Als de beslissing is genomen kunnen er nogal wat gevoelens aan de oppervlakte komen. Je voelt je verdrietig maar soms ook heel erg boos. Verdrietig omdat de relatie mislukt is, omdat jouw kinderen het misschien niet begrijpen of zelfs partij kiezen.

Maar bij het rouwproces horen zeker gevoelens van boosheid en woede. Het is een natuurlijke reactie op een verlieservaring. Je kunt boos zijn:

• op jezelf omdat je het zover hebt laten komen: had je niet eerder dit of dat?
• op jouw partner omdat hij/zij er zo gemakkelijk overheen stapt
• op jouw omgeving omdat ze het niet begrijpen
• op God omdat hij het zomaar liet gebeuren en je dit lijden niet bespaarde
• op het universum

Het is dus logisch dat je boos bent. Het hoort bij de tweede fase van rouwverwerking. Het hoort bij het helingsproces. Jouw pijn zit verborgen onder de boosheid. Wees bereid om die boosheid te voelen ook al is het eng. Belangrijk is om mensen te vinden waar jij je kunt uiten. En waar je je veilig voelt om ook boos te mogen en kunnen zijn.

Boosheid wisselt af met tal van andere gevoelens. Dat kan van alles zijn: machteloosheid, teleurstelling maar er kunnen ook gevoelens van onzekerheid en stress ontstaan.

Ook ben je misschien nog nooit door het leven gegaan zonder partner en moet je jouw  nieuwe leven weer helemaal opnieuw vormgeven. Er voltrekken zich door de scheiding nogal wat veranderingen in jouw leven. En met die veranderingen zal je hoe dan ook moeten-leren-leven.

Isolatie en onbegrip

Boosheid tijdens het rouwproces kan leiden tot vervreemding van familie en vrienden. Juist wanneer je ze nodig hebt, raak je ze kwijt. Ze begrijpen je niet. En sommigen haken af. Behalve je eigen chaotische gevoelens krijg je soms ook te maken met de emoties van de mensen om je heen. Ronduit botte reacties, afwijzing, ontkenning, en heel veel lastige en pijnlijke vragen. Alsof het allemaal nog niet genoeg is moet je ook nog maar een manier zien te vinden om daarmee om te gaan. Dat geeft een extra dimensie aan het verdriet en het gemis. Jouw boosheid is een blijk van liefde. Je hebt liefgehad en je bent aan het onthechten. Je bent bezig om los te laten. Hoe moeilijk dat ook is.

Desoriëntatie

Voor je überhaupt aan je nieuwe leven kunt beginnen zal je eerst moeten dealen met al deze gevoelens. Geef ruimte aan jouw gevoelens. Pas als je deze gevoelens van rouw en verlies hebt verwerkt kun je op een goede manier aan een nieuwe toekomst beginnen.

Fase 3 van het rouwproces noem ik ‘de weg kwijt’. Je hebt het gevoel namelijk dat je de weg kwijt bent. Je duikt terug in de oude tijd. Was het ook niet jouw eigen schuld dat het zover kwam?

De volgende dag word je wakker en opeens is alles nostalgie. Je denkt aan jouw trouwdag terug. Je herinnert je alle mooie dingen. Was het eigenlijk wel nodig dat je ging scheiden? Heb je het ook niet overtrokken allemaal?  

Ondertussen is het moeilijk om je levensritme onder controle te houden. Te laat naar bed, te laat opstaan, te weinig doen! Een futloos en leeg gevoel. Je bent verdrietig, onzeker en je twijfelt. In plaats van er iets mee te doen, duik je weg. Eigenlijk wil je terug in de tijd om het verlies ongedaan te maken. Terug naar de periode voor de scheiding.

Je ziet op tegen de verplichte nummers van feestjes en visites. Nu moet je er alleen naar toe. Niemand die met je mee gaat. En wanneer je weer thuis komt is het stil.

Je bent alleen! Je moet alleen verder! En wanneer je in bed ligt, huil je. Maar je zorgt wel dat anderen het niet zien. En zeker niet je kinderen of dichtstbijzijnde familie.

Aanvaarding

Dan komt de dag van aanvaarding. Je kunt incasseren wat er gebeurd is. Jouw emoties vliegen minder heen en weer. Je ziet weer lichtpunten. Je krijgt weer zin om wat te doen en je pakt de draad van het leven weer op. Het woord aanvaarding roept een groot misverstand op overigens. Het roept iets op van: nu is het klaar. We kunnen er een punt achter zetten. Aanvaarding betekent, beseffen dat iets of iemand definitief uit jouw leven is verdwenen. Nog steeds kunnen verdriet, ontkenning en boosheid zich aandienen.