Zelfreflectie
Zelfreflectie is reflecteren op eigen gedrag, op de eigen rol, op de eigen professionele beroepshouding of op het eigen persoonlijk functioneren.
Zelfreflectie is tweeledig:
- Je durft naar jezelf te kijken en je bent je bewust van de impact van jouw gedrag op anderen.
- Je bent je ook bewust van de impact van het gedrag van anderen op jou.
Vaak vinden mensen het moeilijk om naar zichzelf te kijken. Of ze doen dit te weinig of ze doen het overmatig waardoor ze alles op zichzelf betrekken.
Reflecteren op eigen gedrag en functioneren
Reflecteren op eigen gedrag is van belang. Iedere dag en iedere week is dit opnieuw noodzakelijk. Alle situaties die zich voordoen, zeggen iets over jezelf en wellicht ook iets over de ander. Maar we beginnen bij jezelf: wat zegt het over jou? Wat voor impact heeft jouw gedrag mogelijk op de ander? Ben je je daarvan bewust? Het vergroot jouw invloed namelijk wanneer jij je daar voldoende van bewust bent.
Training en coaching
Bekijk onze trainingen gericht op:
- autonomie
- persoonlijk leiderschap
- persoonlijke ontwikkeling
Leerdoelen autonomie
Wat zijn de leerdoelen gericht op autonomie of persoonlijk leiderschap?
Bekijk ze hier!
Zelfinzicht en zelfkennis
Zelfreflectie vergroot jouw zelfinzicht en voor zelfreflectie heb je zelfinzicht nodig. Ik noem een paar onderdelen waar dat van belang is:
- Je hebt inzicht in jouw stijl van communicatie en beïnvloeding en je kent ook de bijbehorende valkuilen.
- Je hebt inzicht in jouw kernkwaliteiten en valkuilen.
- Je kent jouw vaardigheden en je kent jouw ontwikkelpunten.
- Je kent jouw ervaringsgebieden.
- Je weet waar je (werk)plezier van krijgt; welke taken je graag doet en goed kunt.
- Je weet waar jouw passie ligt en waar je energie van krijgt.
- Je weet waardoor je gemotiveerd raakt.
- Je kent jouw persoonlijke drijfveren en je weet waar jouw behoeften liggen.
Kortom: je weet waar jouw kracht ligt en je weet waar jouw zwakke punten liggen.
Verwante informatie
Lees ook:
- Wie geen eerlijk beeld heeft over zichzelf doet aan zelfbedrog en zelfmisleiding.
- Introspectie: een eerlijke manier van zelfonderzoek
Twee situaties van reflecteren
Ik noem een tweetal situaties waar het met zelfreflectie nog wel eens mis dreigt te gaan.
-
Je stelt je ondergeschikt op
De eerste situatie is een ondergeschikte opstelling. Je reflecteert overmatig wanneer je:
- Alles op jezelf betrekt of bepaalde gebeurtenissen te veel aan jezelf wijt.
- Jezelf verantwoordelijk houdt voor zaken waar je niet verantwoordelijk voor was of waar je geen invloed op hebt gehad.
- Jezelf beschuldigt of verwijten maakt die niet terecht zijn.
- Kritiek op jezelf betrekt.
-
Je stelt jezelf boven de ander: gebrek aan zelfreflectie
Soms kunnen mensen met moeite naar zichzelf kijken. Ze vinden het lastig om in te zien dat zij zelf ook een rol hebben in bepaalde situaties. Gevolg is wel dat het in hun beleving daardoor snel aan een ander ligt en dat zij de ander als veroorzaker zien van bepaalde gebeurtenissen. Je reflecteert te weinig wanneer je:
- Anderen uitsluitend en/of voortdurend beschuldigt.
- Anderen verantwoordelijk houdt voor iets waar ze niet verantwoordelijk voor zijn of waar ze geen invloed op hadden.
- Verwijten maakt die niet terecht zijn.
- Alleen maar kritiek op andere mensen hebt.
- Moeite hebt om je eigen aandeel in situaties te herkennen.
- De oorzaak van problemen vaak bij anderen legt.
- Weinig tot geen vragen stelt over je eigen gedrag.
- Niet stilstaat bij de impact van jouw handelen op anderen.
- Niet leert van terugkerende situaties of ervaringen.
Reflectieverslag en reflectiegesprek
Een reflectieverslag en een reflectiegesprek is een vorm van vastleggen c.q. bespreken van de eigen reflectie maar ook het delen van de reflectie met de ander. Reflecteren heeft als doel ook om te leren en jouw zelfkennis en zelfinzicht te vergroten.
Hoe reageert de ander?
De vraag is hoe de ander reageert. Autonomie gaat altijd over de wisselwerking tussen jou en de omgeving. Bij een volwassen relatie tussen jou en de ander kun je samen kijken naar wat er gebeurde, wat voor gevoelens dat wederzijds losmaakte zonder te beschuldigen of beschuldigd te worden, zonder te veroordelen of veroordeeld te worden. Andere situaties zijn:
-
De ander stelt zich boven jou
De ander stelt zich boven jou wanneer hij/zij jou:
- Alleen maar beschuldigt of verwijten maakt en niet kijkt naar eigen rol en gedrag.
- Alleen maar kritiek geeft op jou.
- Wil kleineren of onderuit halen.
-
De ander stelt zich ondergeschikt op
De ander stelt zich ondergeschikt op wanneer hij/zij:
- Zichzelf voortdurend beschuldigt of kritiek voortdurend op zichzelf betrekt.
- Zichzelf verwijten maakt.
- Jouw rol niet meeneemt in het geheel.
Training en coaching
Bekijk onze trainingen gericht op autonomie of bestel het e-book: persoonlijke ontwikkeling dat doe jezelf!
Bestel de online training: autonomie en persoonlijk leiderschap!
In onze webshop kun je de training autonomie en persoonlijk leiderschap aanschaffen!
Auteur
Dit artikel is geschreven door Jan Stevens. Jan Stevens is eigenaar en oprichter van De Steven training & coaching.
