home / persoonlijke ontwikkeling / hoogbegaafd coaching / emotionele ontwikkeling hoogbegaafden

Emotionele en persoonlijke ontwikkeling hoogbegaafde personen

Naast de cognitieve ontwikkeling is de emotionele en sociale ontwikkeling van hoogbegaafden van cruciaal belang. Ik rubriceer het maar even onder het kopje persoonlijke ontwikkeling.

Onbegrip vanuit de omgeving

Vooroordelen en onbegrip vanuit de omgeving kunnen een rol spelen in het leven van een hoogbegaafd persoon. Bijvoorbeeld het vooroordeel dat HB-ers weliswaar bijzonder intelligent zijn maar verder sociaal erg onhandig.

Gevolg: persoonlijke vraagstukken

Een gevolg van dit onbegrip kan zijn dat er persoonlijke vraagstukken of emotionele problemen ontstaan. Voorbeelden?

• Er ontstaat faalangst
• Er ontstaan sociale problemen: men trekt zich terug, is stil en zegt weinig of zelfs helemaal niets en men sluit zich volledig van de groep af
• Men wordt onredelijk en reageert vanuit zijn frustraties
• Er ontstaan een minderwaardigheidsgevoel en gebrek aan zelfvertrouwen
• De prestaties vallen tegen omdat men zich onzeker voelt
• Men kan de eigen gedachten moeilijk onder woorden brengen en men wordt snel boos, opstandig of verdrietig
• Men komt in de vicieuze cirkel van een negatief zelfbeeld: door de tegenvallende prestaties wordt de HB-er onzeker wanneer hij/zij een slecht cijfer heeft gehaald
• Men krijgt fysieke klachten: buikpijn, migraineaanvallen, spanningsklachten

Vertrouwen en zelfvertrouwen

De sleutel in de persoonlijke ontwikkeling bij HB-ers ligt toch wel in een tweetal woorden: vertrouwen (ontvangen) en zelfvertrouwen (krijgen). Zelfs de meest getalenteerde persoon komt nergens zonder vertrouwen en zelfvertrouwen. Wanneer er gebrek is aan zelfvertrouwen dan ontstaat dat veelal door gebrek aan aansluiting bij de omgeving. Scherper geformuleerd: doordat de omgeving geen aansluiting heeft bij de HB-er.

Zelfaanvaarding en zelfcompassie

Zelfaanvaarding is een belangrijk woord bij het ontwikkelen van zelfvertrouwen. Waarover gaat dat dan? HB-ers hebben begeleiding nodig om op zichzelf te reflecteren. Zelfaanvaarding betekent: ‘ja ik ben anders, denk anders, kijk anders, zie andere dingen en ik herken en erken dat’. Dat betekent ook:

• Ontwikkelingsgelijken opzoeken
• Een omgeving opzoeken die stimuleert
• Opdrachten krijgen die uitdagend zijn waarbij de HB-er moet nadenken over zijn eigen leerproces en manier van werken en handelen,
• Leren omgaan met het werktempo van anderen wanneer er samengewerkt moet worden

Zelfreflectie

Hoogbegaafden kunnen vaak goed reflecteren op eigen rol en gedrag. Zelfs kinderen zijn vaak al in staat om samen met een volwassene na te denken over hun eigen rol. Ze kunnen vaak van een afstandje naar zichzelf kijken en bezig zijn met vragen als:

• Wie ben ik?
• Wat doe ik?
• Hoe doe ik het?
• Wat heb ik geleerd?
• Wat kan ik verbeteren?

Toch hebben HB-ers soms begeleiding nodig bij hun manier van reflecteren. Door hun scherpe analyses, een bijzonder hoge lat voor zichzelf en een kritische geest betrekt men de zaken soms te veel op zichzelf. Dat draagt niet bij aan zelfvertrouwen.

Geen uitzonderingspositie

Hoewel HB-ers graag zelf bepalen hoe en wat ze moeten doen, willen ze ook niet in een uitzonderingspositie komen. Logisch eigenlijk want men heeft al zo vaak in een uitzonderingspositie gezeten. Dat betekent dat ze niet alleen inzicht moeten hebben in eigen leren en denken maar ook in het leren en denken van anderen. Wanneer ze de ruimte krijgen om een eigen plan te maken, is de drive groter om de eigen doelstellingen te behalen ook wanneer het gaat om dingen waar ze op zich minder interesse in hebben.  

HB-ers zijn leuk

Tot slot nog dit: HB-ers zijn leuke mensen. Weet je wie dat soms in twijfel trekt? Dat is de HB-er zelf! Omdat ze voortdurend gehoord hebben dat ze ‘niet leuk zijn’, ‘er niet bij horen’, ‘anders zijn’ en ‘zich moeten aanpassen’, kan het beeld ontstaan dat ze zich beter maar met niemand kunnen bemoeien.

Training en coaching

Vaak zijn HB-ers al geholpen wanneer ze hun gedachten hardop kunnen uitspreken. Op deze manier kunnen ze hun gedachten ordenen en structuren en krijgen ze zicht op hun eigen denk- en gevoelsproces. Vaak hebben ze hulp nodig om te leren hun gedachten te verwoorden. 

Ik zeg wel eens dat ik liever geen antwoorden wil horen, maar dat ik behoefte heb aan vragen. Waarom? De antwoorden op al je vraagstukken zitten al ergens in je binnenste verborgen, maar je kunt er niet gemakkelijk bij. Een ander zal nooit in staat zijn om jouw antwoorden te kennen en te verwoorden; die zijn voor jou persoonlijk en passen niemand anders. Maar een ander kan je wel helpen bij je eigen antwoorden te komen door de juiste vragen te stellen. Een goeie vraag is als een sleutel die precies in het slot past; ze maken een deur voor je open en je kunt verder. Ofwel de kast of de kist gaat open, en er komt iets waardevols tevoorschijn. Je kunt het oppakken en bekijken. Het is van jou. Het was altijd al van jou, het lag rustig op je te wachten. Het enige wat je nodig had om het te vinden was de juiste vraag. Nu ligt het in je handen, en jij bepaalt wat je er vervolgens mee doet.

De Steven verzorgt maatwerktraining voor hoogbegaafde personen zoals: timemanagement, assertiviteit, conflicthantering en communicatie.